![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Venus-real_color.jpg/640px-Venus-real_color.jpg&w=640&q=50)
ਸ਼ੁੱਕਰ (ਗ੍ਰਹਿ)
From Wikipedia, the free encyclopedia
ਸ਼ੁੱਕਰ ਸੂਰਜ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਦੂਜਾ ਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਕਰ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਦਾ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ 224.7 ਦਿਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਵਿਆਸ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ 650 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਘੱਟ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਕਰ ਦਾ ਚੱਕਰ ਸਮਾਂ ਸੂਰਜ ਮੰਡਲ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ (243 ਦਿਨ) ਹੈ।[12][13] ਇਹ ਇੱਕ ਸਥਲੀ ਗ੍ਰਹਿ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੂਰਜੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਵਾਂਗ ਠੋਸ ਅਤੇ ਪਥਰੀਲੀ ਹੈ। ਖਗੋਲ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਇਸ ਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਰੋਮ ਦੀ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਦੀ ਦੇਵੀ ਵੀਨਸ ਉੱਪਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਚੰਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧਰਤੀ ਦੇ ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਚਮਕੀਲਾ ਕੁਦਰਤੀ ਪਦਾਰਥ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ 'ਸੰਝ ਦਾ ਤਾਰਾ' ਜਾਂ 'ਸਵੇਰ ਦਾ ਤਾਰਾ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਆਪਣੀ ਖ਼ਾਸ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਵਿਖਾਈ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਕਰ ਗ੍ਰਹਿ ਸੂਰਜੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
![]() ਮਰੀਨਰ 10 ਦੁਆਰਾ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਸ਼ੁੱਕਰ ਦੀ ਲਗਭਗ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਰੰਗਾਂ ਵਾਲੀ ਤਸਵੀਰ। ਇਸਦੇ ਤਲ ਉੱਪਰ ਮੋਟੇ ਸਲਫ਼ਿਊਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦੇ ਬੱਦਲ ਹਨ। | |||||||||||||
ਪੰਧ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ਉਚਾਰਨ | /ˈviːnəs/ (![]() | ||||||||||||
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ | ਵੀਨਸੀਅਨ (Venusian) ਜਾਂ (ਬਹੁਤ ਘੱਟ) ਸਿਥੀਰਿਅਨ, ਵੀਨੀਰੀਅਨ | ||||||||||||
ਪਥ ਦੇ ਗੁਣ[1][2] | |||||||||||||
ਜ਼ਮਾਨਾ J2000 | |||||||||||||
ਅਪਹੀਲੀਅਨ |
| ||||||||||||
ਪਰੀਹੀਲੀਅਨ |
| ||||||||||||
ਸੈਮੀ ਮੇਜ਼ਰ ਧੁਰਾ |
| ||||||||||||
ਅਕੇਂਦਰਤਾ | 0.006772[3] | ||||||||||||
ਪੰਧ ਕਾਲ |
| ||||||||||||
ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ | 583.92 ਦਿਨ[1] | ||||||||||||
ਔਸਤ ਪੰਧ ਰਫ਼ਤਾਰ | 35.02 ਕਿਮੀ/ਸੈਕਿੰਡ | ||||||||||||
ਔਸਤ ਅਨਿਯਮਤਤਾ | 50.115° | ||||||||||||
ਢਾਲ |
| ||||||||||||
ਚੜ੍ਹਦੀ ਨੋਡ ਦੀ ਕੋਣੀ ਲੰਬਾਈ | 76.680°[3] | ||||||||||||
ਚੜ੍ਹਦੀ ਨੋਡ ਤੋਂ ਐਪਸਿਸ ਦਾ ਕੋਣ | 54.884° | ||||||||||||
ਜਾਣੇ ਗਏ ਉਪਗ੍ਰਹਿ | ਕੋਈ ਨਹੀਂ | ||||||||||||
ਭੌਤਿਕ ਗੁਣ | |||||||||||||
ਔਸਤ ਅਰਧ ਵਿਆਸ |
| ||||||||||||
ਸਮਤਲਤਾ | 0[5] | ||||||||||||
ਸਤ੍ਹਾ ਖੇਤਰਫਲ |
| ||||||||||||
ਆਇਤਨ |
| ||||||||||||
ਪੁੰਜ |
| ||||||||||||
ਔਸਤ ਘਣਤਾ | 5.243 g/cm3 | ||||||||||||
ਸਤ੍ਹਾ ਗਰੂਤਾ ਬਲ |
| ||||||||||||
ਇਸਕੇਪ ਰਫ਼ਤਾਰ | 10.36 km/s (6.44 mi/s)[7] | ||||||||||||
ਗੋਲਾਈ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਣ ਦਾ ਸਮਾਂ | −243.025 day (ਰੈਟਰੋਗਰੇਡ)[1] | ||||||||||||
ਮੱਧ ਤੋਂ ਘੁੰਮਣ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ | 6.52 km/h (1.81 m/s) | ||||||||||||
ਧੁਰੀ ਦਾ ਝੁਕਾਅ | 2.64° (ਰੈਟਰੋਗਰੇਡ ਚੱਕਰ ਲਈ) 177.36° (ਗ੍ਰਹਿ ਪਥ ਤੱਕ)[1][note 1] | ||||||||||||
ਉੱਤਰੀ ਧੁਰੇ ਤੇ ਪੂਰਬੀ ਚੜ੍ਹਾਅ |
| ||||||||||||
ਉੱਤਰੀ ਧੁਰੇ ਤੇ ਝੁਕਾਅ | 67.16° | ||||||||||||
ਪ੍ਰਕਾਸ਼-ਅਨੁਪਾਤ | |||||||||||||
| |||||||||||||
−4.9[9][10] (ਅਰਧ) ਤੋਂ −3.8[11] (ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੱਕ) | |||||||||||||
ਕੋਣੀ ਵਿਆਸ | 9.7″–66.0″[1] | ||||||||||||
ਵਾਤਾਵਰਨ | |||||||||||||
ਸਤ੍ਹਾ ਤੇ ਦਬਾਅ | 92 ਬਾਰ (9.2 MPa) | ||||||||||||
ਬਣਤਰ |
| ||||||||||||
|
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Terrestrial_planet_size_comparisons.jpg/640px-Terrestrial_planet_size_comparisons.jpg)
ਸ਼ੁੱਕਰ ਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦਾ ਭੈਣ ਗ੍ਰਹਿ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦਾ ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਆਕਾਰ ਦੋਵੇਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਲਗਭਗ ਬਰਾਬਰ ਹਨ। ਸ਼ੁੱਕਰ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ (96.5%) ਅਤੇ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ (3.5%) ਦਾ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਲਫ਼ਿਊਰਿਕ ਐਸਿਡ ਦੇ ਬੱਦਲ ਘਿਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਲਫ਼ਿਊਰਿਕ ਐਸਿਡ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਰਸਾਇਣ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਹੈ।[14]
ਇਸਦੀ ਧੁੰਦਲੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸ਼ੁੱਕਰ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਨੂੰ ਵੇਖਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ ਅਤੇ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਝ ਲੋਕ ਇਹ ਸੋਚਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਜੀਵਨ ਮੌਜੂਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਕਰ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਤੇ ਦਬਾਅ ਧਰਤੀ ਤੋਂ 92 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਕੁਦਰਤੀ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸ਼ੁਕਰ ਆਪਣੇ ਧੁਰੇ ਤੇ ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ ਗਤੀ ਨਾਲ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਉਲਟੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ।