Alpy Salzburskie

Alpy Salzburskie (niem. Salzburger Kalkalpen albo Salzburger Alpen)^[1] – grupa górska, część Północnych Alp Wapiennych w Austrii i Niemczech. Najwyższym jej masywem jest Dachstein ze swoją kulminacją – Hoher Dachstein (2995 m n.p.m.)^[2].

Alpy Salzburskie

Masyw Dachsteinu. Hohes Kreuz (2837 m, po lewej), Torstein (2948 m, po prawej)
Kontynent	Europa
Państwo	Austria  Niemcy
Najwyższy szczyt	Hoher Dachstein (2995 m n.p.m.)
Jednostka dominująca	Północne Alpy Wapienne
Położenie na mapie Alp – przybliżony zasięg pasma według Encyklopedii PWN
Położenie na mapie Europy Alpy Salzburskie
47°40′00″N 13°40′00″E

Zbudowana jest głównie z dolomitów i wapieni^[3]. Są tu charakterystyczne rozległe, silnie skrasowiałe wierzchowiny i przepaściste stoki. Część grupy zajmuje płaskowyż Steinernes Meer, który należy do Alp Berchtesgadeńskich^[4]. Jego najwyższy punkt to Selbhorn, który osiąga 2653 m n.p.m.

Topografia

Encyklopedia PWN sytuuje Alpy Salzburskie w Północnych Alpach Wapiennych między przełęczą Pyhrnpass^[5] na wschodzie a przełomem rzeki Großache (Tiroler Ache, Kössener Ache) na zachodzie^[3].

Partizione delle Alpi

Alpi Salisburghesi (22) na mapie Alp z podziałem Partizione delle Alpi

Tradycyjny francusko-włoski podział Alp, Partizione delle Alpi, z 1924 (wprowadzony 1926) umieścił Alpy Salzburskie, jako      Alpi Salisburghesi (nr 22), między dolnym biegiem rzeki Ziller i Innem na zachodzie a rzekami Traun (dopływem Dunaju) i Salzabach (dopływem Anizy) na wschodzie, oraz między górnym biegiem Salzach (do St. Johann im Pongau) i górnym biegiem Anizy (do ujścia Salzabach) na południu a przedgórzem alpejskim (niem. Alpenvorland) na północy[6].

W porównaniu z zasięgiem podawanym przez PWN podział ten rozszerza obszar Alp Salzburskich na zachód, obejmując Kaisergebirge i Alpy Kitzbühelskie; na wschodzie zaś nie włącza do nich Totes Gebirge i masywu Grimming.

SOIUSA

Alpi Settentrionali Salisburghesi (24) są grupą (sezione) jednostki dominującej (grande settore) Alpi Nord-orientali

Włoski podział Alp, SOIUSA, podaje nazwę grupy (sezione)      Alpi Settentrionali Salisburghesi (Salzburger Nordalpen; kod SOIUSA = II/B-24; w nieoficjalnym tłumaczeniu: Alpy Północne Salzburskie), które są częścią (grande settore)      Alpi Nord-orientali (kod SOIUSA = II/B)[6]. Najwyższym szczytem grupy w tej klasyfikacji jest Hochkönig (2941 m n.p.m.).

Alpy Salzburskie, jako Alpi Settentrionali Salisburghesi, swym zasięgiem obejmują najmniejszy obszar w zestawieniu z ich granicami w wersjach według Portalu Wiedzy PWN i Partizione delle Alpi. Pasmo w klasyfikacji SOIUSA nie obejmuje Dachsteinu, Totes Gebirge i Salzkammergut-Berge na wschodzie oraz Alp Kitzbühelskich i Kaisergebirge na zachodzie.

Podgrupy Alp Salzburskich

Nazwa	Mapa	Państwo	Najwyższy szczyt	Wysokość (m n.p.m.)	Zdjęcie	W granicach Alp Salzburskich według:
						Encyklopedii PWN	Partizione delle Alpi	SOIUSA
Dachstein		Austria Austria	Dachstein Hoher Hoher Dachstein	2995		tak[7]	tak[i]	nie
Hochkonig Hochkönig (Hochkönigstock)		Austria Austria	Hochkonig Hochkönig	2941		tak[7]	tak	tak
Totes Gebirge		Austria Austria	Priel Grosser Großer Priel	2515		tak[7]	nie	nie
Tennengebirge		Austria Austria	Raucheck	2430		tak[7][8][9]	tak	tak
Salzkammergut-Berge		Austria Austria	Gamsfeld	2027		tak[ii][iii][10]	tak	nie
Alpy Berchtesgadeńskie		Niemcy Niemcy Austria	Hochkonig Hochkönig	2941		tak[ii][11][4][12]	tak	tak
Steinernes Meer		Niemcy Niemcy Austria	Selbhorn	2655		tak[7]	tak	tak
Hagengebirge		Niemcy Niemcy Austria	Großes Teufelshorn	2362		tak[7]	tak	tak
Höllengebirge		Austria Austria	Großer Höllkogel	1862		tak[7]	tak	nie
Loferer Steinberge		Austria Austria	Großes Ochsenhorn	2511		tak[ii]	tak	tak
Leoganger Steinberge		Austria Austria	Birnhorn	2634		tak[ii]	tak	tak
Kaisergebirge		Austria Austria	Ellmauer Halt	2344		nie[iv]	tak	nie
Alpy Kitzbühelskie		Austria Austria	Kreuzjoch	2558		nie	tak	nie
Salzburger Schieferalpen		Austria Austria	Hundstein	2117		?	tak	tak
Chiemgauer Alpen		Niemcy Niemcy Austria	Sonntagshorn	1961		częściowo[v]	tak	nie
Wyłączając masyw Grimming. Pasmo jest jedną z grup Północnych Alp Wapiennych leżącą między przełęczą Pyhrnpass a przełomem rzeki Großache (zatem leży w Alpach Salburskich, mimo że Portal Wiedzy PWN nie wymienia go wprost jako podgrupy tychże). Höllengebirge, leżące według PWN w Alpach Salzburskich, są częścią Salzkammergut-Berge (w granicach tychże według podziału Alpenverein). Kaisergebirge znajdują się na zachód od przełomu rzeki Großache. Pasmo to jest przedzielone przełomem rzeki Großache, który według Portalu Wiedzy PWN jest granicą Alp Salzburskich.
Uwaga! Grupy górskie w tabeli nie wyznaczają jednoznacznie podziału Alp Salzburskich na odrębne, wykluczające się części tego pasma. Przykładowo Höllengebirge są zaliczane do Salzkammergut-Berge, a Hochkönigstock, Hagengebirge i Steinernes Meer to masywy w granicach Alp Berchtesgadeńskich (np. według podziału Alp Wschodnich Alpenverein, 1984 lub portalu SummitPost.org.).

Przypisy

1. Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 24, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2014-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
2. Dachstein, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-23].
3. Alpy Salzburskie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-25].
4. Według portalu SummitPost.org Alpy Berchtesgadeńskie rozciągają się od Salzburga i Bad Reichenhall na północy do Bischofshofen i Saalfelden na południu: www.summitpost.org/berchtesgaden-alps. [dostęp 2015-04-30].
5. Główny Urząd Geodezji i Kartografii wymienia tylko endonim Pyhrnpass: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 25, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2015-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
6. Sergio Marazzi: La “Suddivisione orografica internazionale unificata del Sistema Alpino” (SOIUSA). Fioridimontagna.it. [dostęp 2016-04-02]. (wł.).
7. Alpy Salzburskie, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-23].
8. Eisriesenwelt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-29].
9. Schneeloch, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-29].
10. Salzkammergut, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-25].
11. Reichenhall, Bad, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-30].
12. Berchtesgaden, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-04-30].

Encyklopedie internetowe (łańcuch górski):

• PWN: 3868214