Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ƶƶ – litera alfabetu łacińskiego powstała poprzez dodanie poziomej kreski w środku litery Z lub z.
Przez krótki okres używano jej w alfabecie tatarskim w pierwszej połowie XX wieku. Główne zastosowanie znalazła jedynie w piśmie odręcznym. Obecnie używana w łacińskiej pisowni języka czeczeńskiego, gdzie oznacza głoskę [ʒ]. W dialekcie austriackim języka niemieckiego oznacza w niektórych przypadkach (n.p. Zoo) Z.
Niemcy i Czesi używają często w piśmie odręcznym znaku Ƶ jako litery Z, co pozwala odróżnić literę od cyfry 2. Ponadto, we Włoszech pisze się literę ƶ w wyrazach, gdzie wymawiana jest jako dz (dla odróżnienia od zwykłego z wymawianego jako c). W oficjalnej włoskiej typografii rozróżnienie to nie jest stosowane.
W krojach kaligraficznych stosowanych np. w matematyce spotyka się poziomą kreskę w literze Z (np. ).
W pisowni polskiej znak Ƶ funkcjonuje jako stylizowany wariant znaku Ż[1][2], zwłaszcza w piśmie odręcznym[2]. Jest też stosowany niekiedy w elektronicznym wyświetlaniu zapisów, np. w tablicy z wynikami „Familiady”, stosowanej od 1994[3].
W logotypie piwa Żywiec jest stosowana litera Ƶ̇ będąca połączeniem obu form Ż i Ƶ[4].
Konwencja ta jest stosowana co najmniej od XIX wieku. Konstanty Wolski pisał:
Zdarzyło mi się nieraz słyszeć w rozmowie potocznéj, że przekreślenie Z, we środku zastępuje miejsce kropki nad niém;
[5] Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk na pytanie pewnego urzędu, czy Ƶ mogło oznaczać Z lub Ż, odpowiedziała wymijająco[6]
Pomimo tego Komisja Ortograficzno-OnomastycznaLitera „Z” napisana z poziomą kreseczką nie była zatwierdzonym odpowiednikiem litery „Ż” w tekstach drukowanych, urzędowo przyjętym na terenie całej Polski, lecz nie da się wykluczyć, że w czyimś piśmie ręcznym ta kreseczka nie oznaczała tyle, co dziś oznacza kropka nad literą „Z”.
Istnieje pogląd, że Ƶ może oznaczać również Ź:
Przekreślenie linią poziomą pośrodku litery Z stosuje się jako ozdobę; rzadziej przekreślenie to równa się brzmieniu litery Ż lub Ź.
Nie są jednak znane przykłady użycia Ƶ jako Ź.[potrzebny przypis]
Kreska przekreślająca literę nie zawsze jest prosta, por. winietę tytułową pierwszych numerów Życia Warszawy.
W standardzie Unicode ten znak jest dostępny odpowiednio na pozycjach:
Analogicznie można użyć zapisu w układzie dziesiątkowym przy odwołaniach znakowych stosowanych np. w HTML:
Litera Ƶ może również pojawić się w alternatywnej formie zapisu Dż w postaci dwuznaku Dƶ. Ten następujący zapis budzi jednak kontrowersje i nie jest on zalecany.[potrzebny przypis]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.