Goździk kropkowany, g. widełkowaty[3] (Dianthus deltoides L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny goździkowatych. Występuje w Europie i w Azji (Syberia i Indie)[4]. W Polsce jest dość pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich[5]. Jest także uprawiany. W Polsce występuje jego podgatunek Dianthus deltoides L. subsp. deltoides[4]. Znany też jako goździk upstrzony[6].
 | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
goździk kropkowany |
| Nazwa systematyczna | |
| Dianthus deltoides L. Sp. Pl. ed. 1 411. 1753 | |
Morfologia
- Pokrój
- Roślina darniowa tworząca luźne darnie o wysokości 10–40 cm. Cała roślina ma zielony lub sinawy kolor.
- Łodyga
- Płożąca się i wznosząca, rozgałęziona. Tworzy kolanka, z których wyrastają liście. Jest omszona krótkimi włoskami.
- Liście
- Ulistnienie naprzeciwległe. Liście równowąskie, całobrzegie, ostro zakończone, bez przylistków, o szerokości do 3 mm. Są 3-nerwowe, całe omszone krótkimi włoskami i zrośnięte nasadami.
- Kwiaty
- Drobne (1–1,5 cm średnicy), zebrane w luźną wiechę. Kwiaty są siedzące lub wyrastają na krótkich szypułkach. Kielich sztywny, złożony z 5 zrośniętych działek, oraz 2, dwukrotnie krótszych od kielicha szydlastych łusek podkielichowych (przysadek). Korona składa się z 5 wolnych, płytko ząbkowanych płatków o deltoidalnym kształcie (stąd łacińska nazwa gatunku). Mają one różowopurpurowy kolor, jasne plamki i ciemny pierścień w środku korony. Wewnątrz kwiatu 1 słupek i 10 pręcików.
- Owoc
- Torebka otwierająca się 4 ząbkami. Nasiona drobne, liczne.
Biologia i ekologia
Bylina, chamefit, hemikryptofit. Siedlisko: suche łąki, zbocza, nieużytki, pastwiska, zarośla. Preferuje tereny piaszczyste, unika podłoża wapiennego. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Vicio lathyroidis-Potentillion, Ass. Diantho-Armerietum[7]. Gatunek dość ekspansywny, za pomocą kłączy szybko rozrastający się. Kwiaty przedprątne, kwitną od czerwca do września, zapylane są przeważnie przez motyle[8]. Nie wydzielają zapachu[8]. Liczba chromosomów 2n = 30[4].
Zastosowanie i uprawa
- Zastosowanie. Uprawiany jako roślina ozdobna, zwykle na kwiat cięty, na murkach lub na rabatach. Doskonale nadaje się także do ogródków skalnych[9]. Jest łatwy w uprawie i całkowicie odporny na mróz[9]. W uprawie liczne odmiany o różnych barwach, również dwubarwne, jak np. "Arctic Fire", który ma białe płatki z czerwonym oczkiem w środku.
- Uprawa. Uprawiany jest przeważnie z nasion[10]. Nasiona wysiewa się do inspektu od maja do czerwca, siewki wymagają pikowania gdy mają 3-4 liście, do gruntu wysadza się pod koniec lipca lub z początkiem sierpnia[10]. Może być też rozmnażany przez podział bryły korzeniowej lub przez sadzonki. Wymaga słonecznych stanowisk i gliniasto-piaszczystych gleb o stałej wilgotności[10]. Po przekwitnięciu należy roślinę mocno przyciąć.
Zmienność
- Tworzy mieszańce z goździkiem brodatym, goździkiem kartuzkiem, goździkiem kosmatym, goździkiem piaskowym[5].
- Podgatunki[4]:
- Dianthus deltoides L. subsp. degenii (Bald.) Strid, syn. Dianthus degenii Bald. – występuje w południowej Europie
- Dianthus deltoides L. subsp. deltoides – występuje we wschodniej, środkowej i północnej Europie i na Syberii
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
