Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łąki ramienicowe, podwodne łąki ramienicowe (Charetea) – syntakson w randze klasy, do której należą zbiorowiska makrofitów budowanych głównie przez ramienicowce. W przyjętym w Polsce systemie jest to takson monotypowy, do którego należy tylko jeden rząd związków roślinnych – Charetalia. Wyjątkowo łąki ramienicowe tworzone są przez gatunki słonowodne (np. Charetum balticae, czyli zbiorowisko ramienicy bałtyckiej) i wówczas są zaliczane do klasy łąk podmorskich Ruppietea maritimae.
Łąka ramienicowa w Jeziorze Woszczelskim | |
Syntaksonomia | |
Klasa |
Charetea (Fukarek 1961 n.n.) Krausch 1964 |
---|---|
Rząd |
Charetalia Sauer 1937 |
Łąki podwodne tworzone przez duże glony (makroglony) zakotwiczone w dnie za pomocą chwytników. Zbiorowiska charakterystyczne dla tzw. jezior ramienicowych, czyli jezior o małej lub umiarkowanej zawartości biogenów – oligotroficznych i mezotroficznych, ale nierzadko dużej twardości wody. Ze względu na dość dużą przezroczystość preferowanych wód mogą występować na stosunkowo dużych głębokościach (w rekordowo czystych jeziorach amerykańskich ramienice znajdowano na głębokości kilkudziesięciu metrów[1]). Mogą być zbiorowiskami roślinności pionierskiej w nowo powstających zbiornikach, wraz z eutrofizacją wypierane przez zbiorowiska innych makrofitów (głównie łąk podwodnych z klasy Potametea) lub zanikające ze względu na zacienianie przez fitoplankton[2]. Łąki ramienicowe mogą pojawiać się w wodach o różnym stopniu zanieczyszczenia, więc samo ich występowanie nie jest dowodem na dobry stan ekologiczny wód, podobnie jak brak nie jest dowodem na zły stan, ale z reguły nie występują w jeziorach o złym stanie ekologicznym wód, a ich dominacja wiąże się z bardzo dobrym stanem ekologicznym[3]. Często porastają podłoże, na którym nie mogą zakorzenić się rośliny naczyniowe – kamieniste, piaszczyste, silnie rozwodnione organiczne[2]. Wiele łąk ramienicowych występuje w zbiornikach o dużej zawartości wapnia, ale nie jest to regułą. W wodach o dużej ilości wapnia, silnie zmineralizowanych i zasadowym odczynie częściej dominują zbiorowiska budowane przez gatunki ramienic (Chara), podczas gdy w wodach umiarkowanie zmineralizowanych i o odczynie zbliżonym do obojętnego – gatunki kryniczników (Nitella)[4].
Głęboko zanurzone łąki ramienicowe ze względu na dużą zawartość rozpuszczonego tlenu wydzielanego podczas fotosyntezy, a jednocześnie niską temperaturę wody i strukturę tworzących je roślin są miejscem tarła ryb siejowatych[4].
W Polsce występują głównie na terenie pojezierzy (różne typy z różnym rozmieszczeniem), ale izolowane stanowiska także na pozostałym obszarze[4]. W pierwszych dekadach XXI w. łąki ramienicowe stwierdzano w nieco ponad połowie twardowodnych, stosunkowo dużych (o powierzchni powyżej 50 ha) jezior. Wśród nich najczęściej występującym zbiorowiskiem było Nitellopsidetum obtusae[3].
Dla rzędu i klasy charakterystyczne są gatunki z rodzajów Chara, Nitella, Nitellopsis i Lychnothamnus, poza tym w łąkach ramienicowych mogą pojawiać się gatunki hydrofitów charakterystycznych dla innych klas[2].
W obrębie klasy w Polsce wyróżniane są następujące syntaksony (ujęcie Władysława Matuszkiewicza)[4]:
Początkowo łąki ramienicowe były zaliczane do klasy słodkowodnych makrofitów Potametea. Od lat 30. XX w. zaczęto wyróżniać dla nich rząd Charetalia, a od lat 60. zaproponowano wyróżnienie klasy Charetea. Stanowisko to przyjęto w polskiej hydrobotanice szczególnie pod wpływem Henryka Tomaszewicza, który pod koniec lat 70. przedstawił system, w którym prawie wszystkie zespoły budowane przez ramienice (razem z Charetum foetidae nieuwzględnianym w systemie Matuszkiewicza) oraz Nitellopsidetum obtusae włączył do związku Charion fragilis, a wszystkie zespoły budowane przez kryniczniki do związku Nitellion (przy czym w przypadku kilku dotąd niescharakteryzowanych zbiorowisk zaproponował nadanie im rangi zespołu). Trzecim związkiem klasy Charetea w jego systemie był Charion canescentis z zespołami Charetum balticae i Tollypelletum nidificae. W niektórych innych systemach, w tym Matuszkiewicza, te dwa zespoły włączane są do klasy łąk podmorskich Ruppietea maritimae i związku luźnych łąk podmorskich Ruppion maritimae, jako że występują w słonawych wodach morskich (w Polsce w Zatoce Puckiej). Niektóre zespoły związku Nitellion są typowe dla jezior lobeliowych, w związku z czym zaliczane bywają do klasy Littorelletea uniflorae[2].
W systemie przyjętym w Holandii klasa Charetea nie jest monotypowa, gdyż oprócz rzędu Charetalia wydzielane są inne rzędy[6]:
Łąki ramienicowe w miarę postępującej eutrofizacji i związanym z tym wzrostem stężenia fosforu, mętności i przewagi konkurencyjnej roślin naczyniowych zanikają.
Występowanie typowych łąk ramienicowych jest podstawą do objęcia zbiorników, w których występują, ochroną jako siedlisko przyrodnicze 3140 (twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea) w systemie Natura 2000[4]. Łąki ramienicowe mogą jednak występować domieszkowo także w jeziorach eutroficznych (siedlisko przyrodnicze 3150), a pewne postacie (Nitelletum flexilis, Nitelletum capillaris) są typowe dla miękkowodnych jezior lobeliowych (siedlisko przyrodnicze 3110)[7]. Z kolei ramienicowe łąki podmorskie mogą występować w siedlisku przyrodniczym 1160 (duże płytkie zatoki)[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.