ସ୍ଫିତ ଗ୍ରାସନଳୀ ଶିରା

ସ୍ଫିତ ଗ୍ରାସନଳୀ ଶିରା ବା ଏସୋଫେଜିଆଲ ଭାରିସେସ ରୋଗରେ (Esophageal varices) ଗ୍ରାସନଳୀର ନିମ୍ନ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶର ମ୍ୟୁକୋସା ତଳେ ଥିବା ଶିରା ଫୁଲିଯାଇଥାଏ । ^{[1] [3]} ପ୍ରଥମ ଲକ୍ଷଣରେ ସାଧାରଣତଃ ଖାଦ୍ୟନଳୀ ରକ୍ତସ୍ରାବ, ରକ୍ତବାନ୍ତି, ମଳାଶୟରେ ଲାଲ ରକ୍ତ ବା କଳା ଝାଡ଼ା ହେଉଥିବା ଦେଖାଯାଏ ।^[1] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ଗଲୁ, ଓଜନ ହ୍ରାସ ଏବଂ ହଳଦିଆ ଚର୍ମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ | ^[1]

Esophageal varix, oesophageal varices
Gastroscopy image of esophageal varices with prominent cherry-red spots
ବିଭାଗ	Gastroenterology Hematology
ଲକ୍ଷଣ	Vomiting blood, |red blood per rectum, black blood per rectum[1]
କାରଣ	Cirrhosis, portal vein thrombosis, right-sided heart failure, schistosomiasis, alpha-1 antitrypsin deficiency, primary biliary cirrhosis[1]
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି	Endoscopy[2]
ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ	Stomach ulcer, stomach cancer, Mallory-Weiss tear[1]
ଚିକିତ୍ସା	Intravenous fluids, fresh frozen plasma, antibiotics, octreotide, endoscopic band ligation[1]
ପୁନଃପୌନିକ	30% (at cirrhosis diagnosis)[1]

ଏହାର ସବୁଠାରୁ ସାଧାରଣ କାରଣ ହେଉଛି ସିରୋସିସ୍, ଯାହା ବାରମ୍ବାର ମଦ୍ୟପାନ କିମ୍ବା ଭାଇରାଲ୍ ହେପାଟାଇଟିସ୍ କାରଣରୁ ହୋଇଥାଏ | ^[1] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାରଣ ମଧ୍ୟରେ ପୋର୍ଟାଲ ଶିରା ଥ୍ରୋମ୍ବୋସିସ, ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱ ହୃଦ୍‌ପାତ, ସିଷ୍ଟୋସୋମିଆସିସ, ଆଲଫା -1 ଆଣ୍ଟିଟ୍ରିପସିନ୍ ଅଭାବ ଏବଂ ପ୍ରାଥମିକ ବିଲିଆରି ସିରୋସିସ ଥାଇପାରେ | ^[1] ଅନ୍ତର୍ନିହିତ କାର୍ଯ୍ୟବିଧିରେ ପୋର୍ଟାଲ ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ ହୋଇଥାଏ । ^[1] ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ସାଧାରଣଃ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଏଣ୍ଡୋସ୍କୋପିଦ୍ୱାରା ହୋଇଥାଏ | ^[2]

ରକ୍ତସ୍ରାବ ଚିକିତ୍ସାରେ ଏଣ୍ଡୋସ୍କୋପିକ ବ୍ୟାଣ୍ଡ ଲାଇଗେସନ କରାଯାଏ । ^[1] ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ତରଳ ପଦାର୍ଥ, ଫ୍ରେସ ଫ୍ରୋଜନ ପ୍ଲାଜମା, ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ୍ ଏବଂ ଓକ୍ଟ୍ରିଓଟାଇଡ ଦିଆଯାଇପାରେ ।^[1] କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ନ ହେଲେ ଏସୋଫେଜିଆଲ ବେଲୁନ ଟାମ୍ପୋନେଡ ବ୍ୟବ‌ହାର କରାଯାଏ ।^[1] ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ପରିଚାଳନାରେ ବିଟା ବ୍ଲକର କିମ୍ବା ଟ୍ରାନ୍ସଜୁଗୁଲାର ଇଣ୍ଟ୍ରାହେପାଟିକ ପୋର୍ଟୋସିଷ୍ଟମିକ ସଣ୍ଟ ଦିଆଯାଇପାରେ । ^[1] ବର୍ଷକୁ ପ୍ରାୟ ୫ରୁ ୧୫% ଲୋକଙ୍କର ରକ୍ତସ୍ରାବ ହୁଏ । ^[1] ରକ୍ତସ୍ରାବ ହେଉଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୧୫% ଲୋକ ପରବର୍ତ୍ତୀ ୬ ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରନ୍ତି ଏବଂ ବର୍ଷକ ମଧ୍ୟରେ ଅଧାରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରନ୍ତି | ^[1]

ସିରୋସିସ୍ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ସମୟରେ ପ୍ରାୟ ୩୦% ଲୋକଙ୍କର ଏହି ରୋଗ ଥାଏ | ^[1] ନାରୀମାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ପୁରୁଷମାନେ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଅନ୍ତି | ^[1] ପାକସ୍ଥଳୀ ଘାଆ ପରେ ଏହା ଉପର ପାକଅନ୍ତନଳୀ ରକ୍ତସ୍ରାବର ଦ୍ୱିତୀୟ ସବୁଠାରୁ ସାଧାରଣ କାରଣ । ^[1] ଏହି ରୋଗର ବର୍ଣ୍ଣନା ୧୮୫୯ ମସିହାରେ ସାପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ | ^[4]

ଆଧାର

1. Meseeha, M; Attia, M (January 2021). "Esophageal Varices". PMID 28846255. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
2. Biecker E, Schepke M, Sauerbruch T (2005). "The role of endoscopy in portal hypertension". Dig Dis. 23 (1): 11–7. doi:10.1159/000084721. PMID 15920321.
3. Rubin, Raphael; Strayer, David S.; Rubin, Emanuel, eds. (2012). Rubin's Pathology: Clinicopathologic Foundations of Medicine (6th ed.). Lippincot Williams & Wilkins. p. 612.
4. Northup, P (October 2020). "A History of Coagulopathy in Liver Disease: Legends and Myths". Clinical liver disease. 16 (Suppl 1): 56–72. doi:10.1002/cld.954. PMID 33042527.