Dzierżążno (powiat tczewski)

Dzierżążno – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Morzeszczyn przy drodze wojewódzkiej nr 234.

Dzierżążno

wieś
Kościół pw. św. Jakuba Apostoła Starszego
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	tczewski
Gmina	Morzeszczyn
Liczba ludności (2022)	295[1]
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	83-132[2]
Tablice rejestracyjne	GTC
SIMC	0167639
Położenie na mapie gminy Morzeszczyn Dzierżążno
Położenie na mapie Polski Dzierżążno
Położenie na mapie województwa pomorskiego Dzierżążno
Położenie na mapie powiatu tczewskiego Dzierżążno
53°50′30″N 18°42′48″E[3]

Historia

We wsi utworzono pierwszą historycznie parafię na Kociewiu (prawdopodobnie w roku 1001 lub 1096). Pierwsza natomiast wzmianka pisana pochodzi z 1241^[4]. W średniowieczu miejscowość zapisywana była jako: Zirinsna, Zerinssna, Zyrinsna, a od XV wieku: Dzierzązno, Dzierondzno, Dzierzążno. Wywodziło się to od słowa "dzerżęga", czyli "rzęsa wodna" (roślina ta porastała liczne w okolicy oczka wodne i stawy). Parafia od 1309 znalazła się na terenie państwa krzyżackiego. Po wojnie trzynastoletniej, w 1466, wieś powróciła do Polski, ale kościół uległ zniszczeniu i został odbudowany około 1570^[5].

W 1772 miejscowość trafiła pod zabór pruski (Królestwo Prus), by w styczniu 1920 ponownie wrócić do Polski. 27 stycznia 1920 we wsi zatrzymały się na nocleg grupy żołnierzy 1. Pułku Ułanów Krechowieckich, obejmujące te tereny w imieniu Rzeczypospolitej. Lokalny proboszcz, Franciszek Filarski, działał społecznie na rzecz lokalnej społeczności. W 1922 odnowił kościół^[5].

Podczas okupacji niemieckiej polscy mieszkańcy wsi, w tym proboszcz Edmund Zapałowski, byli represjonowani. Niemcy zniszczyli kapliczkę św. Jakuba przy drodze do Gniewu^[5].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gdańskiego. Po 1945 we wsi powstało kilka bloków mieszkaniowych, mieszczących lokale dla pracowników tutejszego PGR-u^[4].

Zabytki

Osobny artykuł: Kościół św. Jakuba w Dzierżążnie.

Według rejestru zabytków NID na listę zabytków wpisane są^[6]:

• kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła Starszego, murowano-drewniany, 1580, 1768, nr rej.: A-1166 z 25.05.1987^[7]
• kostnica, XIX, nr rej.: j.w.
• cmentarz przy kościele, nr rej.: j.w.

Inne miejscowości o nazwie Dzierżążno

• Dzierżążno Małe
• Dzierżążno Wielkie

Przypisy

1. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 244 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 28870
4. JarosławJ. Ellwart JarosławJ., Kociewie i Bory Tucholskie, Gdynia: Region, 2009, s. 40, ISBN 978-83-7591-092-6, OCLC 751381124.
5. Bogdan Badziong, Na drodze św. Jakuba Apostoła w Dzierżążnie, Lokalna Organizacja Turystyczna Kociewie, Tczew, 2021, s. 2-5
6. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2022-01-02].
7. PiotrP. Skurzyński PiotrP., Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 309, ISBN 978-83-7495-133-3.