Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
urząd administracji rządowej w Polsce, powołany w celu zarządzania autostradami, drogami ekspresowymi i krajowymi Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) – centralny urząd administracji rządowej w Polsce, obsługujący Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad (jako organ), powołany w Ministerstwie Infrastruktury (następnie w Ministerstwie Transportu i Budownictwa oraz w Ministerstwie Transportu) w celu zarządzania drogami krajowymi oraz autostradami i drogami ekspresowymi, a także realizacji budżetu państwa w tym zakresie.
 Logo Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad | |
 Siedziba Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad przy ul. Wroniej 53 w Warszawie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
1 kwietnia 2002 |
| Generalny Dyrektor |
Paweł Woźniak (p.o.)[1] |
| Zastępca |
Grzegorz Dziedzina (p.o.) |
| Budżet |
580,57 mln zł (bez wydatków na budowę dróg, 2018)[2] |
| Zatrudnienie |
4456 (2018)[3] |
| Adres | |
| ul. Wronia 53 00-874 Warszawa | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
 52°14′12,8″N 20°59′02,5″E | |
| Strona internetowa | |
Centralny organ administracji rządowej o nazwie „Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad” utworzono 1 kwietnia 2002 na podstawie art. 4 ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw[4], z połączenia:
- Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych – urzędu państwowego podlegającego Ministrowi Transportu i Gospodarki Morskiej, utworzonego 31 stycznia 1986, na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1985 r.[5], z przekształcenia Centralnego Zarządu Dróg Publicznych, działającego od 23 marca 1951 jako jednostki Ministerstwa Transportu Drogowego i Lotniczego, na podstawie uchwały nr 49 Rady Ministrów z dnia 26 lutego 1951 r.[6];
- Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad.
Oddziały terenowe w Polsce
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad obsługuje i działa pod bezpośrednim kierownictwem Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, który jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach dróg krajowych[7].
Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad podlega Centrala GDDKiA w Warszawie i 16 oddziałów terenowych, których obszar działania pokrywa się z województwami. Oddziały mają w swej strukturze Rejony Dróg Krajowych zarządzające drogami w terenie. Ponadto w skład Generalnej Dyrekcji wchodzi Zespół ds. Historii Drogownictwa w Szczucinie zajmujący się ochroną zabytków drogownictwa.
Centralny organ administracji rządowej właściwy w sprawach dróg krajowych. Wykonuje zadania zarządcy dróg krajowych oraz realizuje budżet państwa w zakresie dróg krajowych. Do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad należy również:
- współudział w realizacji polityki transportowej w zakresie dróg,
- gromadzenie danych i sporządzanie informacji o sieci dróg publicznych,
- nadzór nad przygotowaniem infrastruktury drogowej na potrzeby obrony państwa,
- wydawanie zezwoleń na jednorazowy przejazd w określonym czasie i po ustalonej trasie pojazdów nienormatywnych,
- współpraca z administracjami drogowymi innych państw i organizacjami międzynarodowymi,
- współpraca z organami samorządu terytorialnego w zakresie rozbudowy i utrzymania infrastruktury drogowej,
- zarządzanie ruchem na drogach krajowych,
- ochrona zabytków drogownictwa,
- wykonywanie zadań związanych z przygotowywaniem i koordynowaniem budowy i eksploatacji albo wyłącznie eksploatacji, autostrad płatnych
- pobieranie opłat za przejazd zgodnie z przepisami o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.
W 2009 GDDKiA obchodziła 190. rocznicę powstania Centralnej Administracji Drogowej w Polsce. Początek drogownictwa na ziemiach polskich to powołanie Dyrekcji Jeneralnej Dróg i Mostów Królestwa Polskiego w 1819[8].
Utrzymanie dróg krajowych (odśnieżanie, bieżące naprawy, utrzymanie standardu drogi) w 2013 kosztowało budżet GDDKiA 1,27 mld zł. Część (niemal 1150 km) dróg pod nadzorem Dyrekcji jest utrzymywania przez prywatne firmy, które wyłoniono w przetargach[9].
Szef Krajowej Administracji Skarbowej jest twórcą i nadzorcą systemu e-TOLL, wdrożonego 24 czerwca 2021 jako system poboru opłaty elektronicznej na drogach zarządzanych przez GDDKiA. Zastąpi on funkcjonujący do 30 września 2021 system viaTOLL[10].
- Tadeusz Suwara (1 kwietnia 2002 – 9 lipca 2003)
- Dariusz Skowroński (9 lipca 2003[12] − 4 października 2004[12])
- Edward Gajerski (4 października 2004[12] − 8 grudnia 2005[12])
- Zbigniew Kotlarek (p.o., 8 grudnia 2005[13] − listopad 2006[14])
- Zbigniew Kotlarek (listopad 2006[14] − 22 stycznia 2008[12])
- Janusz Koper (22 stycznia 2008[12] − 8 maja 2008[12])
- Lech Witecki (p.o., 12 maja 2008[12] − 13 lutego 2014[15])
- Ewa Tomala-Borucka (p.o., 13 lutego 2014[15] − 23 kwietnia 2015[16])
- Tomasz Rudnicki (p.o., 23 kwietnia 2015[16] − grudzień 2015)
- Jacek Bojarowicz (p.o., grudzień 2015[17] − 12 grudnia 2016)
- Krzysztof Kondraciuk (12 grudnia 2016 − 9 listopada 2017[18])
- Jacek Gryga (p.o., 9 listopada 2017 − 30 sierpnia 2018)[18]
- Tomasz Żuchowski (p.o., 30 sierpnia 2018 – 4 stycznia 2024)[19][20]
- Paweł Woźniak (p.o., od 8 marca 2024)
- Paweł Woźniak – p.o. Generalnego Dyrektora od 8 marca 2024
- Grzegorz Dziedzina – p.o. zastępcy od stycznia 2022
Wydatki Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad są realizowane w części 39 budżetu państwa – Transport.
W 2018 wydatki (bez środków na budowę dróg) GDDKiA wyniosły 580,57 mln zł[2]. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 4456 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 6516 zł[3].
W ustawie budżetowej na 2019 wydatki GDDKiA zaplanowano w wysokości 603,15 mln zł[22].
W 2010 NIK zarzucił urzędnikom GDDKiA nadużycia uprawnień i zaniedbania, które doprowadziły do znacznych strat Skarbu Państwa w systemie rekompensat za bezpłatne przejazdy autostradami samochodów, które miały opłacone winiety[23].
W sierpniu 2010 ABW zatrzymała dwie osoby z kierownictwa katowickiego oddziału GDDKiA pod zarzutem korupcji trwającej od 1998 do 2007 roku[24][25]. Również w 2010 roku pod zarzutem korupcji i pomocy w zmowie handlowej[26] zatrzymany został dyrektor oddziału warszawskiego[27].
W 2009 roku ABW ustaliła, że kontrolerzy GDDKiA podmieniali próbki asfaltu pobierane do badań, które były jednym z warunków odbioru nowych odcinków drogi od wykonawcy[28]. Proceder odbywał się przy współpracy dyrektora laboratorium oraz dyrektora śląskiego oddziału Dyrekcji[29]. Według GDDKiA patologie miały miejsce do 2009 roku, kiedy pobierano jedynie 700 próbek, w 2013 jest ich ponad 60 tys.[29]
Wykonawcy wielokrotnie zarzucali GDDKiA „niewłaściwe przygotowanie budowy i brak należytej weryfikacji dokumentacji na etapie jej przygotowywania”, co skutkuje wypowiadaniem umów przez wykonawców i opóźnienia w budowach[30][31][32].
W 2014 NIK po kontroli sześciu oddziałów GDDKiA wskazała na liczne nieprawidłowości w łódzkim oddziale: zaniedbania w umowach z wykonawcami, spory kompetencyjne ze służbami ratowniczymi oraz przypadku „oczywistego konfliktu interesów”. m.in. zasiadanie w komisjach przetargowych krewnych wykonawców, przyjmowanie przez pracowników GDDKiA zleceń od firm, które wygrywały przetargi i formalnie były wykonywane „poza godzinami pracy”. a w rzeczywistości niejednokrotnie były realizowane w czasie pracy i przy użyciu samochodów należących do Generalnej Dyrekcji[33].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
