F 21 (1918)

F 21 – włoski okręt podwodny z czasów I wojny światowej i okresu międzywojennego, jedna z 21 zbudowanych dla Regia Marina jednostek typu F. Okręt został zwodowany 19 maja 1918 roku w stoczni FIAT-San Giorgio w La Spezii, a w skład włoskiej marynarki wojennej został wcielony 31 sierpnia 1918 roku. Jednostka została wycofana ze służby 1 października 1930 roku.

F 21

Siostrzana jednostka F 21 – F 6
Klasa	okręt podwodny
Typ	F
Historia
Stocznia	FIAT-San Giorgio La Spezia
Położenie stępki	31 sierpnia 1915
Wodowanie	19 maja 1918
Regia Marina
Wejście do służby	31 sierpnia 1918
Wycofanie ze służby	1 października 1930
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	262 tony 319 ton
Długość	45,63 metra
Szerokość	4,22 metra
Zanurzenie	3,1 metra
Zanurzenie testowe	40 metrów
Rodzaj kadłuba	dwukadłubowy
Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 670 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 500 KM 2 śruby
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	12,5 węzła 8 węzłów
Zasięg	powierzchnia: 1300 Mm przy 9 węzłach zanurzenie: 120 Mm przy 2,5 węzła
Uzbrojenie
1 armata plot. kal. 76 mm 1 km kal. 6,5 mm 4 torpedy
Wyrzutnie torpedowe	2 × 450 mm
Załoga	26

Projekt i budowa

Okręty podwodne typu F zostały zaprojektowane przez inż. majora Cesarego Laurentiego jako ulepszenie poprzedniego projektu tego konstruktora – jednostek typu Medusa^[1][2]. Przy zachowaniu wymiarów zewnętrznych i wyporności nowe okręty charakteryzowały się krótszym czasem zanurzania, większą manewrowością w położeniu nawodnym i podwodnym, powiększonym kioskiem, instalacją działa pokładowego, żyrokompasu, dwóch peryskopów i systemu łączności podwodnej Fessenden^[1][3]. Okręty miały konstrukcję dwukadłubową, z kadłubem lekkim ukształtowanym na podobieństwo linii kadłuba torpedowców^[4] . Przestrzeń między kadłubem sztywnym a lekkim można było uczynić wodoszczelną poprzez zamknięcie specjalnych odwietrzników: w ten sposób okręty zyskiwały dodatkową rezerwę pływalności, szczególnie przydatną podczas żeglugi po powierzchni w złych warunkach pogodowych^[4] .

F 21 zbudowany został w stoczni FIAT-San Giorgio w La Spezii^[1][5]. Stępkę okrętu położono 31 sierpnia 1915 roku, a zwodowany został 19 maja 1918 roku^[5][6]. Motto okrętu brzmiało „Nobis ardua” (pol. „Trudne przedsięwzięcia są dla nas”)^[7] .

Dane taktyczno-techniczne

F 21 był niewielkim, przybrzeżnym okrętem podwodnym^[1][8] . Kadłub podzielony był grodziami wodoszczelnymi (wyposażonymi w podwójne drzwi wodoszczelne) na trzy przedziały: dziobowy (mieszczący kubryk marynarzy), przedział z głównym stanowiskiem dowodzenia i siłownią oraz przedział baterii akumulatorów^[4] . Długość całkowita wynosiła 45,63 metra, szerokość 4,22 metra i zanurzenie 3,1 metra^[9][10]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 262 tony, a w zanurzeniu 319 ton^{[9][10][uwaga 1]}. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa dwusuwowe silniki wysokoprężne FIAT 216 o łącznej mocy 670 KM^{[1][4] [uwaga 2]}. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Savigliano(inne języki) o łącznej mocy 500 KM^[9][10]. Dwa wały napędowe obracające dwiema śrubami umożliwiały osiągnięcie prędkości 12,5 węzła na powierzchni i 8 węzłów w zanurzeniu^[10][11]. Zasięg wynosił 1300 Mm przy prędkości 9 węzłów w położeniu nawodnym oraz 120 Mm przy prędkości 2,5 węzła w zanurzeniu (lub 800 Mm przy prędkości 12 węzłów w położeniu nawodnym oraz 9 Mm przy prędkości 8 węzłów w zanurzeniu)^[10]. Zapas paliwa płynnego wynosił 12 ton^[1][12]. Energia elektryczna magazynowana była w jednej baterii akumulatorów składającej się z 232 ogniw^[4] . Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów^{[4] [8] [uwaga 3]}.

Okręt wyposażony był w dwie stałe dziobowe wyrzutnie kalibru 450 mm, z łącznym zapasem czterech torped^[1][10]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiła pojedyncza pokładowa armata przeciwlotnicza kalibru 76 mm Armstrong A1914 L/30 oraz karabin maszynowy Colt kalibru 6,5 mm^[4] [8] .

Załoga okrętu składała się z 2 oficerów oraz 24 podoficerów i marynarzy^[6][10].

Służba

F 21 został wcielony do służby w Regia Marina 31 sierpnia 1918 roku^{[5][6][uwaga 4]}. Jego pierwszym dowódcą został kpt. mar. (wł. tenente di vascello) Ugo Casentini^[7] . Okręt został przydzielony do Flotylli Okrętów Podwodnych w Brindisi, przeprowadzając podczas działań wojennych dwa patrole u wybrzeży nieprzyjaciela^[7] . 1 listopada 1918 roku okręt nadal wchodził w skład Flotylli Okrętów Podwodnych w Brindisi, operującej też z Valony i Tarentu (razem z N 1(inne języki), X 2(inne języki), W 1(inne języki), W 3(inne języki) i F 4)^[13]. Po zakończeniu wojny F 21 prowadził intensywną działalność szkoleniową, uczestnicząc także w kombinowanych ćwiczeniach z lotnictwem morskim^[7] . 1 października 1930 roku jednostka została rozbrojona i skreślona z listy floty^[5][6].

Uwagi

1. Grupsom 2024 ↓  podaje, że wyporność wynosiła 259,7 tony w położeniu nawodnym i 320 ton pod wodą.
2. Pollina 1963 ↓, s. 63 podaje, że moc jednego silnika wysokoprężnego FIAT wynosiła 350 KM.
3. Pollina 1963 ↓, s. 63 podaje, że dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 45 metrów.
4. Grupsom 2024F ↓  podaje, że okręt został wcielony do służby 19 maja 1918 roku.

Przypisy

1. Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 277.
2. Fontenoy 2007 ↓, s. 121.
3. Pollina 1963 ↓, s. 66.
4. Grupsom 2024 ↓.
5. Pollina 1963 ↓, s. 64.
6. Fraccaroli 1970 ↓, s. 118.
7. Grupsom 2024F ↓.
8. Gogin 2023 ↓.
9. Fraccaroli 1970 ↓, s. 116.
10. Pollina 1963 ↓, s. 63.
11. Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 620.
12. Moore 1990 ↓, s. 217.
13. Bagnasco i Rastelli 1997 ↓, s. 183.

Bibliografia

• Erminio Bagnasco, Achille Rastelli: Navi e marinai italiani nella Grande Guerra. Parma: Ermanno Albertelli Editore, 1997. ISBN 88-85909-75-2. (wł.).
• Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
• Aldo Fraccaroli: Italian Warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1970. ISBN 0-7110-0105-7. (ang.).
• Ivan Gogin: F1 small submarines (1916 - 1918). Navypedia. [dostęp 2024-01-05]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
• Jane’s Fighting Ships of World War I. John Moore (red.). London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
• Paolo M. Pollina: I sommergibili italiani 1895-1962. Roma: Ufficio Storico Della M.M., 1963. (wł.).
• Regio Sommergibile Classe "F". Grupsom - Sommergibili Mediterranei. [dostęp 2024-01-05]. (wł.).
• Regio Sommergibile F 19, F 20, F 21. Grupsom - Sommergibili Mediterranei. [dostęp 2024-01-05]. (wł.).