From Wikipedia, the free encyclopedia
ਉਪਗ੍ਰਹਿ (ਅੰਗਰੇਜੀ: Satellite) ਦੋ ਤਰਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ- ਮਾਨਵ ਨਿਰਮਤ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਪਦਾਰਥ (Object) ਦੂਜੇ ਦਾ ਚੱਕਰ ਕੱਟਦਾ ਹੈ ਤਾ ਉਹ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਕਹਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ 11 ਪ੍ਰਕਿਰਤਕ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ 11ਵੇਂ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਖੋਜ 1987 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਹ ਗ੍ਰਹਿ ਸੂਰਜ ਤੋ ਲਗਭਗ 1500 ਕਰੋੜ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਗ੍ਰਹਿ R26-27 ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।[1] ਉਧਾਰਨ ਲਈ ਚੰਦਰਮਾ ਧਰਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਿਰਤਕ ਉਪਗ੍ਰਹ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਸਾ ਦਾ ਸਪੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਇੱਕ ਮਾਨਵ ਨਿਰਮਿਤ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਵੱਖ ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੱਤ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਨਾਉਟੀ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੁਆਲੇ ਚੱਕਰ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਬਣਾਉਟੀ ਉਪਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਢਾਂਚਾ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਜਾਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਬਨ ਦੇ ਰੇਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ 10 ਤੋਂ 30 ਗੁਣਾ ਤੇਜ਼ ਦੌੜਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਕਾਰਨ ਹੀ ਧਰਤੀ ਉੱਪਰ ਨਹੀਂ ਡਿਗਦੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰੂਤਾ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀ ਖਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਹਰਲੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਨਾ ਮੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਰਸਤੇ ਉੱਪਰ ਧਰਤੀ ਦੁਆਲੇ ਚੱਕਰ ਲਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜਸੂਸੀ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਫਿੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਹੀ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਪਰ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ
ਲੜੀ ਨੰ | ਦੇਸ਼ | ਉਡਾਨ ਦੀ ਮਿਤੀ | ਰਾਕਟ ਦਾ ਨਾਂ | ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਨਾਂ |
---|---|---|---|---|
1 | ਰੂਸ | 4 ਅਕਤੂਬਰ 1957 | ਸਪੂਤਨਿਕ-PS | ਸਪੂਤਨਿਕ-1 |
2 | ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ | 1 ਫਰਵਰੀ 1958 | ਜੁਨੋ I | ਐਕਪਲੋਰਰ-1 |
3 | ਫਰਮਾ:Country data ਫ੍ਰਾਂਸ | 26 ਨਵੰਬਰ 1965 | ਡਾਈਮਡ--A | ਅਸਟ੍ਰੈਕਸ |
4 | ਜਪਾਨ | 11 ਫਰਵਰੀ 1970 | ਲੰਬਡਾ | ਓਸੂਮੀ |
5 | ਚੀਨ | 24 ਅਪਰੈਲ 1970 | ਲੌਗ ਮਾਰਚ-1 | ਡੌਂਗ ਫਾਂਗ ਹੌਂਗ-I |
6 | ਫਰਮਾ:Country data ਬਰਤਾਨੀਆ | 28 ਅਕਤੂਬਰ 1971 | ਬਲੈਕ ਐਰੋ | ਪ੍ਰੋਸਪੇਰੋ |
7 | ਭਾਰਤ | 19 ਅਪਰੈਲ 1975 | ਐਸ.ਐਲ.ਵੀ | ਆਰੀਆਭੱਟ |
8 | ਫਰਮਾ:Country data ਇਜ਼ਰਾਈਲ | 19 ਸਤੰਬਰ 1988 | ਸ਼ਾਵਿਤ | ਅਫੇਕ-1 |
— | ਰੂਸ[2] | 21 ਜਨਵਰੀ 1992 | ਸੋਯੂਜ਼-U | ਕੋਸਮੋਸ-2175 |
— | ਫਰਮਾ:Country data ਯੂਕ੍ਰੇਨ[2] | 13 ਜੁਲਾਈ 1992 | ਟਸੀਕਲੋਨ-3 | ਸਟਰੇਲਾ |
9 | ਫਰਮਾ:Country data ਇਰਾਨ | 2 ਫਰਵਰੀ 2009 | ਸਫਿਰ-1 | ੳਮੀਦ |
10 | ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ | 12 ਦਸੰਬਰ 2012 | ਉਨਹਾ-3 | ਕਵਾਂਗਮਾਈੳਗਸੋਂਗ-3 ਯੂਨਿਟ-2 |
11 | ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ | 30 ਜਨਵਰੀ 2013 | ਕੇਐਸਐਲਵੀ-1 | ਐਸਟੀਐਸਏਟੀ-2C |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.