Loading AI tools
duchowny szyicki Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ebrahim Ra’isi, właśc. Ebrahim Ra’isossadati (pers. ابراهیم رئیسی; ur. 14 grudnia 1960 w Meszhedzie, zm. 19 maja 2024 w pobliżu Dżolfy[1]) – irański duchowny szyicki, ajatollah i polityk konserwatywny, członek Zgromadzenia Ekspertów, w latach 2019–2021 Główny Sędzia – zwierzchnik irańskiego wymiaru sprawiedliwości. Od 3 sierpnia 2021 do swojej śmierci prezydent Iranu.
_(cropped).jpg) Ebrahim Ra’isi (2024) | |
| Data i miejsce urodzenia |
14 grudnia 1960 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 maja 2024 |
| 8. Prezydent Islamskiej Republiki Iranu | |
| Okres |
od 3 sierpnia 2021 |
| Przynależność polityczna |
Stowarzyszenie Duchowieństwa Bojowego |
| Poprzednik | |
| Następca |
Mohammad Mochber (p.o.) |
 | |
Dwukrotnie kandydował na prezydenta Iranu. Po raz pierwszy startował w wyborach prezydenckich w Iranie w 2017 roku, w których zajął drugie miejsce, przegrywając z urzędującym prezydentem Hasanem Rouhanim. Zwyciężył w wyborach prezydenckich w 2021 roku.
Był synem szyickiego duchownego. We wczesnym dzieciństwie stracił ojca. Ukończył szyicką hauzę w Kom, gdzie kształcił się m.in. pod kierunkiem ajatollaha Haszemiego Szahrudiego oraz Alego Chameneiego[2].
Po rewolucji islamskiej, zauważony przez ajatollaha Mohammada Behesztiego, w 1980 roku został zastępcą prokuratora w Karadżu, a następnie także w Hamadanie; mimo odległości dzielącej oba miasta pełnił w nich obowiązki równocześnie. W 1985 roku powierzono mu stanowisko zastępcy prokuratora Trybunału Rewolucyjnego w Teheranie[2]. Był jednym z odpowiedzialnych za masowe egzekucje więźniów politycznych w Iranie w 1988 roku[3][4]. W trakcie zasiadania w tajnych trybunałach, znanych jako „Komisje śmierci", osobiście prowadził procesy więźniów politycznych odsiadujących już wyroki i skazywał ich na śmierć[5].
Po śmierci Najwyższego Przywódcy Iranu Ruhollaha Chomejniego został prokuratorem generalnym w Teheranie, natomiast w 1994 roku powierzono mu kierowanie antykorupcyjną Organizacją Inspektoratu Państwowego. W 2014 roku został irańskim prokuratorem generalnym, natomiast w 2016 roku Najwyższy Przywódca Iranu Ali Chamenei mianował go przewodniczącym fundacji religijnej Astan Ghods Razawi i strażnikiem Sanktuarium imama Rezy w Meszhedzie[2]. W tym samym roku Ra’isi został członkiem Zgromadzenia Ekspertów[2]. Od 2021 roku Ra’isi łączył te funkcje ze stanowiskiem prokuratora Specjalnego Sądu Duchownego, zajmującego się sądzeniem szyickich duchownych[6].
W kwietniu 2017 roku mało dotąd znany opinii publicznej[2] Ra’isi ogłosił start w planowanych na 19 maja wyborach prezydenckich w Iranie[3]. Uzyskał najwięcej głosów w wewnętrznych wyborach w konserwatywnej koalicji, Ludowym Froncie Sił Rewolucji Islamskiej[3]. Ogłaszając start, zaprezentował się jednak jako kandydat niezależny[2]. Swoją kampanię wyborczą prowadził głównie w mniejszych miastach i na wsi, kierując ją do ludności uboższej i bardziej religijnej. Zapowiadał walkę z korupcją, niwelowanie nierówności społecznych i pomoc dla ubogich, utworzenie milionów nowych miejsc pracy dzięki „dżihadystowskiemu zarządzaniu”. Krytykował porozumienie Iranu z państwami zachodnimi w sprawie programu nuklearnego, popierał wspieranie szyickich organizacji paramilitarnych walczących w Iraku i w wojnie domowej w Syrii. Jako rozwiązanie bieżących gospodarczych problemów kraju wskazywał „ducha rewolucyjnego”[4].
15 maja inny kandydat konserwatywny, Mohammad Bagher Ghalibaf, wycofał się z wyborów, deklarując poparcie dla Ra’isiego, którego popularność znacząco wzrosła w poprzednich tygodniach[7]. Kandydatura Ra’isiego cieszyła się poparciem Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej oraz podległego mu Związku Mobilizacji Uciemiężonych, a prawdopodobnie sprzyjał jej także Najwyższy Przywódca Ali Chamenei[4].
Ostatecznie Ra’isi zajął w wyborach drugie miejsce, uzyskując poparcie 15,8 mln Irańczyków i przegrywając z urzędującym prezydentem Hasanem Rouhanim, którego poparło ponad 23 mln wyborców, tj. 57% uprawnionych do głosowania[8].
Po przegranych wyborach pozostał czynnym politykiem, regularnie występując z krytyką polityki Hasana Rouhaniego, domagając się konserwatywnego kursu w polityce wewnętrznej i bardziej konfrontacyjnego w polityce zagranicznej. Był wymieniany jako możliwy kandydat na kolejnego Najwyższego Przywódcę Iranu po śmierci Alego Chameneiego[9][6].
W 2019 roku otrzymał nominację na Głównego Sędziego Iranu – zwierzchnika całego krajowego wymiaru sprawiedliwości[10]. W tym samym roku znalazł się wśród najwyższych irańskich urzędników państwowych objętych sankcjami przez Stany Zjednoczone[10].
W 2021 roku gdy kończyła się druga i ostatnia kadencja Hasana Rouhaniego, Ebrahim Ra’isi po raz kolejny wystartował w wyborach prezydenckich. W czerwcowych wyborach prezydenckich zdobył 61,95% głosów, wygrywając w pierwszej turze. Urząd objął 3 sierpnia 2021 roku[11].
19 maja 2024 roku Ebrahim Ra’isi zginął wraz z ministrem spraw zagranicznych Hosejnem Amirem Abdollahijanem i siedmioma osobami w katastrofie śmigłowca w Warzaghanie w ostanie Azerbejdżan Wschodni, podczas powrotu z uroczystego otwarcia kompleksu hydroelektrycznego Giz Galasi na granicy azersko-irańskiej[12][13].
Uroczystości pogrzebowe Ra’isiego rozpoczęły się 21 maja 2024 roku w Tebrizie, położonym najbliżej miejsca katastrofy śmigłowca znaczącym irańskim mieście[14][15]. Następnie ciało prezydenta zostało przetransportowane na lotnisko w stolicy Iranu, Teheranie, skąd zawieziono je do Kom, będącego szyickim centrum religijnym, a następnie trafiło z powrotem do Teheranu, gdzie zostało przewiezione na Uniwersytet Teherański, na którym Najwyższy Przywódca Iranu Ali Chamenei prowadził modlitwę za zmarłego, a następnie spoczywało w meczecie Grand Mosalla[15]. 23 maja ciało Ra’isiego przewieziono do Birdżandu, gdzie późniejszy prezydent był przedstawicielem w Zgromadzeniu Ekspertów, a następnie do rodzinnego miasta prezydenta, Meszhedu, gdzie zostało pochowane w grobie w Sanktuarium Imama Rezy, największym szyickim sanktuarium w kraju[15][16][17].
Jego żoną była Dżamile Alamhoda, córka Ahmada, głównego imama meczetu piątkowego w Meszhedzie, wykładowczyni Uniwersytetu Męczennika Behesztiego w Teheranie[18].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
