Loading AI tools
Gatunek płaza Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gruboskórzec meksykański[13] (Dermophis mexicanus) – gatunek płaza beznogiego z rodziny Dermophiidae występujący w Ameryce Centralnej, ryjący w ściółce z liści i innych obumarłych części roślinnych[14].
Dermophis mexicanus[1] | |||||
(Duméril & Bibron, 1841) | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Podtyp | |||||
Gromada | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
gruboskórzec meksykański | ||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[12] | |||||
Gatunek występuje w południowym Meksyku (w stanach Tabasco, Veracruz, Chiapas i Oaxaca) oraz w niektórych krajach Ameryki Centralnej: Gwatemali, Hondurasie, Salwadorze i Nikaragui[11][12].
Dawniej gatunek był ujmowany nieco szerzej (zaliczano doń np. także populacje z Kostaryki i Panamy[15][16]), ale w 2001 roku Savage i Wake wydzielili część populacji do osobnych gatunków, wcześniej synonimizowanych z Dermophis mexicanus[11][15].
Dorosłe osobniki Dermophis mexicanus mają 30–50 cm długości i mają masywne, robakowate ciało[16], w przekroju owalne[17]. Nie mają prawdziwego ogona[16]. Są szarego koloru z niebieskim lub fioletowym połyskiem, na stronie grzbietowej ciemniejsze, a po bokach i w okolicy szczęk jaśniejsze. Występuje u nich wyraźne prążkowanie na całej długości ciała, wynika ono z jasnych bruzd między pierścieniami[16]. Pierścienie są zewnętrzne, tworzone przez fałdy skórne, zwykle ich ilość jest większa niż ilość kręgów. Głowa D. mexicanus jest ścięta z przodu, dolna szczęka jest cofnięta. Między nozdrzami a oczami znajdują się czułki zmysłowe, są one zarazem chemoreceptorami i mechanoreceptorami. Powstały w większości z elementów oka, które nie są potrzebne płazom pod ziemią, od czubka czółka do komory receptorowej, otwierającej się do płata węchowego w mózgu, biegnie kanał wypełniony płynem[16]. Oczy są pokryte skórą i nie pełnią zbyt ważnej roli jako narząd zmysłu, rozpoznają czy jest jasno czy ciemno[16]. W szczękach D. mexicanus znajdują się liczne zęby, które przyjmują swoją dorosłą postać kilka dni po porodzie, ulegają licznym wymianom. Z wiekiem przybywa ich rzędów, a co za tym idzie także liczba[17].
Osobniki Dermophis mexicanus żyją w norach, które ryją w wilgotnych glebach. Na powierzchnię wychodzą, by zdobyć pokarm tylko po zmierzchu w czasie deszczu[16].
D. mexicanus jest drapieżnikiem. Atakuje ofiary z zaskoczenia, powolnie się do nich zbliżając i szybko atakując, gdy nadarzy się okazja. Mogą być oportunistami i żywić się różnymi, występującymi w glebie bezkręgowcami np.: dżdżownicami, świerszczami, termitami[18], a nawet małymi jaszczurkami i gryzoniami[16] albo też specjalistami – znana jest populacja z Gwatemali, która żywiła się wyłącznie dżdżownicami[18].
Jest to gatunek rozdzielnopłciowy i żyworodny[16]. Nie stwierdza się u niego dymorfizmu płciowego[19]. Do rozrodu przystępuje po uzyskaniu dojrzałości płciowej w wieku 2–3 lat[16]. Zapłodnienie jest wewnętrzne. Okres godowy przypada na okres od końca kwietnia do początku czerwca. Ciąża trwa 11 miesięcy, tak więc D. mexicanus przystępuje do rozrodu tylko raz w roku. Poród między majem a czerwcem następnego roku, na początku pory deszczowej[19]. Samica rodzi od 3 do 16 młodych osobników[16] wielkości od 108 do 155 mm[19]. Nie występuje wolno-żyjąca forma larwalna, ponieważ metamorfoza zachodzi podczas rozwoju płodowego. Zarodki zużywają żółtko po 3 miesiącach ciąży. Potem ich matka wydziela substancje odżywcze przez gruczoły wyściółki jajowodów, a rozwijające się płody pochłaniają ją. Mają wykształcone uzębienie, które wykorzystują do pobierania substancji odżywczych oraz stymulacji ich wydzielania. Po kilku dniach od urodzenia zęby są wymieniane na dorosłe o innym kształcie i funkcjach. Zarodki przeprowadzają wymianę gazową przez skórę oraz skrzela mające po 3 odgałęzienia główne i liczne mniejsze[16].
Marszczelce są niedocenianymi mięsożercami kontrolującymi populacje owadów oraz zwierzętami ryjącymi w ziemi, napowietrzając ją. Te zachowania czynią je przydatnymi na różnego rodzaju plantacjach oraz uprawach. Chętnie zadamawiają się na plantacjach kawy, gdzie są składowane w stosach łupiny kawy, które gnijąc tworzą wilgotną glebę organiczną, stanowiącą idealne środowisko życia dla D. mexicanus, który to gatunek dodatkowo przyspiesza rozkład materii[16].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.