Grad (kąt)

Grad, gon, gradus – jednostka miary kąta płaskiego równa 1/100 kąta prostego. Jest to jednostka spoza układu SI równa π/200 radiana, czyli 9/10 stopnia. Wprowadzona w 1795 po Wielkiej Rewolucji Francuskiej w ramach tworzenia nowych dziesiętnych jednostek miar^[1]. Obecnie stosowana w geodezji^[2].

Ten artykuł dotyczy jednostki miary. Zobacz też: Grad, Gon.

Kompas w gradach

Kątomierz w gradach

Kąt prosty ma 100^g (gradów), każdy z nich ma 100^c (centygradów, minut gradowych), a z kolei każdy z nich – 100^cc (myriogradów, sekund gradowych). Ponadto 1 myriograd ma 100^ccc (mikrogradów, tercji gradowych), a 1 tercja gradowa – 100^cccc (kwart gradowych).

Ponieważ równik Ziemi ma w przybliżeniu 40 000 km, przemieszczając się po nim o 1 kilometr odmierzy się kąt około 1^c.

Przykłady konwersji jednostek

• kąt pełny: 400^g = 2π rad = 360°
• kąt półpełny: 200^g = π rad = 180°
• kąt prosty: 100^g = π/2 rad = 90°
• 1^g = 100^c = 10 000^cc = 1 000 000^ccc = 100 000 000^cccc
• 1^c = 100^cc = 10.000^ccc = 1 000 000^cccc
• 1^cc = 100^ccc = 10 000^cccc
• 1^g = π/200 rad ≈ 0,01570796 rad
• 1 rad ≈ 63,661977^g = 63^g66^c19,77^cc
• 1^g = 0,9° = 0°54'
• 1° = 1,(1)^g = 1^g11^c11,(1)^cc

Zobacz też

Zobacz hasło grad w Wikisłowniku

• pozaukładowe jednostki miary

Przypisy

1. J J O'Connor, E F Robertson: Decimal time and angles. 2005. [dostęp 2023-05-26]. (ang.).
2. Jerzy Ząbek: Geodezja I. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2012, s. 16. ISBN 978-83-85912-75-0.

Encyklopedie internetowe (jednostka miary kąta):

• SNL: gon_-_matematikk
• DSDE: nygrad