Voadapälsisch ghead zude Pälsische Dialegde un isch'ä Dialegdgrubb vum Rhoifrängische, wu zum Weschdmiddeldaitsche gheare dud un wu'ma in Rhoilond-Palz un a in Siedhesse un Noadbaade, awa a im noadechdlische Deel vun Frongraisch babble dud.
| Dialegd: Schbaimarisch |
| Voadapälsisch | ||
|---|---|---|
|
G'babbeld in |
Rhoilond-Palz, Baade-Wiaddebeasch, Hesse, Frongraisch | |
| Schbroochlischi Oideelung |
| |
Voadapälsisch werd iwawieschnd in de Voadapals g'babbeld, wu in de Rhoiewene lischd. Iwagäng hods im Oschddeel vum Noadpälsa Beaschlond, wuma awa zum Voadapälsa Schbroochg'bied zehle dud. Irschendwu noadechdlisch vunde Grens zwische de Palz un Roihesse head's Voadapälsische uff. Wu gnau echdlisch oam Owarhoi s'Voadapälsische uffhere dud, isch bai de Schbroochforscha umschdridde. Zum Deel werd do g'meend, dasses Kuapälsisch vun Monnem/Haidlbeasch als Unagrubb zum Voadapälsische d'zu kead. Im Siede geds Voadapälsische doan in Frongraisch ins neadlische Elsass noi un im Weschde geds irschendwu im Pälsawald ins Weschdpälsische (unn uff kän Fall ins Hinnerpälzische) iwa.
Im 18. Johahunad hawen Auswoandara, wu aus de Palz weggonge sin, ia Schbrooch noch Noadamerigga g'brochd. Haid heesd die Schbrooch Pennsilwenia Dadsch, isch awa ewe aischendlisch Daidsch un midm Voadapälsische eng vawoand.
Im „Linguasphere Register“[1] werren unam Voadapälsische (52-ACB-df) finf Dialeggd uffg'fiad.
- 52-ACB-dfa: Elsessisch-Pälsisch (Waißebuasch (Wissembourg)/Noadelsass)
- 52-ACB-dfb: Haadgbiaschisch (Haadgbiasch/Haad/Daidschi Woischdroos)
- 52-ACB-dfc: Schbaijmarisch-Loandausch (Schbaija/Loandau/siedlischi Voadapals)
- 52-ACB-dfd: Ludwischshefnerisch (Ludwischshaafe/neadlischi Voadapals)
- 52-ACB-dfe: Woamsarisch (Woams/siedlisches Rhoihesse)
Linguischde sin domid awa ned ima oivaschdonne un meenen
- S'Schbaijmarische hod midm Loandausche wenisch zu due, awa dod'voa midm Ludwischshefnerische.
- S'Loandausche khead zum Siedpälsische, wus im „Linguasphere Register“ gaaned hod.
- Onde siedlischi Haad werds Siedpälsische g'babbld.
- S'Ludwischshefnerische isch ned wies Noadoschdpälsische.
- Woamsarisch hot mähner Oodääl vum Hessische wie vum Pälzische.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
