Diecezja grodzieńska

Diecezja grodzieńska (biał. Гродзенская дыяцэзія; Hrodzienskaja dyjacezija; Гарадзенская дыяцэзія; Haradzienskaja dyjacezija) – jedna z czterech diecezji obrządku łacińskiego na Białorusi w obwodzie grodzieńskim, wchodząca w skład metropolii mińsko-mohylewskiej.

Diecezja grodzieńska

Гродзенская дыяцэзія

Katedra św. Franciszka Ksawerego w Grodnie
Państwo	Białoruś
Siedziba	Grodno ul. K. Marksa 4
Data powołania	13 kwietnia 1991
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Metropolia	mińsko-mohylewska
Katedra	św. Franciszka Ksawerego
Biskup diecezjalny	Włodzimierz Hulaj
Biskup senior	Aleksander Kaszkiewicz
Dane statystyczne (2014)
Liczba wiernych • odsetek wiernych	573 215 54,4%
Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych	211 160 51
Liczba osób zakonnych	171
Liczba dekanatów	16
Liczba parafii	196
Powierzchnia	25 000 km²
Diecezja na mapie Białorusi
53°40′41,5″N 23°49′52,1″E
Strona internetowa

Historia

W czasie sejmu wielkiego zamierzano w miejsce biskupstwa inflanckiego utworzyć diecezję grodzieńską. Król Polski Stanisław August Poniatowski zamierzał mianować pierwszym biskupem grodzieńskim ks. Daniela Kazimierza Narbutta. Rozbiory Polski zniweczyły jednak te plany^[1].

Diecezję erygował Jan Paweł II 13 kwietnia 1991 roku. Jej obszar pokrywać się miał z terytorium obwodu grodzieńskiego (ok. 25 tys. kilometrów kwadratowych). Pierwszym biskupem mianowany został ówczesny proboszcz parafii Ducha Świętego w Wilnie Aleksander Kaszkiewicz. W latach 1998–2004 diecezja posiadała również biskupa pomocniczego w osobie Antonija Dziamjanki. Od 1999 roku biskup grodzieński wchodzi w skład Konferencji Biskupów Katolickich na Białorusi. W 2016 roku ustanowiono grodzieńską kapitułę katedralną^[2]. 30 września 2024 roku biskup grodzieński Aleksander Kaszkiewicz przeszedł na emeryturę, a jego następcą został biskup Włodzimierz Hulaj^[3].

Biskupi

Osobny artykuł: Biskupi grodzieńscy.

• Biskup diecezjalny: bp Włodzimierz Hulaj (od 2024)
• Aleksander Kaszkiewicz (biskup senior)

Polska cyrylica

Ze względu na nieznajomość alfabetu łacińskiego pośród wiernych, Wydawnictwo Diecezjalne publikuje modlitewniki i zbiory pieśni kościelnych po polsku ale w zapisie cyrylicznym.^[4][5][6][7]

Mapa diecezji

Matka Boska Ostrobramska - patronka diecezji

Patroni

Głównym patronem diecezji jest Matka Boska Ostrobramska. Dodatkowymi patronami są: święty Kazimierz Jagiellończyk oraz święty Maksymilian Maria Kolbe.

Struktura i wierni

Terytorium diecezji zamieszkuje około 1,052 miliona osób, z czego 573 tysiące to katolicy. Katolicy stanowią więc 54,9% ludności terytorium.

Instytucje

• Kuria diecezjalna
• Grodzieńska Kapituła Katedralna
• Wyższe Seminarium Duchowne
• Caritas diecezjalne
• Wydawnictwo diecezjalne (wydaje gazetę „Słowo Życia”)

Kościołem katedralnym jest bazylika św. Franciszka Ksawerego w Grodnie.

Sanktuaria

Brzostowica Wielka

Dziatłowo

Grodno-Wschód

Grodno-Zachód

Iwie

Lida

Mosty

Nowogródek

Ostrowiec

Oszmiana

Raduń

Słonim

Smorgonie

Sopoćkinie

Sopoćkinie

Szczuczyn

Wołkowysk

Parafie będące siedzibami dekanatów

• Sanktuarium Matki Bożej Pocieszycielki Strapionych w Borunach
• Sanktuarium Matki Bożej Kongregackiej w Grodnie (katedra)
• Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Gudogajach
• Sanktuarium Matki Bożej Jasnogórskiej Cierpliwie Słuchającej w Kopciówce
• Sanktuarium Błogosławionych Męczennic w Nowogródku
• Sanktuarium Jezusa Frasobliwego w Rosi
• Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Szczuczynie
• Sanktuarium Matki Bożej Trokielskiej Królowej Rodzin w Trokielach

Święci i błogosławieni

Wśród świętych i błogosławionych związanych z diecezją grodzieńską znajdują się:

• św. o. Maksymilian Maria Kolbe OFMConv.
• bł. Marianna Biernacka
• bł. ks. Henryk Hlebowicz
• bł. ks. Antoni Leszczewicz MIC
• bł. s. Bogumiła Noiszewska CSIC,
• bł. o. Achilles Puchała OFMConv.
• bł. ks. Michał Sopoćko
• bł. s. Maria Marta Kazimiera Wołowska CSIC
• 11 męczennic z Nowogródka

Miasta diecezji

Kuria diecezjalna w Grodnie

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Lidzie

Kościół św. Andrzeja w Słonimie

Miasta diecezji grodzieńskiej

herb	miasto	dekanat	rejon	ludność[8]	liczba parafii
	Grodno	Grodno-Wschód Grodno-Zachód	Grodno	373 747	12
	Lida	Lida	lidzki	101 616	5
	Słonim	Słonim	słonimski	49 441	3
	Wołkowysk	Wołkowysk	wołkowyski	44 004	2
	Smorgonie	Smorgonie	smorgoński	37 527	2
	Nowogródek	Nowogródek	nowogródzki	29 424	2
	Oszmiana	Oszmiana	oszmiański	16 835	1
	Mosty	Mosty	mostowski	15 770	1
	Szczuczyn	Szczuczyn	szczuczyński	15 475	1
	Ostrowiec	Ostrowiec	ostrowiecki	10 878	2
	Skidel	Grodno-Wschód	skidelski	10 717	1
	Brzozówka	Nowogródek	lidzki	10 311	1
	Iwie	Iwie	iwiejski	7 702	1
	Zdzięcioł	Zdzięcioł	zdzięcielski	7 624	1
	Świsłocz	Brzostowica Wielka	świsłocki	6 426	1

Przypisy

1. Grodno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 831.
2. АнгелінаА. Пакачайла АнгелінаА., Rozpoczęła posługę kapituła grodzieńska [online], slowo.grodnensis.by [dostęp 2016-08-04].
3. Biskup Aleksander Kaszkiewicz odchodzi. Jest komunikat Nuncjatury Apostolskiej. s. glosznadniemna.pl. [dostęp 2024-09-30].
4. TomaszT. Kamusella TomaszT., The New Polish Cyrillic in Independent Belarus, „Colloquia Humanistica”, 8, 2019, s. 79-112.
5. Np. Жельветро, Витольд / Zhelvetro, Vitol’d [=Żelwetro, Witold], ed. 2010. Спевник костельны Spevnik kostel’ny [=Śpiewnik kościelny] [Hymnal] [3rd edition]. Гродно Hrodno [=Hrodna]: Гродзенская дыяцэзія Рымска-каталіцкага Касцёла ў Рэспубліцы Беларусь Hrodzienskaja dyjacezija Rymska-katalickaha Kascioła ŭ Respublicy Biełaruś. ISBN 978-985-6724-70-4
6. Np. Крыштопік, Тадэвуш / Kryshtopik, Tadevush [=Krysztopik, Tadeusz]. 2015. Pacierz. Katechizm [Prayers. Catechism] (4te wydanie). Гродно Hrodno [=Hrodna]: Гродзенская дыяцэзія Рымска-каталіцкага Касцёла ў Рэспубліцы Беларусь Hrodzienskaja dyjacezija Rymska-katalickaha Kascioła ŭ Respublicy Biełaruś. ISBN 978-985-6940-76-0
7. Np. Силиневич, Ирена / Silinevich, Irena [=Siliniewicz, Irena] and Верная, Рэната / Vernaia, Renata [=Wiernaja, Renata], eds. 2018. W Tobie nasza nadzieja. Modlitewnik / В тебе наша надежда. Молитвенник V tebe nasha nadezhda. Molitevnik [You Are Our Hope: A Prayer Book]. Гродно Grodna [=Hrodna]: Гродненская епархия Римско-католической Церкви в Республике Беларусь Grodnenskaia eparkhiia Rimsko-katolicheskoi Tserkvi v Respublike Belarus'. ISBN 978-985-7132-03-4
8. 2018

Bibliografia

• Diecezja grodzieńska na stronie catholic.by (biał.)
• Diecezja grodzieńska [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-08-22] (ang.).
• Diecezja grodzieńska w bazie gcatholic.org [dostęp 22.08.2018] (ang.).

Kontrola autorytatywna (diecezja Kościoła katolickiego):

• VIAF: 9915154260588924480004