3 Brygada WOP

3 Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza – związek taktyczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej.

3 Brygada

Wojsk Ochrony Pogranicza

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1950
Rozformowanie	1958
Organizacja
Numer	JW 2308[1]
Kryptonim	Nokturn
Dyslokacja	Kraków Nowy Sącz
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza

Formowanie i zmiany organizacyjne

Sformowana w 1950 na bazie 19 Brygady Ochrony Pogranicza, na podstawie rozkazu MBP nr 043/org z 3 czerwca 1950^[2]. Nowa numeracja batalionów i brygad weszła w życie z dniem 1 stycznia 1951^[3]. Sztab brygady stacjonował w Krakowie.
Zgodnie z etatem czasu „P” nr 352/13, na dzień 1 listopada 1954 brygada liczyła 2394 żołnierzy, a etat czasu „W” nr 0352/10 przewidywał 2929 żołnierzy^[4].

W 1956 przeniesiono brygadę do Nowego Sącza i powiększono odcinek brygady o 264 batalion WOP Baligród (Sanok) z 26 Brygady WOP w Przemyślu i o 41 batalion WOP Ustroń z 4 Brygady WOP. Jednocześnie rozformowano 31 batalion WOP w Nowym Sączu, podporządkowując jego strażnice bezpośrednio brygadzie^[a].

W 1957 rozformowano 33 batalion WOP Czarny Dunajec i 41 batalion WOP Ustroń. Przeformowano 18 strażnic w placówki WOP^[b].
Zgodnie z etatem czasu „P” nr 352/34, na dzień 1 sierpnia 1957 brygada liczyła 2310 żołnierzy, a etat czasu „W” nr 0352/23 przewidywał 3697 żołnierzy^[5].

Rozformowana w 1958. Na jej bazie powstała 3 Karpacka Brygada WOP.

Skład organizacyjny

W 1950^[6]:

• dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia
• 31 batalion WOP – Nowy Sącz
• 32 batalion WOP – Nowy Targ
• 33 batalion WOP – Czarny Dunajec
• 34 batalion WOP – Żywiec

Dowódcy brygady

• ppłk Piotr Ragucki
• ppłk Feliks Sikorki
• mjr Zbigniew Furgała
• ppłk Władysław Rybacki

Przekształcenia

9 Oddział Ochrony Pogranicza → 9 Krakowski Oddział WOP → 19 Brygada Ochrony Pogranicza → 3 Brygada WOP → 3 Karpacka Brygada WOP → Karpacka Brygada WOP → Karpacki Oddział SG

Uwagi

1. Zarządzenie DWW nr 013/WW z 16.06.1956 → Jackiewicz 1998 ↓, s. 134.
2. Zarządzenie MSW nr 034/57/WW z 21.02.1957 → Jackiewicz 1998 ↓, s. 134.

Przypisy

1. ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
2. Jackiewicz 1998 ↓, s. 133.
3. Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
4. Goryński 2021 ↓, s. 169.
5. Goryński 2021 ↓, s. 174.
6. Jackiewicz 1998 ↓, s. 133–134.

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Grzegorz Goryński. Plany mobilizacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza okresu zimnej wojny – zadania na rzecz MON. „Biuletyn Historyczny Muzeum Marynarki Wojennej”. 36/2021, 2021. Gdynia: Muzeum Marynarki Wojennej. ISSN 0137-5539.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.