Grobowiec Humajuna

Grobowiec Humajuna (hindi: हुमायूँ का मकबरा, ang. Humayun’s Tomb, pers. آرامگاه همایون) – kompleks budowli w Nowym Delhi, miejsce pochówku Humajuna (1508–1556), władcy Indii z dynastii Wielkich Mogołów (1530–1540, 1555–1556).

Grobowiec Humajuna w Delhi^{[1][infobox 1]}

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Indie
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	II, IV
Numer ref.	232
Region[infobox 2]	Azja i Pacyfik
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1993 na 7. sesji
Położenie na mapie Delhi Grobowiec Humajuna w Delhi[3]
Położenie na mapie Indii Grobowiec Humajuna w Delhi[5]
28°35′35,75″N 77°15′02,17″E
Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Grobowiec Humajuna został wzniesiony w charakterystycznym stylu architektury Mogołów, łączącym sztukę indyjską ze sztuką perską.

W 1993 roku grobowiec został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[6].

Opis

Budowa grobowca rozpoczęła się w 1564 roku^[7], po śmierci Humajuna^[8], a została zakończona w 1572 roku^{[uwaga 1][7]}. Grobowiec został najprawdopodobniej zaprojektowany przez samego Humajuna^[9]. Pracami budowlanymi kierowała wdowa po Humajunie – Hamida Banu Begum^[8], a prace prowadzone były przez perskiego architekta – Miraka Mirzę Ghijatha^[9].

Budowla powstała z czerwonego piaskowca, a do wykończenia użyto białego marmuru^[8]. Mauzoleum stoi na kwadratowej podstawie^[9], z arkadami z każdej strony i szesnastoma osobnymi wejściami do budynku^[10]. W środku wzniesiono oktagonalną komnatę, nakrytą kopułą – miejsce pochówku Humajuna (1508–1556)^[8] – otoczoną przez mniejsze oktagonalne pomieszczenia^[10], gdzie znajdują się groby Hamidy oraz dziewięciu innych członków rodziny królewskiej^[8]. W środkowej komnacie znajduje się cenotaf^[9].

Grobowiec otaczają ogrody w stylu perskim^[11], założone na planie kwadratu, podzielone na cztery części oddzielone groblami, którymi poprowadzone są wąskie kanały^[9]. Całość otacza mur z dwiema bramami, od południa i od zachodu^[9]. Przy części środkowej muru wschodniego stoi pawilon baradari, a przy środkowej części muru północnego – hammam^[9].

Grobowiec jest jednym z pierwszych założeń ogrodowych wzniesionych przez Mogołów^[8], a ogrody najstarszymi, które zachowały się do dziś na oryginalnym planie^[11]. Reprezentuje on wczesny styl architektury Mogołów, który ewoluował w późniejszym okresie i znalazł zastosowanie przy budowie Tadź Mahal w Agrze^[8].

• 
  Grobowiec Humajuna, 1858 rok
• 
  Grobowiec Humajuna położony w ogrodzie krajobrazowym, typowym dla architektury Mogołów (por. Tadź Mahal)
• 
  Grobowiec Humajuna
• 
  Grobowiec Humajuna
• 
  Cenotaf Humajuna

Uwagi

1. Inne źródła podają, ze budowa rozpoczęła się w 1569 roku. Patrz Archaeological Survey of India.

Przypisy

1. Indie. Polski Komitet ds Unesco. [dostęp 2019-12-18].
2. Indie. Polski Komitet ds Unesco. [dostęp 2019-12-18].
3. Indie. Polski Komitet ds Unesco. [dostęp 2019-12-18].
4. Indie. Polski Komitet ds Unesco. [dostęp 2019-12-18].
5. Indie. Polski Komitet ds Unesco. [dostęp 2019-12-18].
6. UNESCO: Humayun’s Tomb, Delhi. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
7. Ilustrowana księga świata – skarby świata – Azja. Bielsko-Biała: Pascal, 2002, s. 26. ISBN 83-7304-020-X.
8. Soma Mukherjee: Royal Mughal Ladies and Their Contributions. Gyan Books, 2001, s. 194. ISBN 978-81-212-0760-7. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
9. Archaeological Survey of India, Government of India: World Heritage Sites – Humayun’s Tomb. 2011. [dostęp 2016-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-10)]. (ang.).
10. ʻAlī Jāvīd, Tabassum Javeed: World Heritage Monuments and Related Edifices in India. Algora Publishing, 2008, s. 262. ISBN 978-0-87586-482-2. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).
11. Soma Mukherjee: Royal Mughal Ladies and Their Contributions. Gyan Books, 2001, s. 209. ISBN 978-81-212-0760-7. [dostęp 2016-03-23]. (ang.).

Kontrola autorytatywna (grobowiec):

• VIAF: 306363318

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/Humayuns-Tomb