Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Chełmska diecezja unicka – dawna diecezja unicka, istniejąca w latach 1596–1875, z siedzibą w Chełmie.
Widok katedry Narodzenia Bogurodzicy w Chełmie (rysunek z 2 poł. XVIII w.) | |
Państwo |
I Rzeczpospolita (1596—1795) |
---|---|
Siedziba | |
Data powołania | |
Data zamknięcia | |
Wyznanie | |
Kościół | |
metropolia |
kijowska (do 1839) |
katedra |
Na synodzie w Brześciu w roku 1595, biskupi metropolii kijowskiej uchwalili tzw. „Artykuły do zjednoczenia z Kościołem rzymskim”. W roku 1596 na ponownym synodzie w Brześciu, część biskupów prawosławnych, w tym biskup chełmski, uznało zwierzchność Rzymu. Dzięki temu biskupi mogli min. zachować wysoką pozycję oraz korzystać z przywilejów, które nie objęłyby ich jako hierarchów prawosławnych.
Część duchownych i wyznawców prawosławia na terenie diecezji chełmskiej nie uznała unii i próbowała zorganizować na nowo prawosławną hierarchię. W 1621 roku patriarcha jerozolimski Teofanes III konsekrował prawosławnego biskupa chełmskiego, Paisjusza. W 1650 roku, na mocy ugody zborowskiej z Bohdanem Chmielnickim, król Jan Kazimierz przekazał diecezję prawosławnym, a w 1651 ponownie uznał prawa unitów. Konflikty z prawosławnymi mieszczanami chełmskimi zdarzały się jeszcze do roku 1678. Prawosławne bractwo lubelskie przystąpiło do unii w roku 1695, a bractwo zamojskie – w roku 1706.
Chełmska diecezja unicka została zlikwidowana przez władze carskie w 1875, jako ostatnia unicka diecezja na terenie Królestwa Polskiego.
Lata urzędowania | Biskup | Uwagi | |
---|---|---|---|
1596–1603 | Dionizy Zbirujski | wcześniej prawosławny biskup chełmski, sygnatariusz unii brzeskiej | |
1604–1619 | Arseniusz Joann /Iwan/ Andrzejewski | ||
1619–1625 | Atanazy Pakosta | ||
1625–1626 | Teodor Mieleszko (Mieleszkowicz) | ||
1626–1628 | Józef Welamin Rutski | jednocześnie metropolita kijowski, reformator kościoła unickiego (greckokatolickiego), Sługa Boży | |
1630–1649 | Metody Terlecki | przebudował katedrę unicką w Chełmie | |
1649 | Atanazy Zachariasz Furs | zmarł przed objęciem urzędu | |
1649–1687 | Jakub Jan Susza | początkowo administrator, od 1652 ordynariusz diecezji chełmskiej, popularyzator kultu Matki Bożej Chełmskiej | |
1687–1691 | Augustyn Aleksander Łodziata | koadiutor w latach 1685–1687 | |
1691–1693 | Jan Małachowski | wcześniej greckokatolicki biskup przemyski | |
1693–1709 | Gedeon Woyna-Orański | ||
1711–1730 | Józef Lewicki | ||
1730–1756 | Felicjan Filip Wołodkowicz | późniejszy greckokatolicki biskup włodzimiersko-brzeski i metropolita kijowski | |
1756–1784 | Maksymilian Ryłło | późniejszy greckokatolicki biskup przemyski | |
1784–1790 | Teodozy Rostocki | późniejszy greckokatolicki metropolita kijowski | |
1790–1804 | Porfiriusz Skarbek-Ważyński | ||
1804–1810 | Antoni Angełłowicz | jednocześnie greckokatolicki biskup przemyski, później biskup kamieniecki, arcybiskup lwowski i metropolita halicki, rektor Uniwersytetu Józefińskiego | |
1810–1828 | Ferdynand Dąbrowa-Ciechanowski | ||
1828–1851 | Filip Felicjan Szumborski | ||
1851–1863 | Jan Teraszkiewicz | ||
1863–1866 | Jan Mikołaj Kaliński | ||
1866–1868 | Józef Wójcicki | zarządzał diecezją bez święceń biskupich | |
1868–1871 | Michał Kuziemski | ||
1871–1875 | Marceli Popiel | prawosławny administrator diecezji, późniejszy prawosławny biskup połocki i witebski, za jego czasów zlikwidowano greckokatolicką diecezję chełmską i włączono ją do kościoła prawosławnego |
Lata urzędowania | Biskup | Uwagi |
---|---|---|
1819–1828 | Wincenty Siedlecki | |
1843–1851 | Jan Teraszkiewicz | późniejszy biskup ordynariusz greckokatolickiej diecezji chełmskiej |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.