Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aspidorynch (Aspidorhynchus) – wymarły rodzaj ryb kostnoszkieletowych z grupy Aspidorhynchiformes. Jego nazwa oznacza „opancerzony dziób”.
Aspidorynch był średniej wielkości rybą – dorastał, w zależności od gatunku, do 40–100 cm długości[1][2]. Miał opływowe kształty i długie, ostre rostrum, służące do polowania i być może również do celów obronnych. Wyglądem i proporcjami przypominał żyjące współcześnie niszczuki z rodzaju Lepisosteus i prawdopodobnie również potrafił gwałtownie przyspieszać[3].
Aspidorynch prawdopodobnie przynajmniej czasami polował przy powierzchni wody. Wskazuje na to fakt, że jeden okaz tej ryby zachował się ze skrzydłem pterozaura Rhamphorhynchus w pysku. Pterozaur prawdopodobnie polował na ryby lecąc tuż nad wodą i został złapany przez aspidoryncha. Przy rozpiętości skrzydeł ok. 2,5 m był jednak zdecydowanie za duży, by Aspidorhynchus mógł go zjeść[4].
Znany w zapisie kopalnym od schyłku środkowej jury do wczesnej kredy. Jego skamieniałości odnaleziono w formacji Jagua w prowincji Pinar del Río na Kubie[5], w południowej Anglii, departamencie Ain we Francji, w Solnhofen w Bawarii w Niemczech oraz przypuszczalnie w Australii[1][2] i na Półwyspie Antarktycznym[6].
Gatunkiem typowym rodzaju jest Aspidorhynchus acutirostris, opisany w 1818 roku przez Henriego de Blainville'a pod nazwą Esox acutirostris. Jest to jedna z pierwszych poznanych ryb kopalnych – okaz tego gatunku został zilustrowany już w 1775 roku. Ze względu na dużą zmienność międzygatunkową był on opisywany również pod nazwami A. longissimus, A. mandibularis, A. ornatissimus i A. speciosus[1]. We Francji występował on sympatrycznie ze smuklejszym A. sphekodes. Na terenach dzisiejszej Anglii występowały A. crassus, A. euodus i A. fisheri, na Kubie A. arawaki, a w Niemczech A. sanzenbacheri[1]. A. ornatissimus może jednak być ważnym gatunkiem, a przypuszczalnie kolejne gatunki są jeszcze nieopisane[2]. Przynależność antarktycznego gatunku A. antarcticus[6] pozostaje niejasna – może on należeć do rodzaju Aspidorhynchus albo Vinctifer[2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.