La sexualitat umana representa un camp de recercas comportamentalas, socialas, culturalas e civilizacionalas ligadas a la reproduccion umana e a la recerca del plaser e de l'afeccion entre adults. Nascuda de l’analisi fisiologic e psiologic dels trebles sexuals, la sexologia es considerada coma la sciéncia de la sexualitat per l’èsser uman, dins sas compausantas medicales e sociologicas (tanben e subretot aquestas la neurobiologia, de la psiquiatria e de la psicanalisi).
La sexualitat pòt tanben se definir coma una « practica sociala » a l'origina dels comportaments sexuals en que s’inscrivon, per un quita individú, de las orientacions sexualas e, a l’escala de la societat, de las nòrmes socialas estructuradas a l'entorn de constrenchas istoricas o religiosas, medicalas o legalas. Las nocions religiosas o morales de perversions e la lei definisson las limitas jutjadas socialament acceptablas de las orientacions o comportaments relatius a la promiscuitat e a la sexualitat (secutament, abús sexual sus minor, viòl).
La sexualitat umana es un tèma que tòca nombroses domènis scientifics e socials a causa d'enjòcs variats, coma los enjòcs medicals (santat e santat publica, prevencion), socials, filosofics (plaser) o politics (militantisme, legislacion).
Nòrmes e diversitat dels comportaments
La diversitat dels comportaments sexuals umans s'explica per l'evolucion. Lo comportament de reproduccion dels mamifèrs es vengut pels ominids, e subretot per l'Òme, un comportament erotic, que l'objectiu es pas sobque, la procreacion mas tanben la recerca del plaser erotic per l'estimulacion de las zonas erogènas.
Los comportaments sexuals se limitan pas al rapòrt sexual e son plan diversifiicats. Se pòdon realizar sol, a dos, o en grop e implican pas necessàriament un coït. Las religions e los principis morals que resulan de l'etica e de la filosofia, definisson sovent las normas d'aqueste comportament (coma l’obligacion d’una finalitat de reproduccion dins la doctrina catolica), seguent una estructura que se pòt desconstruire per un analisi istoric (cf. Alain Corbin) o filosofic (cf. Michel Onfray) o encara neurobiologic (cf.Comportament erotic Serge Wunsch).
Trebles del comportament sexual
Sus un plan fisiologic, se lo comportament sexual es considerat coma un mejan exclusivament destinat a capitar l’excitacion sexuala puèi a l'orgasme; es considerat coma treble del comportament:
- la frigiditat, lo vaginisme, per la femna
- l’impoténcia sexuala, l’ejaculacion precòcia, l’anejaculacion per l‘òme.
Enfança prepubèra
Abans la pubertat, la sexualitat de l'enfant es pauc desvelopada. Los comportaments de tipe sexual, coma la masturbacion, son fòrça rares. La sexualitat infantila descricha per la psicanalisi es pas ligada a l'activitat genitala e l'enfant pòt pas aver d'orgasmes. Sa sexualitat consistís en una curiositat que lo buta a explorar las zonas del còrs donant de plaser. Es pas ligada a de comportaments de recerca de partenari sexual mas demora autoerotica[1]. L'idèa que los enfants aurián de desirs sexuals comparables a aquestes de l'adult mas reprimits per las normas socialas provesisson las teorias pedofilas e an pas cap de basa scientifica. Los estudis sul subjècte, pro raras, indican que los enfants an fòrça pauc de comportaments sexuals, e qu'un comportament sexual enfantin (masturbacion, exibicion) pòt traduire un problèma d'abús sexual o de negligéncia (èsser testimòni de las relacions sexualas).
La revolucion sexuala de la fin de las annadas 1960 faguèt sorgir un problèma novèl aqueste de l'ipersexualizacion de l'enfança. Los enfants prepubèrs son expausats a de comportaments sexualament suggestius, coma lo vestit, las danças, las paraulas de cançon. En mai dels imatges sexualizats son portats pels mèdias, per exemple dins las publicitats afichadas, mas tanben de modèls pels jovees son fortament sexualizats. Un rapòrt demandat per l'Associacion americana de psicologia mòstra que l'ipersexualizacion de las filhas provòca de problèmas d'imatge corporal, d'estima de se, de depression, d'ància, de banalizacion de la violéncia sexuala, de trebles del comportament coma los trebles alimentaris, un tabagisme mai important e de comportaments sexuals a risc mai frequents.
Pubertat
La pubertat es un procediment fisiologic que s'espandís sus unas annadas. Lo procediment de la pubertat es desencadenat per d'ormonas qu'influencian li desvelopament e la madurason dels organs sexuals e caractèrs sexuals secondaris. Los primièrs desirs sexuals apareisson e tanben la capacitat fisiologica a ressentir los orgasmes. Pasmens, abans de dintrar dins la sexualitat genitala, los adolescents mai sovent coneisson primièr d'abord d'afecions sentimentalas e amorosas, sens rapòrts sexuals. Atal los joves adolescents an un(a) amiguet(a) que van potonejar e prene per la man. Los rapòrts sexuals genitals son plan rares pels joves adolescents e sovent associats e de problèmas psicologics o socials (violéncia familiala, depression per exemple)[2],[3].
Pels adolescents d'edat, la relacion sexuala menant al coït pren plaça mai sovent dins una relacion amoroda. L'edat del primièr rapòrt sexual varia amb las epòcas e culturas. En Euròpa, dempuèi la revolucion sexuala de la fin de las annadas 1960 associada a la descobèrta d'una contracepcion feminina practica e eficàcia (la « pilula »), las relacions sexualas premaritalas son consideradas coma acceptablas per de partidas de la populacion sempre mau largas[4]. L'edat des primièra relacions sexualas se situa vèrs 17 ans per una majoritar de joves dins de païses occidentals coma al Canadà, amb de fòrtas variacions individualas[5].
Joves adults
Fòrça joves adults an de relacions sexualas que comencèron vèrs la fin de l'adolescéncia. Las relacions sexualas an tendéncia a èsser mens frequentas e los partenaris sexuals mai nombroses pels adults joves al comparar lo adults d'edat màger. Los principals problèmas relatius a la sexualitat d'aquestas edats son los problèmas d'infections transmesas sexualament, los trebles menstruals per las femnas, e los problèmas d'infertilitat.
Vielhum
La frequéncia de las activitats sexualas demenesís amb l'edat, pasmens se de nombrosas excepcions existisson que de personas déclaran aver de relacions mai interessantas e satisfasentas a l'edat madur que dins lor jevença. D'explicacions a la bassa de l'activitat sexuala pendent lo vielhiment pòdon èsser avançadas. Per las femnas, la degradacion de la condicion fisica a causa de factors coma la malautiá cronica, l'abús de noiritura o d'alcoòl, pòdon explicar aqueste declin. Pels òmes, de trebles de l'ereccion pòdon apareisser e son associats a de malautiás cronicas, a una mala condicion fisica ligada per exemple al tabagisme e a l'ipertension o de problèmas mentals coma l'ància o la depression. Pels dos sexes, la diminucion de la frequéncia dels rapòrts sexuals pòt tanben s'explicar per la monotonia de la relacion conjugala, l'abséncia de partenari, la paur o alara los cambiaments d'aparéncia fisica que tòca los dos sèxes.
Lo desir sexual que Freud teorisèt jol nom de libidò designan lo aspècts psicologics associats a la pulsion o instincte sexual.
Acceptacion e desviaments
L'orientacion sexuala descrich un atrach sexual « dominant », subretot segon lo sèxe dels partenaris. L'eterosexualitat, es a dire l'atrach sexual pel sèxe opausat èra, fins a la mitat del sègle XX, la sola orientacion admesa coma essent « normala », las autres essent qualificadas de malautiás o de perversion. Dempuèi la fin de las annadas 1960, l'omosexualitat (atrach pel mèsle sèxe) e la bisexualitat (preferéncia non exclusiva pel mèsme sèxe o l’autre) son sempre mai acceptats dins la populacion generala ont l'eteosexualitat domina.
Los autres atrachs sexuals pòdon a vegada èsser nomenats « orientacion » qunad son majoritàrias per una persona, son mai sovent jutjadas coma sortissent de las nòrmas acceptadas. Son alara classificadas dins las parafilias (vejatz OMS). Aquestas « perversions » son jutjadas desviantas o non, segon lo luòcs e l'epòca: segon de legislacions, lor mesa en aplicacion se pòt considerar coma delictuosa o criminala. Las leis e las normas socialas encastrant l'orientacion e l'atrach sexuals tendon a variar segon las culturas.
Omo- e bisexualitat
Los estudis estatistics sus la sexualitat definisson de multiples categorias anant de l’atrach exclusiu per l’autre sèxe (« eterosexualitat »), un atrach preferencial pel mèsme o l’autre sèxe (« bisexualitat »), e un atrch exclusiu pel mèsme sèxe (« omosexualitat »); dins aqueste sens qu’inclutz pas la nocion de las practicas (passar lo cap) o de frequéncia (fan quant de temps), unes 10 % de la populacion se pòt considerar coma bisexuala amb una leugièra superioritat de las femnas que s’explica subretot per una reticéncia a lo revelar pels òmes[6]. Cal notar que las populacions omo/bisexualas an de caracteristicas pròprias comuna: un edat mens vièlh pel primièr rapòrt, un mai grand nombre de partenaris (rarament exclusiu per un sol sèxe) e que s’acompanha d’un perfil social tanben diferent (estudis mai longs, grandas vilas…)[7].
Se la diferéncia anatomica dels sèxes es biologica, aquesta del genre pòt s’afirmar coma « sociala » veire « militanta », al sens anglosaxon del mot gender ligat als movements LGBT, a la revolucion sexuala e a la contracultura. Las definicions òme/femna son alara afar de revendicacions. L'apartenéncia revendicada a un genre determina pas cap los comportaments o l'orientacion sexuals.
Identitat sexuala
Le genre descriu lo sentiment qu’a un individú d'aver una identitat sociala « femenina », « masculina » o autra, de biais indepent de son sèxe. Venet de las gender studies, lo « genre », a vagada nomenat « sèxe social », es una identitat bastida per un individú dins son mitan, que se pòt considerar non pas coma de donadas « naturalas » (organ sexual), mas coma lo resultat de mecanismes plan fòrts de construccion e de reproduccion sociala, se religant als ròtles atribuits a las personas segon lor sèxe, es a dire la « masculinitat » o la « feminitat ».
Transsexualisme
Considerat per l’OMS coma una parafilia, le transsexualisme e pasmens una orientacion sexuala mas una identificacion sociala de genre. Dins los fachs, un transsexual pòt plan èsser eterosexual, omosexual, bisexual, o alara asexual - lo transsexualisme avent pas cap d'incidéncia sus la sexualitat efectiva d'un èsser uman.
La sexualitat e subretot las practicas sexualas a riscs pòdon causar fòrça malautiás transmissiblas pels rapòrts sexuals (MST). De metòdes de proteccion permeton de demensir los riscs (preservatius masculins o femenins). Aquestes metòdes son associats als metòdes de contracepcion. La planificacion familiala realizan los mejans permetent a las familhas de contrarotlar las naissenças.
Pintura Renaissença de Hans Baldung.
Lo comportament sexual, coma las autras activitats socialas, es regís per de règlas o de costumas que varian segon la cultura locala (veire Moralitat e Nòrma). Istoricament, las societats occidentalas e de religions judeocrestianas mai sovent an vist lo sèxe coma dedocat pas qu'a las relacions maritalas e amb d'objectius reproductius. L'idèa que los actes sexuals serián desvalorizats quand son realizats fòra d'una relacion amorosa de long tèrme e monogama es ara encara largament espandida, pasmens s'es contradicha per las donadas estatisticas. Pasmens, l'activitat sexuala fòra del maridatge e lo sèxe dich « occasional » son venguts sempre mai admes e corrents dins la societat, subretot al moment de la revolucion sexuala.
La religion e l’origina geografica exercisson encara una influéncia notabla suls comportaments: los crestians o los musulmans practicants declaran tanben mens de partenaris sexuals dins lor vida e an una dintrada dins la sexualitat sensiblament remandada, al contrari de las personas se declarant sens pas cap cresença. Enfin, las religions jògan un ròtla màger dins la realizacion de las nòrmes comportamentales sexualas: Alain Corbin[8] mostrèt l'estructuracion dels comportaments sempre considerats coma mai « acceptables » dins la societat crestiana (sexualitat exclusivament limitada coït eterosexual, posicion recomandada de missionari, interdit de la masturbacion…), e tanben dins las figuracions pornograficas (toleréncia de l’omosexualitat femenina, rebut de la sodomia…). D’autras religions, coma lo tantrisme, semblan al contrari aver rebutat a lors limitas las expressions « liuras » dels comportaments sexuals.
Classificacions juridicas
Subjècte a de variacions seguent los païses, la natura e l'importança de las religions, los Estats pòdon considerar de practicas sexualas coma condamnablas per la lei:
- Lo viòl, definís coma una agression sexuala implicant quina que siá penetracion, quin que siá l'objècte o la partida del còrs que penetra, es gaireben sempre sevèrament castigat, e tanben al sen d'un parelh maridat.
- La sodomia, la fellacion e/o lo cunnilingus son de practicas sexualas a vegada denonciadas coma de « practicas desviantas » e reprimidas penalament.
- La fornicacion, rapòrt sexual entre un òme e una femna non maridats se pòt reprimir penalament dins unes Estats.
- L'adultèri, rapòrt sexual entre una persona maridada e una autra persona qu'es pas son espós, es un possible motiu de divòrci als tòrts d'aqueste que lo realiza.
Diferéncias entre païses
La sodomia demora illegala dins unes païses e Estats, quitament entre adults consentants.
Lo tèrme fornicacion designa un rapòrt sexual entre dos individús non maridats entre eles, practica condamnada per unas religions. La fornicacion es illegala dins de païses musulmans coma l'Arabia Saudita, le Paquistan[9], Afganistan[10], Iran, Kowait, Maldivas, Marròc[11], Oman[12], Mauritània, Emirats Arabis Inits[13], Qatar, Sodan, Iemèn.
La prostitucion es una activitat consistissent a escambiar de relacions sexualas contra un pagament. L'estatut legal de la prostitucion varia segon los païses e pòt tanben se classificar de l'illegalitat a las activitats legalas professionalas.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
