Loading AI tools
gatunek grzybów Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gołąbek czerwonofioletowy (Russula sardonia Fr.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Forma typowa | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
gołąbek czerwonofioletowy |
Nazwa systematyczna | |
Russula sardonia Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 353 (1838) | |
Zasięg | |
Zasięg występowania w Europie |
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go Elias Fries w 1838 r. i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy naukowe[2]:
Polską nazwę podał Władysław Wojewoda w 2003 r., Alina Skirgiełło w 1991 r. opisała ten gatunek pod nazwą gołąbek przydrożny[3].
Średnica 4–10 cm. U młodych okazów półkulisty, potem rozpostarty, na koniec wklęsły. Na środku może posiadać niewielki garb lub wklęśnięcie. Skórka gładka, sucha, błyszcząca, w czasie wilgotnej pogody śluzowata. Kolor czerwonofioletowy lub purpurowofioletowy, na środku ciemniejszy – nawet czarniawopurpurowy. Okazy wyblakłe mogą mieć barwę brązowawą, ochrową lub zielonkawą (zazwyczaj w postaci wyblakłych plam). Skórka da się ściągnąć tylko przy samym brzegu. Brzeg ostry, gładki, u młodych okazów podwinięty, u starszych prosty i czasami nieco karbowany[4].
Dość wąskie i gęste, z blaszeczkami, często rozwidlone. Przy brzegu ostre, przy trzonie przyrośnięte lub nieco łukowato zbiegające. U młodych okazów są jasnokremowe, potem kremowe z cytrynowym odcieniem[4].
Wysokość 3–8 cm, grubość 1–2,5 cm. Jest walcowaty, pełny i gładki. Kolor początkowo biały, później pojawiają się purpurowofioletowe wybarwienia[5].
Cytrynowożółty, jak blaszki. Po uszkodzeniu zmienia po jakimś czasie kolor na pomarańczowy. Smak silnie piekący, zapach owocowy[6].
Wysyp zarodników o barwie od kremowej do ochrowokremowej. Zarodniki kuliste lub elipsoidalne, o rozmiarach 7–9 × 6–8 μm. Powierzchnia brodawkowato-paciorkowata, czasami z niskim grzebieniem, niepełną siateczką, lub tylko z łącznikami między brodawkami. Łysinka wyraźna amyloidalna. Podstawki o rozmiarach 40–60 × 8–12 μm. Licznie występują cystydy mające rozmiar 70–75 × 9–11 μm. Pod działaniem sulfowaniliny czernieją. W skórce kapelusza występują dermatocystydy, a w tramie blaszek przewody mleczne[4].
Liczne stanowiska tego gatunku gołąbka opisano niemal wyłącznie w Europie. Jest tutaj szeroko rozprzestrzeniony. Poza Europą stwierdzono jego występowanie w stanie Pensylwania w USA[8]. W Polsce jest pospolity[9].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w różnego typu lasach[6]. Najczęściej rośnie pod sosnami[9], ale także pod modrzewiami, jodłami i świerkami. Pojawia się dość późno – od września do listopada[5].
Grzyb niejadalny lub trujący, podejrzany o powodowanie zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Ze względu na silnie piekący smak zazwyczaj nie jest zbierany w celach spożywczych[6]. W Kirgistanie i na Ukrainie uważany jest jednak za grzyb jadalny[10].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.