Loading AI tools
polski prawnik Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bogusław Kazimierz Nizieński (ur. 2 marca 1928 w Wilnie) – polski prawnik, sędzia, w latach 1999–2004 Rzecznik Interesu Publicznego. Kawaler Orderu Orła Białego.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Rzecznik Interesu Publicznego | |
Okres |
od 1 stycznia 1999 |
Następca | |
Odznaczenia | |
Urodził się w Wilnie[1]. Jego rodzicami byli ppłk Kazimierz Nizieński (1892–1952, legionista, oficer Wojska Polskiego II RP) i Wanda Nizieńska (zm. 1984[2]); po 1945 oboje byli prześladowani i więzieni przez władze komunistyczne PRL (ojciec zmarł w 1952 krótko po wyjściu z zakładu karnego we Wronkach, matka była dwukrotnie więziona[3][4][5][6][7]). W czasie II wojny światowej w ramach tajnego nauczania ukończył szkołę podstawową i gimnazjum[6], jako 16-latek walczył w szeregach Armii Krajowej pod pseudonimem „Sokół”[7], był łącznikiem komendanta obwodu AK[5][6]. W szeregach plutonu Władysława Koby uczestniczył w bitwach pod Szówskiem oraz pełnił funkcję łącznika w pięciodniowej bitwie o Jarosław[8]. W trakcie wojny należał do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW)[7].
Po wojnie zdał maturę[6]. Za radą ojca podjął[5] i ukończył studia prawa i politologii[7] na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego z najwyższymi ocenami[6][7]. Podczas studiów działał w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość” (WiN)[6]. Przez siedem lat pracował jako urzędnik w Akademickim Związku Sportowym (AZS) w Krakowie[5][6][7]. Czynnie uprawiał sport[7] (piłkę nożną i hokej na lodzie na pozycji bramkarza[5]). Po odwilży gomułkowskiej w latach 1957–1959 odbył aplikację sędziowską[5] ukończoną z wynikiem bardzo dobrym, odmówił wstąpienia do PZPR, po czym przez 2,5 roku był asesorem[7]. Następnie został sędzią powiatowym, następnie wojewódzkim (1964); orzekał w wydziałach karnych w sprawach kryminalnych[6][7], m.in. w procesie Karola Kota[9].
W latach 1971–1981 pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości w departamencie nadzoru sądowego. Wraz z Adamem Strzemboszem organizował w ministerstwie struktury „Solidarności”, działając na stanowisku wiceprzewodniczącego Komisji Zakładowej[6][7]. Uczestnik prac Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności[10]. Jest autorem publikacji pt. Orzekanie i wykonywanie kary ograniczenia wolności (wraz z Czesławem Łukaszewiczem i Wiesławem Wychowskim) wydanej w Wydawnictwie Prawniczym w 1980[11].
Po 1981 zmuszony do odejścia z ministerstwa, przeniesiony do Wydziału Karno-Rewizyjnego Sądu Wojewódzkiego w Warszawie[7]. W 1985 zrzekł się stanowiska sędziego[7] i przeszedł do pracy w prywatnej firmie "Unikum" na stanowisko radcy prawnego. Po 1989 krótkotrwale pełnił urząd Pełnomocnika Ministra Sprawiedliwości ds. Reformy Wymiaru Sprawiedliwości[6]. Od lipca 1990 był sędzią Sądu Najwyższego, zasiadał w Izbie Karnej (przewodniczący Wydziału II). Przeszedł w stan spoczynku w 1998.
16 października 1998 został powołany na nowo utworzone stanowisko ds. lustracji Rzecznika Interesu Publicznego. Nominacji dokonał Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Adam Strzembosz w ostatnim dniu swojego urzędowania. Funkcję Rzecznika Interesu Publicznego objął 1 stycznia 1999 i pełnił ją przez 6-letnią kadencję do 31 grudnia 2004 (został zastąpiony przez Włodzimierza Olszewskiego). Następnie przeszedł na emeryturę[5].
W okresie od 21 lipca 2006 do 30 czerwca 2008 był członkiem Komisji Weryfikacyjnej WSI powołany Postanowieniem Prezydenta RP Nr 113-34-06.
Publikował artykuły o tematyce historyczno-wspomnieniowej w czasopismach „Jarosławski Kwartalnik Armii Krajowej”, „Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia”[12][13][14][15][16][17][18]. Podjął działalność w Towarzystwie Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej[19], wiele lat był prezesem oddziału TMWiZM w Warszawie[20][21]. Od 16 stycznia 2010 członek Zarządu Głównego Związku Piłsudczyków. Został członkiem Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia oddziału warszawskiego.
Został członkiem Warszawskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010[22].
30 marca 2016 został powołany przez marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego w skład Zespołu Ekspertów do Spraw problematyki Trybunału Konstytucyjnego, który otrzymał za zadanie podjęcie kwestii powodujących zaistniały w 2015 kryzys wokół TK[23] (zespół złożył raport 1 sierpnia 2016)[24]. 29 września 2016 został wybrany przewodniczącym Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, działającej przy Urzędzie do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych[25]. Członek Kapituły Nagrody „Semper Fidelis” przyznawanej przez Instytut Pamięci Narodowej[26].
Żonaty, ma syna[6].
Odchodząc z urzędu, pozostawił zestawienie osób, które zarejestrowane były przez SB jako tajni współpracownicy, lecz co do których nie zachowały się w archiwum IPN-u materiały operacyjne, będące dowodem w procesie lustracji przed sądem lustracyjnym w świetle obowiązującej poprzednio ustawy lustracyjnej (tzw. „lista Nizieńskiego”)[27]. Na liście znajduje się ponad 550 osób: 335 adwokatów, 81 sędziów, 47 posłów, 43 ludzi mediów, 16 ministrów i wiceministrów, 13 prokuratorów, 12 wojewodów i wicewojewodów, 8 dyrektorów generalnych urzędów państwowych, 6 senatorów oraz 2 przedstawicieli Kancelarii Prezydenta (8 innych)[28].
W 1991 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[29].
W 1998, za wybitne zasługi na rzecz wymiaru sprawiedliwości, prezydent Aleksander Kwaśniewski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[30], ale odznaczony odmówił przyjęcia orderu z jego rąk[31].
11 listopada 2008, w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności dla przemian demokratycznych i wolnej Polski, za działalność państwową i publiczną został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego[32], a następnie został powołany do Kapituły tego orderu. Zrezygnował z członkostwa w niej w 2010, protestując przeciwko odznaczeniu przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Orderem Orła Białego m.in. Adama Michnika[7][33]. Powołany przez prezydenta Andrzeja Dudę ponownie w skład Kapituły 4 sierpnia 2016[34], w dwa dni potem został wybrany Kanclerzem Orderu[35].
Został honorowym obywatelem Jarosławia w 2009[36]. Otrzymał tytuł „Człowiek Roku” przyznawany przez „Gazetę Polską”[37] oraz Nagrodę Grzegorza I Wielkiego za rok 2015, przyznaną przez czasopismo „Niezależna Gazeta Polska – Nowe Państwo”[38].
W 2013 Alina Czerniakowska stworzyła film dokumentalny poświęcony osobie Bogusława Nizieńskiego[39][40].
W dniu swoich 90 urodzin, 2 marca 2018 został udekorowany przez sekretarza stanu w MSZ, Jana Dziedziczaka, Odznaką Honorową „Bene Merito”[41]. Tego samego dnia, podczas Spotkania Weteranów walk o Niepodległość RP i żołnierzy Drugiej Konspiracji Niepodległościowej w Belwederze, odczytano list od prezydenta RP Andrzeja Dudy skierowany do majora Bogusława Nizieńskiego[42][43].
9 maja 2018 otrzymał nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej, przyznaną przez Instytut Pamięci Narodowej[44]. 2 września 2018 został odznaczony przez szefa UDSKiOR Jana Józefa Kasprzyka Medalem „Pro Bono Poloniae”[45] oraz otrzymał Medal 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego[46]. 28 maja 2019 został udekorowany Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości[47].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.