Hyperolius

	Hyperolius
	Rapp, 1842
	; H. cinnamomeoventris
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy bezogonowe
Rodzina	sitówkowate
Podrodzina	Hyperoliinae
Rodzaj	Hyperolius
	Typ nomenklatoryczny
	Hyla horstocki Schlegel, 1837
Synonimy
	Eucnemis Tschudi, 1838; Epipole Gistel, 1848; Euchnemis — Bianconi, 1849; Crumenifera Cope, 1862; Rappia Günther, 1865; Cruminifera — Hoffmann, 1878; Nesionixalus Perret, 1976; Alexteroon Perret, 1988; Chlorolius Perret, 1988;
	Eucnemis Tschudi, 1838; Epipole Gistel, 1848; Euchnemis — Bianconi, 1849; Crumenifera Cope, 1862; Rappia Günther, 1865; Cruminifera — Hoffmann, 1878; Nesionixalus Perret, 1976; Alexteroon Perret, 1988; Chlorolius Perret, 1988;
Gatunki
	143 gatunki + 4 taksony o statusie nomina inquirenda – zobacz opis w tekście
	143 gatunki + 4 taksony o statusie nomina inquirenda – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hyperolius – rodzaj płazów bezogonowych z podrodziny Hyperoliinae w rodzinie sitówkowatych (Hyperoliidae).

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na sawannach, w buszu i w lasach Afryki, na południe od Sahary^[11].

Rodzaj zdefiniował w 1838 roku szwajcarski przyrodnik i odkrywca Johann Jakob von Tschudi w publikacji własnego autorstwa poświęconej klasyfikacji płazów bezogonowych z uwzględnieniem gatunków kopalnych^[2]. Jednak nazwa – Eucnemis – którą Tschudi nadał nowemu rodzajowi, okazała się młodszym homonimem rodzaju chrząszczy opisanego w 1812 roku, dlatego w 1842 roku niemiecki przyrodnik Wilhelm Ludwig Rapp nadał rodzajowi płazów nową nazwę – Hyperolius^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) żabka kwiatowa (H. horstocki).

Etymologia

Eucnemis (Euchnemis): gr. ευκνημος euknēmos ‘mający piękne nogi’, od ευ eu ‘ładny, dobry’; κνημη knēmē ‘goleń, łydka’^[12].
Hyperolius: gr. ὑπερος huperos ‘tłuczek, pałka’^[13]; λειος leios ‘gładki’^[14] .
Epipole: gr. επιπολη epipolē ‘na wierzchu’ ‘gładki’^[15].
Crumenifera (Cruminifera): nowołac. crumenifera ‘noszący kieszenie’, od łac. crumena ‘woreczek na pieniądze’; -fera ‘-noszący’, od ferre ‘nosić’^[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Crumenifera pusilla Cope, 1862.
Rappia: Wilhelm Ludwig Rapp (1774–1868), niemiecki przyrodnik^[6].
Nesionixalus: gr. νησιον nesion ‘wysepka’, zdrobnienie od νησος nēsos ‘wyspa’^[17]; ιξαλος ixalos ‘skaczący, zwinny’^[18]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Hyperolius thomensis Bocage, 1886.
Alexteroon: gr. αλεξητηρ alexētēr ‘obrońca’; ωον ōon ‘jajo’^[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Hyperolius obstetricans Ahl, 1931.
Chlorolius: gr. χλωρος khlōros ‘zielony’; λειος leios ‘gładki, delikatny’^[10]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Hyperolius koehleri Mertens, 1940.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[11]:

Hyperolius acuticephalus Ahl, 1931
Hyperolius acutirostris Buchholz & Peters, 1875
Hyperolius ademetzi Ahl, 1931
Hyperolius adspersus Peters, 1877
Hyperolius albofrenatus Ahl, 1931
Hyperolius argus Peters, 1854
Hyperolius atrigularis Laurent, 1941
Hyperolius balfouri (Werner, 1908)
Hyperolius bangwae Perret, 1966
Hyperolius baumanni Ahl, 1931
Hyperolius benguellensis (Bocage, 1893)
Hyperolius bicolor Ahl, 1931
Hyperolius bobirensis Schiøtz, 1967
Hyperolius bocagei Steindachner, 1867
Hyperolius bolifambae Mertens, 1938
Hyperolius bopeleti Amiet, 1980
Hyperolius brachiofasciatus Ahl, 1931
Hyperolius burgessi Loader, Lawson, Portik & Menegon, 2015
Hyperolius camerunensis Amiet, 2004
Hyperolius castaneus Ahl, 1931
Hyperolius chelaensis Conradie, Branch, Measey & Tolley, 2012
Hyperolius chlorosteus (Boulenger, 1915)
Hyperolius chrysogaster Laurent, 1950
Hyperolius cinereus Monard, 1937
Hyperolius cinnamomeoventris Bocage, 1866
Hyperolius concolor (Hallowell, 1844)
Hyperolius constellatus Laurent, 1951
Hyperolius cystocandicans Richards & Schiøtz, 1977
Hyperolius dartevellei Laurent, 1943
Hyperolius davenporti Loader, Lawson, Portik & Menegon, 2015
Hyperolius diaphanus Laurent, 1972
Hyperolius dintelmanni Lötters & Schmitz, 2004
Hyperolius discodactylus Ahl, 1931
Hyperolius drewesi Bell, 2016
Hyperolius endjami Amiet, 1980
Hyperolius ferrugineus Laurent, 1943
Hyperolius friedemanni Mercurio & Rödel, 2013
Hyperolius frontalis Laurent, 1950
Hyperolius fuscigula Bocage, 1866
Hyperolius fusciventris Peters, 1876
Hyperolius ghesquieri Laurent, 1943
Hyperolius glandicolor Peters, 1878
Hyperolius goetzei Ahl, 1931
Hyperolius gularis Ahl, 1931
Hyperolius guttulatus Günther, 1858
Hyperolius horstockii (Schlegel, 1837) – żabka kwiatowa^[19]
Hyperolius houyi Ahl, 1931
Hyperolius howelli Du Preez & Channing, 2013
Hyperolius hypsiphonus (Amiet, 2000)
Hyperolius igbettensis Schiøtz, 1963
Hyperolius inornatus Laurent, 1943
Hyperolius inyangae Channing, 2013
Hyperolius jackie Dehling, 2012
Hyperolius jacobseni Channing, 2013
Hyperolius jynx (Amiet, 2000)
Hyperolius kachalolae Schiøtz, 1975
Hyperolius kibarae Laurent, 1957
Hyperolius kihangensis Schiøtz & Westergaard, 1999
Hyperolius kivuensis Ahl, 1931
Hyperolius koehleri Mertens, 1940
Hyperolius kuligae Mertens, 1940
Hyperolius lamottei Laurent, 1958
Hyperolius langi Noble, 1924
Hyperolius lateralis Laurent, 1940
Hyperolius laurenti Schiøtz, 1967
Hyperolius leleupi Laurent, 1951
Hyperolius leucotaenius Laurent, 1950
Hyperolius lucani Rochebrune, 1885
Hyperolius lupiroensis Channing, 2013
Hyperolius maestus Rochebrune, 1885
Hyperolius major Laurent, 1957
Hyperolius marginatus Peters, 1854
Hyperolius mariae Barbour & Loveridge, 1928
Hyperolius marmoratus Rapp, 1842 – sitówka pstra^[20]
Hyperolius microps Günther, 1864
Hyperolius minutissimus Schiøtz, 1975
Hyperolius mitchelli Loveridge, 1953
Hyperolius molleri (Bedriaga, 1892)
Hyperolius montanus (Angel, 1924)
Hyperolius mosaicus Perret, 1959
Hyperolius nasicus Laurent, 1943
Hyperolius nasutus Günther, 1865
Hyperolius nienokouensis Rödel, 1998
Hyperolius nimbae Laurent, 1958
Hyperolius nitidulus Peters, 1875
Hyperolius noblei Ahl, 1931
Hyperolius obscurus Laurent, 1943
Hyperolius obstetricans (Ahl, 1931)
Hyperolius occidentalis Schiøtz, 1967
Hyperolius ocellatus Günther, 1858
Hyperolius olivaceus Peters, 1876
Hyperolius papyri (Werner, 1908)
Hyperolius parallelus Günther, 1858
Hyperolius pardalis Laurent, 1948
Hyperolius parkeri Loveridge, 1933
Hyperolius phantasticus (Boulenger, 1899)
Hyperolius pickersgilli Raw, 1982
Hyperolius picturatus Peters, 1875
Hyperolius pictus Ahl, 1931
Hyperolius platyceps (Boulenger, 1900)
Hyperolius polli Laurent, 1943
Hyperolius polystictus Laurent, 1943
Hyperolius poweri Loveridge, 1938
Hyperolius protchei Rochebrune, 1885
Hyperolius pseudargus Schiøtz & Westergaard, 1999
Hyperolius puncticulatus (Pfeffer, 1893)
Hyperolius pusillus (Cope, 1862)
Hyperolius pustulifer Laurent, 1940
Hyperolius quadratomaculatus Ahl, 1931
Hyperolius quinquevittatus Bocage, 1866
Hyperolius raymondi Conradie, Branch & Tolley, 2013
Hyperolius rhizophilus Rochebrune, 1885
Hyperolius riggenbachi (Nieden, 1910)
Hyperolius rubrovermiculatus Schiøtz, 1975
Hyperolius ruvuensis Barratt, Lawson & Loader, 2017
Hyperolius rwandae Dehling, Sinsch, Rodel & Channing, 2013
Hyperolius sankuruensis Laurent, 1979
Hyperolius schoutedeni Laurent, 1943
Hyperolius semidiscus Hewitt, 1927 – sitówka żółtosmuga^[20]
Hyperolius soror (Chabanaud, 1921)
Hyperolius spatzi Ahl, 1931
Hyperolius spinigularis Stevens, 1971
Hyperolius steindachneri Bocage, 1866
Hyperolius stenodactylus Ahl, 1931
Hyperolius stictus Conradie, Verburgt, Portik, Ohler, Bwong & Lawson, 2018
Hyperolius substriatus Ahl, 1931
Hyperolius sylvaticus Schiøtz, 1967
Hyperolius tanneri Schiøtz, 1982
Hyperolius thomensis Bocage, 1886
Hyperolius tornieri Ahl, 1931
Hyperolius torrentis Schiøtz, 1967
Hyperolius tuberculatus (Mocquard, 1897)
Hyperolius tuberilinguis Smith, 1849
Hyperolius ukaguruensis Lawson, Loader, Lyakurwa, & Liedtke, 2023
Hyperolius ukwiva Loader, Lawson, Portik & Menegon, 2015
Hyperolius veithi Schick, Kielgast, Rödder, Muchai, Burger & Lötters, 2010
Hyperolius vilhenai Laurent, 1964
Hyperolius viridiflavus (Duméril & Bibron, 1841)
Hyperolius viridigulosus Schiøtz, 1967
Hyperolius viridis Schiøtz, 1975
Hyperolius watsonae Pickersgill, 2007
Hyperolius xenorhinus Laurent, 1972
Hyperolius zonatus Laurent, 1958

Taksony nieprzypisane do żyjącej lub wymarłej populcji (nomina inquirenda)^[11]:

Rappia granulata Tornier, 1896
Rappia fimbriata Tornier, 1896
Hyperolius thoracotuberculatus Ahl, 1931
Hyperolius laticeps Ahl, 193

[U 1]
Nowa nazwa dla Eucnemis Tschudi, 1838.
[U 2]
Młodszy homonim Eucnemis Ahrens, 1812 (Coleoptera).
[U 3]
Niepoprawna późniejsza pisownia Eucnemis Tschudi, 1838.
[U 4]
Nowa nazwa dla Hyperolius Rapp, 1842, ponieważ autor uważał ją za zajętą przez Uperoleia Gray, 1841 Myobatrachidae).
[U 5]
Niepoprawna późniejsza pisownia Crumenifera Cope, 1862.

[1]
W.L. Rapp. Neue Batrachier. „Archiv für Naturgeschichte”. 8 (1), s. 289, 1842. (niem.).
[2]
J.J. von Tschudi: Classification der Batrachier mit Berücksichtigung der fossilen Thiere dieser Abtheilung der Reptilien. Neuchâtel: Petitpierre, 1838, s. 35, 76. (niem.).
[3]
J.von N.F.X. Gistel: Naturgeschichte des Thierreichs für höhere Schulen. Stuttgart: Hoffmann, 1848, s. ix. (niem.).
[4]
G.G. Bianconi. Lettera al Dottore Filippo De Filippi, Professore di Zoologia a Torino, sopra alcune nuove specie di Rettili del Mozambiqco. „Nuovi Annali delle Scienze Naturali”. Serie II. 10, s. 107, 1848. (wł.).
[5]
E.D. Cope. Notes upon some reptiles of the Old World. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 14, s. 343, 1863. (ang.).
[6]
A.L.C.G. Günther. Reptilia. „Zoological Record”. 1, s. 130, 1864. (ang.).
[7]
C.K. Hoffmann: Klassen und Ordnungen der Amphibien wissenschaftlich dargestelldt in Wort un Bild. W: H.G. Bronn (red.): Die Klassen und Ordnungen des Thier-Reichs wissenschaftlich dargestelldt in Wort und Bild. Cz. 6. Leipzig und Heidelberg: C. F. Winter, 1878, s. 611. (niem.).
[8]
J.-L. Perret. Révision des amphibiens africains et principalement des types, conservés au Musée Bocage de Lisbonne. „Arquivos do Museu Bocage”. Série 2. 6, s. 29, 1976. (fr.).
[9]
Perret 1988 ↓, s. 39.
[10]
Perret 1988 ↓, s. 46.
[11]
D. Frost: Hyperolius Rapp, 1842. [w:] Amphibian Species of the World 6.2, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2024-05-24]. (ang.).
[12]
Reptilia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 18. (łac.).
[13]
Jaeger 1959 ↓, s. 121.
[14]
Jaeger 1959 ↓, s. 138.
[15]
Jaeger 1959 ↓, s. 94.
[16]
crumenifer, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
[17]
Jaeger 1959 ↓, s. 165.
[18]
Jaeger 1959 ↓, s. 131.
[19]
W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 276, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.
[20]
Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 444. ISBN 83-01-14344-4.

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
J.-L. Perret. Sur quelques genres d'Hyperoliidae (Anura) restés en question. „Bulletin de la Société Neuchâteloise des Sciences Naturelles”. 111, s. 35–48, 1988. (fr.).

[nn-1] [U 1]
Nowa nazwa dla Eucnemis Tschudi, 1838.

[3] [U 2]
Młodszy homonim Eucnemis Ahrens, 1812 (Coleoptera).

[a-6] [U 3]
Niepoprawna późniejsza pisownia Eucnemis Tschudi, 1838.

[9] [U 4]
Nowa nazwa dla Hyperolius Rapp, 1842, ponieważ autor uważał ją za zajętą przez Uperoleia Gray, 1841 Myobatrachidae).

[b-11] [U 5]
Niepoprawna późniejsza pisownia Crumenifera Cope, 1862.

[Rapp-2] [1]
W.L. Rapp. Neue Batrachier. „Archiv für Naturgeschichte”. 8 (1), s. 289, 1842. (niem.).

[Tschudi-4] [2]
J.J. von Tschudi: Classification der Batrachier mit Berücksichtigung der fossilen Thiere dieser Abtheilung der Reptilien. Neuchâtel: Petitpierre, 1838, s. 35, 76. (niem.).

[Gistel-5] [3]
J.von N.F.X. Gistel: Naturgeschichte des Thierreichs für höhere Schulen. Stuttgart: Hoffmann, 1848, s. ix. (niem.).

[Bianconi-7] [4]
G.G. Bianconi. Lettera al Dottore Filippo De Filippi, Professore di Zoologia a Torino, sopra alcune nuove specie di Rettili del Mozambiqco. „Nuovi Annali delle Scienze Naturali”. Serie II. 10, s. 107, 1848. (wł.).

[Cope-8] [5]
E.D. Cope. Notes upon some reptiles of the Old World. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 14, s. 343, 1863. (ang.).

[Günther-10] [6]
A.L.C.G. Günther. Reptilia. „Zoological Record”. 1, s. 130, 1864. (ang.).

[Hoffmann-12] [7]
C.K. Hoffmann: Klassen und Ordnungen der Amphibien wissenschaftlich dargestelldt in Wort un Bild. W: H.G. Bronn (red.): Die Klassen und Ordnungen des Thier-Reichs wissenschaftlich dargestelldt in Wort und Bild. Cz. 6. Leipzig und Heidelberg: C. F. Winter, 1878, s. 611. (niem.).

[Perret1-13] [8]
J.-L. Perret. Révision des amphibiens africains et principalement des types, conservés au Musée Bocage de Lisbonne. „Arquivos do Museu Bocage”. Série 2. 6, s. 29, 1976. (fr.).

[CITEREFPerret198839-14] [9]
Perret 1988 ↓, s. 39.

[CITEREFPerret198846-15] [10]
Perret 1988 ↓, s. 46.

[Frost-16] [11]
D. Frost: Hyperolius Rapp, 1842. [w:] Amphibian Species of the World 6.2, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2024-05-24]. (ang.).

[Agassiz-17] [12]
Reptilia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 18. (łac.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=161_121]-18] [13]
Jaeger 1959 ↓, s. 121.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=178_138]-19] [14]
Jaeger 1959 ↓, s. 138.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=134_94]-20] [15]
Jaeger 1959 ↓, s. 94.

[Jobling-21] [16]
crumenifer, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=205_165]-22] [17]
Jaeger 1959 ↓, s. 165.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=171_131]-23] [18]
Jaeger 1959 ↓, s. 131.

[Juszczyk-24] [19]
W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 276, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.

[pwn-25] [20]
Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 444. ISBN 83-01-14344-4.

[uwaga 1]

[1]

[uwaga 2]

[2]

[3]

[uwaga 3]

[4]

[5]

[uwaga 4]

[6]

[uwaga 5]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Etymologia

Podział systematyczny

Wikiwand in your browser!

Hyperolius

Etymologia

Podział systematyczny

Wikiwand in your browser!

Zasięg występowania

Systematyka

Uwagi

Przypisy

Bibliografia