2 Oddział Ochrony Pogranicza

2 Oddział Ochrony Pogranicza – zlikwidowany oddział w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na granicy polsko-niemieckiej.

2 Oddział Ochrony Pogranicza

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945
Rozformowanie	1946
Tradycje
Kontynuacja	2 Poznański Oddział WOP
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Stanisław Dobrzański
Ostatni	ppłk Walerian Kuczyński
Organizacja
Numer	poczty polowej - 52167[1]  JW 1796[uwaga 1]
Dyslokacja	Polska Wola Krosno Odrzańskie
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	Poznański Okręg Wojskowy

Formowanie oddziału

2 Oddział Ochrony Pogranicza JW 1796 (Zarządzenie SzSG Nr 053/Org. 30 marca 1946)^[2] został sformowany w październiku i listopadzie przez Poznański Okręg Wojskowy na podstawie rozkazu NDWP z 13 września 1945.

W myśl przyjętych założeń Oddział miał zostać zorganizowany w oparciu o stan osobowy^{[uwaga 2]}:

• 4 Dywizji Piechoty
• 5 Dywizji Piechoty
• 14 Dywizji Piechoty
• a także Oficerskiej Szkoły Piechoty nr 3.

Stan etatowy wynosił 2507 wojskowych i 23 pracowników kontraktowych^[3]. Sztab oddziału i pododdziały graniczne formowano w Poznaniu przy ul. Grunwaldzkiej i Palacza oraz w Biedrusku^[4]. Większość żołnierzy (prawie 60%) nie spełniało wymogu wykształcenia, zaś 5% stanowili analfabeci i półanalfabeci.

Miejscem postoju Oddziału został wybrany Rzepin^{[uwaga 3]}, a od 29 listopada 1945 Krosno Odrzańskie^[4]. Oddział rozpoczął służbę graniczną w pierwszej dekadzie listopada 1945^[5].

12 listopada 1945 przyjął do ochrony środkowy odcinek na Odrze i Nysie Łużyckiej.

Na podstawie rozkazu Nr 0153/Org. Naczelnego Dowódcy WP z 21 września 1946 jednostka została przeformowana w 2 Poznański Oddział WOP^[6].

Struktura organizacyjna

W 1945^[7] :

• Dowództwo, sztab i pododdziały przysztabowe.
• Grupa Manewrowa (175 żołnierzy)
• 6 Komenda Odcinka Sękowice w Sękowicach, później w Kole(rozwiązana w 1947)^[8]
• 7 Komenda Odcinka Gubin
• 8 Komenda Odcinka Cybinka
• 9 Komenda Odcinka Słubice
• 10 Komenda Odcinka Górzyca
• Przejściowe punkty kontrolne:
  • PPK Gubin (kolejowy) nr 4
  • PPK Gubin (drogowy) nr 5
  • Graniczna Placówka Kontrolna Rzepin
  • PPK Słubice (drogowy)

Dowódcy

• ppłk Stanisław Dobrzański (4.10.1945–19.10.1945)^[9]
• mjr Lucjan Józef Kępiński (19.10.1945–9.11.1945)^[9]
• mjr Eugeniusz Angerman (10.11.1946–31.05.1946)^{[9][10][uwaga 4]}
• ppłk Walerian Kuczyński.

Przekształcenia

2 Oddział Ochrony Pogranicza → 2 Poznański Oddział WOP → 10 Brygada Ochrony Pogranicza → 9 Brygada WOP → 9 Lubuska Brygada WOP → Lubuska Brygada WOP → Ośrodek Szkolenia WOP w Krośnie Odrzańskim → Lubuski Oddział Straży Granicznej → Nadodrzański Oddział Straży Granicznej.

Uwagi

1. Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego nr 053/Org. z 30.03.1946
2. Rozkaz nr 0245/org.
3. W książce Zygmunta Traczyka na str. 98 podana jest miejscowość Polska Wola koło Rzepina
4. Oficer Armii Czerwonej narodowości polskiej.

Przypisy

1. ASGran., sygn. 217/143 ↓.
2. Zestawienie numerów historycznych jednostek wojskowych. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2023-03-18]. (pol.).
3. Dominiczak 1971 ↓, s. 71.
4. Traczyk 2011 ↓, s. 97.
5. Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
6. Dominiczak 1971 ↓, s. 126-127.
7. Jackiewicz 1998 ↓.
8. Dominiczak 1985 ↓, s. 63.
9. Błażej 1985 ↓, s. 149.
10. Dowódcy i komendanci ochrony środkowej części zachodniej granicy Polski od 1945. nadodrzanski.strazgraniczna.pl. [dostęp 2016-02-02].

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, Gubińskie Towarzystwo Kultury czerwiec 2010 - Kalendarium Gubina 1945-2009 ISBN 978-83-927655-6-1
• Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949…. Gubin: Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, 2011. ISBN 978-83-88059-54-4.Sprawdź autora:1.
• Andrzej Błażej: Zarys dziejów Lubuskiej Brygady WOP (1945–1985). Krosno Odrzańskie: 1985.
• Archiwum Straży Granicznej, sygn. 217/143 k.7-8. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.