Loading AI tools
gwiazdozbiór nieba południowego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zegar (łac. Horologium, dop. Horologii, skrót Hor) to mało wyraźny, 58. co do wielkości gwiazdozbiór nieba południowego; jeden z kilkunastu, jakie w latach 1752–1763 wprowadził francuski astronom, kartograf i duchowny, badacz nieba południowego Nicolas-Louis de Lacaille. Nie zawiera gwiazd o jasności większej niż 3m. Liczba gwiazd dostrzegalnych nieuzbrojonym okiem: około 20. W Polsce praktycznie niewidoczny[2]; północne, pozbawione jasnych gwiazd krańce Zegara w najdalej wysuniętych na południe miejscach kraju wschodzą nad horyzont o nie więcej niż półtora stopnia. Obszar gwiazdozbioru wynosi 249 stopni kwadratowych[3].
Nazwa łacińska |
Horologium |
---|---|
Dopełniacz łaciński |
Horologii |
Skrót nazwy łacińskiej |
Hor |
Dane obserwacyjne (J2000) | |
Rektascensja |
3 h |
Deklinacja |
-50° |
Charakterystyka | |
Powierzchnia |
249 stopni kw. |
Liczba gwiazd o obserwowanej wielkości gwiazdowej < 3 |
0 |
Najjaśniejsza gwiazda |
α Hor (3,85m) |
Gwiazdozbiory sąsiadujące | |
Widoczny na szerokościach geograficznych pomiędzy 90° S a 21[1]° N. | |
Gwiazdy Zegara znajdują się na południowym niebie, w związku z czym starożytni astronomowie mieli spore trudności, by je zauważyć. Nic więc dziwnego, że nie istnieją związane z tym gwiazdozbiorem opowieści mitologiczne. Nicolas-Louis de Lacaille wymyślił Horologium Oscillatorium podczas wizyty w obserwatorium na Przylądku Dobrej Nadziei pomiędzy 1751 a 1752 rokiem. Podobnie jak wiele gwiazdozbiorów Lacaille’a i ten przedstawia instrument nauki lub techniki. Horologium upamiętnia wynalezienie w 1656 przez holenderskiego fizyka Christiaana Huygensa zegara wahadłowego. Od tego czasu nie było znaczących zmian w formie czy gwiazdach tworzących tę konstelację, jedynie nazwa została skrócona do Horologium (Zegar)[1].
W cichym zakątku rzeki Erydan niezwracające na siebie uwagi gwiazdy Zegara zaczęły odmierzać na niebie czas. Ciemne gwiazdy tworzą długą linie wzdłuż brzegów rzeki i nie są w ogóle podobne do zegara wahadłowego. Konstelacja zaczyna się trochę na zachód od grupy gwiazd w kształcie latawca w gwiazdozbiorze Sieci, wywija się na północ przez kilka gwiazd piątej i szóstej wielkości i kończy się najjaśniejszą gwiazdą tej konstelacji – Alfa Horologii (α Hor). Jest to jedyna gwiazda czwartej wielkości w tym gwiazdozbiorze, przeciętny olbrzym typu K, znajdujący się w końcowym stadium ewolucji. Na początku był karłem klasy A, prawdopodobnie bardzo podobnym do Syriusza. Teraz, w wieku około miliarda lat, używa jako źródła energii fuzji nie tylko jąder wodoru, ale i helu. Znajduje się w odległości około 117 lat świetlnych od Słońca i jest 47 razy jaśniejszy od Słońca. Wkrótce się jeszcze bardziej rozprzestrzeni i stanie się w pełni rozwiniętym czerwonym olbrzymem[1].
Zegar znajduje się daleko od bogactw Drogi Mlecznej i nie ma zbyt wiele do zaoferowania obserwatorom amatorom. W gwiazdozbiorze znajdują się dwie znane gromady kuliste NGC 1261 oraz Arp-Madore 1, najbardziej oddalona od Słońca znana gromada kulista Drogi Mlecznej. NGC 1261 jest z pewnością najlepsza do obserwacji. Leży od nas dość daleko, w odległości 54 tysięcy lat świetlnych, a w 20-centymetrowym teleskopie pokaże blade gwiazdy na tle skoncentrowanego mglistego halo.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.