Aleksander Serednicki

Aleksander Serednicki (ur. 25 stycznia^?/6 lutego 1886 w Demenkach, zm. 23 kwietnia 1926 w Radomiu) – harcerz, pułkownik pilot Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Aleksander Serednicki

pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	6 lutego 1886 Demenki pow. kijowski
Data i miejsce śmierci	23 kwietnia 1926 ok. Radomia
Przebieg służby
Lata służby	1903–1926
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Formacja	Carskie Siły Powietrzne Lotnictwo Wojska Polskiego
Stanowiska	Inspektor Wojsk Lotniczych
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się w Demenkach, w ówczesnym powiecie czerkaskim guberni kijowskiej, w rodzinie Władysława i Zofii z Billewiczów^[1]. Ukończył gimnazjum w Warszawie, w 1903 ukończył korpusu kadetów w Kijowie i wstąpił do Szkoły Junkrów Kawalerii w Jelizawetgradzie^[2]. Po jej ukończeniu w 1905, w stopniu korneta, przydzielony został do 8 Astrachańskiego Pułku Dragonów(inne języki)^[1]. W 1908 uzyskał awans na porucznika. W latach 1910–1912 był słuchaczem Wyższej Szkoły Oficerskiej Kawalerii w Petersburgu. Po ukończeniu szkoły awansował na podrotmistrza i został skierowany na roczny kurs do Szkoły Aeronautycznej^[1].

Po wybuchu I wojny światowej dowodził szwadronem w 6 Klasickim Pułku Huzarów(inne języki). W kwietniu 1915 przeniesiony został do lotnictwa. Latał na największych ówcześnie samolotach niszczycielskich Ilja Muromiec. Wkrótce mianowany został dowódcą eskadry, a przed końcem wojny dywizjonu lotniczego^[1].

Pułkownik pilot Aleksander Serednicki przy samolocie

27 grudnia 1918 przyjęty został do Wojska Polskiego, w stopniu rotmistrza^[3]. 5 stycznia 1919 mianowany został dowódcą 4 eskadry wywiadowczej. Wkrótce zyskał wielkie uznanie i pełnił wiele ważnych funkcji. Był kolejno dowódcą I Grupy Lotniczej i szefem lotnictwa Frontu Litewsko-Białoruskiego, szefem sztabu Inspektoratu Wojsk Lotniczych (od października 1919), szefem lotnictwa polowego przy Naczelnym Dowództwie (od 1 maja 1920), szefem lotnictwa Frontu Północnego (od 1 sierpnia 1920) i 1 Armii, a od 20 września 1920 szefem lotnictwa w Kwaterze Naczelnego Wodza. W czasie pełnienia wszystkich tych funkcji cały czas czynnie brał udział w lotach bojowych wielokrotnie odznaczając się wielką odwagą^[1]. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu podpułkownika, w wojskach lotniczych, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej^[4].

Od 1 września 1921 dowodził 3 pułkiem lotniczym w Poznaniu^[1]. 9 marca 1922 został wyznaczony na stanowisko inspektora lotnictwa przy Departamencie IV Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych^[5][6]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 4. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych^[7].

W piątek 23 kwietnia 1926, w locie z Łodzi do Warszawy samolotem Breguet XIX, stracił orientację w terenie i wylądował przygodnie w miejscowości Klatki k. Radomia^[8]. W czasie startu w „nieznanym terenie, znajdując się na niewielkiej jeszcze wysokości uderzył podwoziem o dość wyniosły pagórek, powodując skoziołkowanie aparatu, który doszczętnie został zdruzgotany. Płk pil. Serednicki został śmiertelnie ranny, w następstwie czego w krótkim czasie po wypadku życie zakończył w szpitalu w Radomiu. Mechanik kpr. Wnorowski, który w momencie katastrofy wypadł z aparatu, odniósł lekkie obrażenia”^[9].

Pochowany 27 kwietnia 1926 na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 17-6-12/13/14)^[10]. W czasie ceremonii pogrzebowej załoga 13 eskadry lotniczej w składzie sierż. pil. Wacław Brzezina i st. szer. mech. Wincenty Gromadzki zrzucała wieniec. W trakcie zrzucania wieńca doszło do zderzenia z innym samolotem, w wyniku którego samolot runął na ziemię, a obaj lotnicy ponieśli śmierć^[11][12].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari^[13]
• Krzyż Walecznych^[13]
• Polowa Odznaka Pilota – 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”^[14]

Przypisy

1. Księga Pamiątkowa 1933 ↓, s. 342.
2. Januszewski 2019 ↓, s. 402.
3. Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 25.
4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 14 lipca 1920 roku, s. 575.
5. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 19, 932, 943.
6. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 19, 833, 861.
7. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 243.
8. Popiel 2014 ↓, s. 111.
9. „Polska Zbrojna” Nr 113 z 25 kwietnia 1926 r. s. 4.
10. Cmentarz Stare Powązki: REMISZEWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-03-07].
11. Popiel 2014 ↓, s. 112-113.
12. Fotografia z miejsca katastrofy podczas pogrzebu płk. Serednickiego
13. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 19, 932.
14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435.

Bibliografia

• Stanisław Januszewski: Polacy w siłach powietrznych Wielkiej Wojny. Polscy pionierzy lotnictwa. T. 2. Wrocław: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, 2019. ISBN 978-83-64688-21-8.
• Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I: Początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
• Adam Popiel: Wypadki śmiertelne w lotnictwie polskim 1918-1939. Chmielów: PANDORA, 2014. ISBN 978-83-61674-02-3. OCLC 1063590563.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.
• Ku Czci Poległych Lotników Księga Pamiątkowa. Marian Romeyko (red.). Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Poległych Lotników, 1933.