Rabastens

Rabastens^{[1],[2],[3],[4]} (Rabastens en francés) es una comuna lengadociana en País d'Albi, situada dins lo departament de Tarn e la region d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

De pas confondre amb Rabastens (de Bigòrra).

Vila d'Occitània

Rabastens Rabastens
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	43° 49′ 23″ N, 1° 43′ 33″ E
Superfícia	66,29 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	252 m 122 m 95 m
Geografia politica
País	Lengadòc
Parçan	País d'Albi
Estat	França
Region 76	Occitània
Departament 81	Tarn
Arrondiment 811	Albi
Canton 8125	Vinhes e Bastidas
Intercom 248100471	Galhac Graulhet Aglomeracion
Cònsol	Nicolas Géraud (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	5 666 ab. Evolucion de la populacion 5 811 ab.
Densitat	79,8 ab./km²
Autras informacions
Gentilici	rabastinhòl, rabastinhòla
Còde postal	81800
Còde INSEE	81220
www.mairie-rabastens-tarn.fr/

Geografia

La comuna es desservida per la Gara de Rabastens-Confolèuç. de las linhas Tolosa - Rodés via Albi, e Tolosa - Capdenac, via Tessonièra

La superfícia de la comuna (6629 ectaras) ne fa una de las pus grandas del departament. En 1832, Grasac alara masatge venguèt comuna distinta ^[5].

Istòria

Las originas anticas

Mosaïca - vila galloromana a Las Pèiras

Dempuèi l'Antiquitat, las costièras de Rabastens èran pobladas coma ne testimònian los vestigis (a 1 km de la vila) d'una vila galloromana a Las Pèiras. Una primièra campanha d'excavacion, de 1840 per Gustave de Clausade descobriguèt una mosaïca e de tambors de colomnas de marbre esculptadas d'escènas de cabals (expausadas al Musèu de Sant Ramon de Tolosa). Una segonda campanha dins los ans 1970 descobriguèt una fòrça bèla mosaïca expausada dempuèi al Musèu del País Rabastinés.

Los abitants de la vila galloromana se serián refugiats sul caire rocassut constituit pels rius Rotavolp e Tarn al moment de l'arribada dels visigòts e la destruccion de la vila. Lo refugi faguèt pauc a pauc lo primièr castrum, quartièr nomenat uèi lo castèl. Lo castrum permetiá de contrarotlar un ga sus la rota de Tolosa a Lion.

Crosada dels Albigeses

Al començament del sègle XII, la ciutat foguèt dirigida par una cosenhoriá. La familha de Rabastens èra aliada amb los Comtes de Tolosa: Ramon de Rabastens èra evesque de Tolosa de 1200 a 1205 e Pèire Ramon èran dins lo conselh de Ramon VI. En 1210 los cosenhors abandonèron lors dreches de justícia al comte de Tolosa qu'aparava los abitants. Lor balhèt libertats e privilègis. Situada prèp de Lauragués, epicentre del catarisme, Rabastens aviá la reputacion d'èsser un "nis d'eretics". La fidelitat de Rabastens pels Comtes de Tolosa, subretot de Pelfòrt de Rabastens, li costarà car. En aplicacion del Tractat de París (1229), la ciutat deguèt destruire los barris. La ciutat venguèt un consulat pendent aquel periòde.

La prosperitat

Quand la patz tornèt, Rabastens coneguèt al fin del sègle XIII un periòde astrat mercé al vinhal de Galhac, alara mai espandit del galhaqués. La qualitat del vin de Rabastens èra estimada. Las gabarras, naus de fons plan, descendián Tarn amb de barricas de Rabastens fins a Bordèu. A l'epòca, l'urbanisme se desvelopèt segon lo dessenh de las bastidas. La ciutat de Rabastens s'organiza doncas a l'entorn del Borg Mejan. La glèisa de Nòstra Dòna del Borg foguèt fortificada entre 1230 e 1260 e patronizada pels monges benedictins de Moissac, presents al priorat al sègle XII. Es de nau unica e vasta, rectangulara, de quatre travadas voltadas d'ogivas e tota de bricas segon lo modèl de la Catedrala de Sant Estève de Tolosa. Al sègle XIV, lo prior Bernart La Torre decidèt d'apondre a la nau un còr poligonal. Essent situada sul camins de pelegrinatge del Puèi de Velai cap a Compostèla, la glèisa profeitèt. La vila de Rabastens èra estapa pels pelegrins: l'espital de Sant Jaume e lo patrimòni de la vila ne testimònian.

La Guèrra de Cent Ans

Qualques ans aprèp lo començament de la Guèrra de Cent Ans (1337), los pastorèls ataquèron las comunautats josievas. En 1381, de milièrs d'òmes foguèron massacrats dins Rabastens per Gaston Febus, Comte de Fois e Bearn. Es aquela vision qu'auriá provocat las revelacions de Constança de Rabastens. Los degalhs de la Pèsta Negra de 1348 s'ajustèron a los de la guèrra.

La Renaissença

En 1450, es la fin de la Guèrra de Cent Ans. La cultura del pastèl faguèt la prosperitat d'Albigés e de Lauragués. Le pastèl èra l'objècte d'un comèrci important en Euròpa. L'indigòt, pus economic, lo remplacèt al sègle XVI. Le pastèl faguèt la riquesa dels negociants albigeses que se faguèron bastir de bèls ostals de familha.

En 1561, pendent la primièra guèrra de religion, los protestants prenguèron Rabastens e tuèron de franciscans. En 1562, los catolics, jol cap de Blasi de Monluc, tornèron contrarotlar la vila aprèp un brèu sètge e de memòria ont foguèron tirats prèp de uèi cent còps de canon contra la punta extrèma de la ciutat -nomenada lo castèl- e qu'èra separada de la vila per un valat prigond e de defensas eficaças. L'assalt es contat en detalh dins los Comentaris de Monluc que foguèt gravament ferit al visatge d'un còp d'arcabusa. Benlèu per venjar lor prestigiós – mas vielhissent – cap que pensavan ferit a mòrt, los soldats de Monluc, un còp mèstres del castèl, getèron pel naut d'una de las torres una partida dels defensors. Las femnas, perque avián participat a la defensa, foguèron passadas per l'espasa. E lo cap dels protestants, Francés Delhèrm, foguèt menat a Tolosa per èsser penjat. La patz d'Amboise (19 març de 1563) acabèt provisòriament lo conflicte. Un Chaple de Sant Bertomieu (24 d'agost de 1572 a París) tanben se faguèt a Rabastens lo 5 d'octòbre^[6].

Una epidèmia de pèsta fragilizèt la populacion en 1631. Per isolar la vila, los pestiferats son lotjats dins lo barri de Murèl, o quartièr dels pestiferats.

Pendent de sègles los mercants rics s'aucèron dins la societat. E al sègle XVII e XVIII. Venguèron "avocats e conselhièrs del rei" al Parlament de Tolosa fins a Capitols. Foguèron anoblits. Mantenguèron o bastiguèron d'ostals rics a Rabastens. Al començament del sègle XIX: Rabastens prenguèt son aspècte d'uèi: los valts foguèron aterrats per ne far de passejadas e Liças, un pont suspendut foguèt bastit sus Tarn en 1835 e la faciada de Nòstra Dòna del Borg foguèt acabada amb l'apond d'una segonda torre. Los tèissiers e cordonièrs de l'Edat Mejana balhèron la plaça als ebenistas e fabricants de mòbles. La cava cooperativa creada en 1953 dinamizèt l'economia de Rabastens.

Administracion

Lista dels cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
2020	2026	Nicolas Géraud [7]
2014	2020	Pierre Verdier	divèrs esquèrra
2008	2014	Alain Brest	PS
2004	2008	André Coudé du Foresto	Divèrs drecha
2002	2004	Michel Bressoles	Divèrs esquèrra
1995	2002	Alain Brest	PS
1989	1995	Fernand Fargues
1983	1989	Jean Marty
1977	1983	Fernand Fargues
1975	1977	Jean Marty
1971	1975	Georges Raynal
	1971
Totas las donadas son pas encara conegudas.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 5290, totala: 5444
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
5 930	6 076	6 330	6 872	6 966	5 677	5 794	5 426	5 551
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
5 419	5 441	5 391	5 317	5 161	5 093	4 985	4 788	4 821
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
4 593	4 553	4 249	3 622	3 858	3 866	3 819	3 892	4 012
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
4 133	4 307	4 182	3 806	3 825	4 176	4 621	4 819	4 892 5 021
2009	2010
4 965 5 094	5 051 5 182
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

Luòcs e monuments

• Ostal de vila, ancian priorat. Torreta del sègle XVI.
• Musèu del País Rabastenés dins l'ostal de la familha La Fita de Pèlapòrc de Gordasdel.
• Lo campanar, situat a la sortida de la vila, dins un pargue
• Ostal de la Castanha (actuala escòla liura Puègsegur). Ancian ostal del Comte Loís Pèire de Castanet de Puègsegur.
• Glèisa dels penitents blancs

Glèisas

La comuna, perque es espandida, compta fòrça parròquias del Regim Ancian:

• 

  Patrimòni Mondial de l'UNESCO

  Nòstra Dòna del Borg, Patrimòni Mondial de l'UNESCO dins lo quadre dels Camins de Sant Jaume. Naut luòc del patrimòni jaumèire, la glèisa conten de frescas qu'illustran diferents episòdis de la vida, reala o legendària, de Sant Jacme lo Màger
  

• Nòstra Dòna del castèl
• Sant Pèire dels Penitents blancs
• Sant Amans
• Sant Joan de Puègcabal
• Sant Andrèu de Marèus
• Sant Genest de Lausefan
• Sant Jòrdi de Sant Jèri
• Sant Joan de Blonac
• Sant Martin de Guiddal
• Sant Martin (Sant Estève) de Teissoda
• Sant Martin de Mors
• Sant Massal (annèxe de Raust)
• Sant Miquèl
• Sant Pèire de Raust
• Sant Pèire de Sant Caprés
• Sant Pèire de Vertus
• Sant Robèrt de las Filhas
• Sant Salvi de Bèlmontet (o de la Recòsta)
• Sant Jòrdi de Meserac
• Nòstra Dama de la Recòsta
• Sant Sinforian de Laden

e mai las parròquias de l'actuala comuna de Grasac

Personatges celèbres de Rabastens

• Pelfòrt de Rabastens, senhor faidit pendent la Crosada dels Albigeses
• Augièr Galhard, escrivan occitan del sègle XVI

Vejatz tanben

Articles connèxes

• Comunas de Tarn

Nòtas e referéncias

1. Pojada, Patrici. Repertòri toponimic de las comunas de la region Miègjorn-Pirenèus. Nouvelles Éditions Loubatières, 2009. ISBN 978-2-86266-573-3. 
2. «Toponimia occitana».
3. Congrès permanent de la lenga occitana. «Top'Òc: Diccionari toponimic occitan».
4. Institut d'Estudis Occitans. «BdTopoc–Geoccitania».
5. http://cassini.ehess.fr/cassini/fr/html/fiche.php?select_resultat=28524
6. Miquel, Guerres de religion, p 287
7. https://www.lejournaldici.com/actualite/a-la-une/nicolas-g%C3%A9raud-officiellement-intronis%C3%A9-maire

• Elie-A. Rossignol, Monographies communales ou Étude statistique, historique et monumentale du département du Tarn. Tome IV, Canton de Rabastens, Toulouse, Delboy, 1864
• Raymond Picou, Aperçus préhistoriques sur Rabastens, sa région et le menhir de Vieux en Albigeois, 1924
• L'Écho de Rabastens, organe des veillées rabastinoises, 1948-
• La toponimia de Rabastens foguèt estudiada per l'abat Negre (Toponymie du canton de Rabastens, 1959).

Ligams extèrnes

• Comunautat de comunas
• Rabastens sul site de l'IGN
• Fotografia panoramica de la glèisa de Nòstra Dama del borg a Rabastens

• Portal de Lengadòc

Suls autres projèctes Wikimèdia :

• Rabastens, sus Wikimedia Commons