![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Periplaneta_Labium%252C_beschriftet.jpg/640px-Periplaneta_Labium%252C_beschriftet.jpg&w=640&q=50)
Głaszczki wargowe
narządy wchodzące w skład aparatu gębowego sześcionogów / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Głaszczki wargowe (łac. palpi labiae) – narządy wchodzące w skład aparatu gębowego sześcionogów, osadzone na wardze dolnej. Pierwotnie pełnią funkcję zmysłową, ale mogą ulegać różnym modyfikacjom.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Periplaneta_Labium%2C_beschriftet.jpg/640px-Periplaneta_Labium%2C_beschriftet.jpg)
Głaszczki wargowe w pierwotnym planie budowy aparatu gębowego stanowią parę narządów zmysłowych osadzonych po bokach przedbródka lub na jego zróżnicowanych rejonach bocznych, zwanych palpigerami. Ponieważ warga dolna powstaje z przekształcenia się szczęk drugiej pary, przedbródek jest narządem homologicznym połączonych pieńków szczęk, a głaszczki wargowe homologami głaszczków szczękowych[1][2]. Umięśnienie głaszczka wargowego stanowią musculus praementopalpalis internus i musculus praementopalpalis externus wychodzące z przedbródka, musculus palpopalpalis labii primus wychodzący z przedbródka lub pierwszego członu głaszczka, a zaczepiający się na członie drugim oraz musculus palpopalpalis labii secundus wychodzący z członu drugiego i zaczepiający się na członie trzecim[3].
Głaszczki wargowe mogą się składać z różnej liczby członów o różnym kształcie i rozmiarze, być uwstecznione, zanikłe lub silnie zmodyfikowane. Krótkie głaszczki wargowe przerzutek są trójczłonowe i zwieńczone szczecinkami zmysłowymi[4]. U rybików głaszczki te są czteroczłonowe[5]. U karaczanów, modliszek i straszyków głaszczki te są trójczłonowe[6][7][8]. U wciornastków mogą być zbudowane z dwóch do pięciu członów[9]. U chrząszczy złożone są z od jednego do trzech członów[10]. U sieciarek zwykle są trój-, rzadziej dwuczłonowe[11]. Wielkoskrzydłe mają je złożone z trzech lub czterech członów[12]. U wielbłądków są trójczłonowe[13]. Głaszczki wargowe wojsiłek są dwuczłonowe, ale u bugarowatych osadzone są na tak wydłużonych palpigerach, że zdają się trójczłonowe[14]. Dobrze rozwinięte głaszczki wargowe występują u większości motyli, u których to głaszczki szczękowe ulegają silnej redukcji[15]. U pierwogonków głaszczki wargowe opatrzone są pędzelkami lub przekształcone w oszczecinione guzki[16]. U widłogonków głaszczki te mają postać szczątkową[17]. Aparat gębowy pluskwiaków jest natomiast całkowicie pozbawiony obu par głaszczków[18]. W aparacie gębowym kłująco-ssącym pcheł głaszczki wargowe wchodzą w skład kłujki, ale zachowują funkcję zmysłową, służąc lokalizacji dogodnego miejsca do wkłucia[19]. W aparacie gębowym liżąco-ssącym zmodyfikowane, rozpłaszczone głaszczki wargowe biorą udział w budowie trąbki, zamykając ją od spodu wraz z przyjęzyczkami[20]. W masce larw ważek głaszczki wargowe są ząbkowane, zwieńczone ruchomymi pazurami i służą jako narządy chwytne[21]. Silnym modyfikacjom ulegają głaszczki wargowe muchówek. U mniej zaawansowanych grup są mięsiste i przekształcone w poduszeczki, czyli labella. Z kolei w aparacie gębowym typu liżąco-ssącego muchówek łękorysych (Cyclorrhapa) są rozszerzone i tworzą tarczę oralną. U hematofagicznych łękorysych może ona być zredukowana i zaopatrzona w ząbki do nacinania skóry[22].