Firletka chalcedońska

Firletka chalcedońska (Silene chalcedonica) – gatunek roślin należący do rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae). Występuje dziko w Azji (wschodnia i zachodnia Syberia, europejska część Rosji, Mongolia i część Chin, Kazachstan, Kirgistan^[4]). Od czasów średniowiecza jest nieoficjalnym symbolem angielskiego miasta Bristol^[5]. Od XVIII w wielu krajach, również w Polsce jest uprawiana jako roślina ozdobna^[6].

Firletka chalcedońska

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	goździkowate
Rodzaj	firletka / lepnica
Gatunek	firletka chalcedońska
Nazwa systematyczna
Silene chalcedonica (L.) E.H.L.Krause J.W.Sturm, Deutschl. Fl. Abbild., ed. 2. 5: 96 (1901)[3]
Synonimy
Lychnis bicolor Czerw. & L.Schwarz Lychnis chalcedonica L. Lychnis fulgida Moench[3]

Pokrój

Morfologia i biologia

Łodyga

Dość gruba, wzniesiona, nie rozgałęziająca się, o wysokości do 1,2 m.

Liście

Szorstko owłosione, zebrane w przyziemną rozetę jajowate, zaostrzone. Liście łodygowe siedzące.

Kwiaty

Zebrane po 10–50 w gęstą szczytową wierzchotkę. U formy typowej są pomarańczowe, ale istnieją odmiany o kwiatach barwy białej i różowej, a także o kwiatach pełnych^[6]. Kwitnie w lecie i krótko.

Owoc

Wielonasienna torebka.

Uprawa

Sadzona na rabatach i ogródkach skalnych. Preferuje słoneczne stanowisko, w półcieniu rośnie wyższa i bardziej rzadka. Podłoże powinno być kwaśne, próchniczno-gliniaste i zdrenowane żwirem (nie lubi dużej wilgoci w glebie)^[6]. Rozmnaża się ją przez wysiew nasion wczesną wiosną^[6]. Po przekwitnięciu kwiaty należy usuwać.

Przypisy

1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
3. Silene chalcedonica (L.) E.H.L.Krause, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-25].
4. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
5. A brief history of Bristol. [dostęp 2008-10-12]. (ang.).
6. GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.

Encyklopedie internetowe (takson):

• SNL: ildkjærlighet

Identyfikatory zewnętrzne:

• EoL: 587272
• Flora of North America: 250060837
• GBIF: 5584611
• identyfikator iNaturalist: 406034
• IPNI: 157059-1
• ITIS: 823589
• NCBI: 39855
• identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2485408
• Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:157059-1
• Tela Botanica: 64032
• identyfikator Tropicos: 6303615
• CoL: 6YP73