Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Black and Tans (pol. Czarno-Brązowi[1][2], irl. Dúchrónaigh, oficjalnie Royal Irish Constabulary Special Reserve) – organizacja paramilitarna walcząca po stronie Wielkiej Brytanii w czasie irlandzkiej wojny o niepodległość. W latach 1920–22 przez jej szeregi przeszło około 7000 ochotników.
 Członek Black and Tans z karabinem maszynowym Lewis w Dublinie (1921) | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1920 |
| Rozformowanie |
1922 |
| Konflikty zbrojne | |
| irlandzka wojna o niepodległość | |
Czarno-Brązowi zostali włączeni do działań w Irlandii w 1920 wraz ze znaczącym spadkiem wartości bojowej i morale Royal Irish Constabulary (RIC, pol. Królewska Policja Irlandzka). Black and Tans tworzyli ochotnicy spoza Irlandii, głównie weterani I wojny światowej, powoływani jako tymczasowe wsparcie osobowe dla RIC[3].
Nazwa Black and Tans przyjęła się od pierwszych mundurów używanych przez członków formacji – zanim jej członkowie otrzymali mundury RIC nosili prowizoryczne uniformy w różnych kolorach, wyraźnie odróżniające ich od regularnych konstabli RIC[3].
Głównym przeciwnikiem Czarno-Brązowych była Irlandzka Armia Republikańska (IRA), ale formacja ta wsławiła się brutalnością i wielokrotnymi atakami na cywilną ludność Irlandii. Agresja i niski poziom dyscypliny były spowodowane między innymi krótkim okresem szkolenia Black and Tans wynoszącym trzy miesiące. 21 listopada 1920 Czarno-Brązowi otoczyli stadion Croke Park w Dublinie na którym odbywał się mecz i otworzyli ogień w stronę tłumu, zabijając 12 oraz raniąc 60 osób – wydarzenie to przeszło do historii jako krwawa niedziela. Ich postępowanie wzbudzało niekiedy dezaprobatę tych, którym mieli pomagać – niektórzy członkowie RIC składali rezygnację, w proteście przeciwko postępowaniu Czarno-Brązowych. Do działań Black and Tans krytycznie nastawione były osobistości w Wielkiej Brytanii, między innymi król Jerzy V, biskupi anglikańscy, parlamentarzyści z Partii Pracy i Partii Liberalnej, Zjednoczenie Związków Zawodowych oraz część prasy.
Sformułowanie „Black and Tans” używane w Irlandii może być obraźliwym określeniem protestantów i Brytyjczyków[4][5]. Jedna z piosenek republikańskich nosi tytuł Come Out, Ye Black and Tans[6].
Irlandzka wojna o niepodległość bywa też określana mianem „Black and Tan War”[7], a przyznawany od 1941 weteranom IRA biorącym w niej udział medal „Cogadh na Saoirse” posiada przywieszkę z dwoma pionowymi pasami w kolorach czarnym i brązowym[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
