Luis Buñuel
From Wikipedia, the free encyclopedia
Luis Buñuel Portolés (Calanda, nascut lo 22 de febrièr de 1900 - mòrt lo 29 de julhet de 1983 a la Ciutat de Mexic) foguèt un director e scenarista cinematografic. D'unes lo considèran coma un dels pus grands cineastas del cinèma espanhòl e mexican, e un dels melhors e de maita importància del mond.
Vida
Òbra
Citacions
- Soi atèu, gràcias a Dieu.
- La font, qu'es promessa, sola la mar l'acomplís.
- Tot çò qu'es polit ten lo siu instant e passa.
- Lo mistèri es l'element clau dins tota òbra d'art.
- Me remiri l'òme que demòra fisèl a la siá consciéncia, quina causa ne siá aiçò que l'inspira.
- L'amor sens pecat es coma un uòu sens sal.
- Ieu ne soi prigondament e conscienciosa atèu e non ai pas cap tipe de problèma religiós. Pr'aquò me n'atribuir una tranquillitat esperitala de tipe religiós es abans tot ges me comprene e puèi m'ofensar. Es pas cap Dieu que m'interèssa mas los òmes.
- L'istòria es tanben una sequéncia d'estetica morala e surrealista. L'instint sexual e lo sens de la mòrt fòrman aquela substància.
- La diferéncia culturala entre franceses e espanhòls es que nosautres los espanhòls o se sabèm tot de França e los franceses se ne sabon pas res d'Espanha.
- La sciéncia m'interèssa ges. S'ignòra lo sòmi, l'azard, lo rire, lo sentiment e la contradiccion, causas que me son preciosas.
- Capiti ges de capir l'obsession que d'unes an per donar una explicacion rasonabla a d'imatges d'esperelas gratuitas. Lo mond vòlon tostemps d'explicas per tot. Es la consequéncia de sègles e sègles d'educacion borgesa. E per tot çò que li'n tròban gessas explicacions se ne viran fin finala cap a Dieu. Mas a de qué li servís? Apuèi se ne devon explicar Dieu.
- Donariái la miá vida per un òme qu'es a la recerca de vertat. Mas de bon grat me tuariái un òme que pensèsse de s'èsser trobada vertat.
- L'edat es quicòm qu'a gessa importància levat se sètz un formatge.
- Dieu e la Patria son una còla imbatibla, que se gasanhèron totes los recòrds d'opression e pèugues de sang.
- Soi sonqu'a l'espèra de l'amnesia finala, l'unica que se pòt clavar una vida entièra.
- La mòda es al tropèl: çò interessant es far ailò que cadun n'a enveja.
- M'agrada colcar e levar subre d'ora, d'aital biais antiespanhòl ne soi ieu.
- Me n'agradan pas gaire los òrbs, coma a la màger part dels sordanhas.
- Un paranoiac, coma un poèta, ne nais pas cap, se ne fa.
- Balhatz-me doas oradas per jorn d'activitat e me prendrai las autras vint-e-doas per somiar.
- Adara òc que morissi. [1]
Los Caps d'òbra
Un can andalós 1928
- veire l'article Un can andalós
L'Edat d'aur 1930
- veire l'article L'Edat d'aur
Tèrra sens pan 1933
- veire l'article Tèrra sens pan
Los Oblidats 1950
- veire l'article Los Oblidats
Montada cap al cèl 1951
- veire article Montada cap al cèl
El 1952
- veire article El
La Vida criminala d'Archibald de la Cruz 1955
- veire article La Vida criminala d'Archibald de la Cruz
Aquò se nomena primalba 1956
- veire article Aquò se nomena primablba
La Mòrt dins aquel jardin 1956
- veire article La Mòrt dins aquel jardin
Nazarín 1958
- veire article Nazarín
La Joventa 1960
- veire article La Joventa
Viridiana 1961
- veire article Viridiana
L'Àngel exterminador 1962
- veire article L'Àngel exterminador
Lo Jornal d'una cambrièra 1963
- veire article Lo Jornal d'una cambrièra
Simon del desèrt 1964
- veire article Simon del desèrt
Polida del jorn 1967
- veire article Polida del jorn
Lo Camin de sant Jacme 1968
- veire article Lo Camin de sant Jacme
Tristana 1969
- veire article Tristana
La Gràcia discreta de la borgesiá 1972
- veire article La Gràcia discreta de la borgesiá
Lo Fantauma de la libertat 1974
- veire article Lo Fantaume de la libertat
Aquel escur objècte del desir 1977
- veire article Aquel escur objècte del desir
Citacions
Prèmis e guerdons
Victòrias
- 1951: Prèmi del melhor realizator al Festenal de Canas per Los Oblidats
- 1956: Ariel d'aur del melhor filme per Las Aventuras de Robinson Crusoe
- 1956: Ariel d'argent de la melhora realizacion per Las Aventuras de Robinson Crusoe
- 1956: Ariel d'Argent del melhor scenari per Las Aventuras de Robinson Crusoe
- 1959: Prèmi Internacional al Festenal de Canas per Nazarín
- 1960: Mencion especiala al Festenal de Canas per La Joventa
- 1961: Palma d'aur del Festenal de Canas per Viridiana [6]
- 1963: Bodil del melhor filme non europèu per L'Àngel exterminador
- 1965: Prèmi FIPRESCI a la Mòstra de Venècia per Simon del Desèrt
- 1965: Prèmi especial de la jurada [7] a la Mòstra de Venècia per Simon del Desèrt
- 1967: Leon d'aur a la Mòstra de Venècia per Polida del jorn
- 1967: Prèmi Pasinettti a la Mòstra de Venècia per Polida del jorn
- 1968: Bodil del melhor filme europèu per Polida del jorn
- 1969: Mencion Onorabla del Prèmi FIPRESCI a la Berlinale per la carrièra
- 1969: Interfilm Award a la Berlinale per Lo Camin de Sant Jacme
- 1970: Prèmi Sant Jordi del melhor filme espanhòl per Tristana
- 1973: Prèmi del melhor filme de la Critica Cinematografica Francesa per La Gràcia discreta de la borgesiá
- 1973: Prèmi Sant Jordi per la carrièra
- 1977: NSFC Award del melhor realizator per Aquel escur objècte del desir
- 1979: Prèmi onorari del Festenal Internacional del Filme de Moscòu per la contribucion al cinèma
- 1979: Prèmi CEC del melhor realizator per Aquel escur objècte del desir
- 1982: Leon d'Aur a la carrièra de la Mòstra de Venècia
nominacions
- 1951: Grand Prèmi del Festenal de Canas per Los Oblidats
- 1952: Grand Prèmi del Festenal de Canas per Montada cap al cèl
- 1953: Ariel d'aur del melhor filme per Montada cap al cèl
- 1953: Ariel d'argent de la melhora realizacion per Montada cap al cèl
- 1953: Grand Prèmi del Festenal de Canas per El
- 1956: Ariel d'aur del melhor filme per La vida criminala d'Archibald de la Cruz
- 1956: Ariel d'argent del melhor realizator per La Vida criminala d'Archibald de la Cruz
- 1956: Ariel d'argent del melhor scenari per La Vida criminala d'Archibald de la Cruz
- 1959: Palma d'aur del Festenal de Canas per Nazarín
- 1960: Palma d'aur del Festenal de Canas per La Joventa
- 1962': Palma d'aur del Festenal de Canas per L'Àngel exterminador
- 1965: Riban d'argent del melhor realizator per un filme estrangièr per Lo Jornal d'una cambrièra
- 1965: Leon d'aur de la Mòstra de Venècia per Simon del desèrt
- 1978: César del melhor realizator per Aquel escur objècte del desir
Filmografia
Periòde surrealista
- 1928 : Un Can andalós
- 1930 : Manjar d'orsins amb Salvador Dalí
- 1930 : L'Edat d'aur
- 1933 : Tèrra sens pan ("Las Hurdes" o "Tierra Sin Pan")
- 1935 : Don Quintin el amargo, signat per Luis Marquina, corealizat per L. Buñuel
- 1935 : La filha de Juan Simon ("La hija de Juan simon"), signat per José Luis Sáenz de Heredia, corealizat per Luis Bunuel, Eduardo Ugarte, Nemesio Manuel Soldevilla
- 1936 : ¿ Quién me quiere a mi ?, realizat per José Luis Sáenz de Heredia (scenari : L. Buñuel & E. Ugarte)
- 1936 : ¡¡ Centinela alerta !!, signat per Jean Grémillon (corealizat per L. Buñuel)
- 1937 : Espanha 37 (España Leal En Armas) signat per Jean-Paul Le Chanois alias JP Dreyfus, Produsit per L Buñuel.
Longs metratges
- 1946 : Tampico (Gran Casino)
- 1949 : Lo Grand Nocejaire (El gran Calavera)
- 1950 : Los Oblidats (Los Olvidados)
- 1950 : Susana la pervèrsa (Susana, demonio y carne)
- 1950 : S'o podètz pas vos, ieu qu'o pòdi (Si usted no puede, yo si) de Julian Soler, scenari de L. Buñuel
- 1951 : Don Quintin (La Hija Del Engaño)
- 1951 : Una femna sens amor (Una Mujer Sin Amor / Cuando los higos nos juzgan)
- 1951 : Montada cap al cèl (Subida Al Cielo)
- 1952 : L'Enjaulaira (El Bruto)
- 1952 : Las Aventuras de Robinson Crusoe (Aventuras De Robinson Crusoe)
- 1952 : El o Torments (filme, 1952) (El)
- 1953 : S'an raubat un tram (La Ilusión Viaja En Tranvía)
- 1954 : Nautors de Bramavent (filme, 1954) (Abismos de Pasión, Cumbres Borrascosas)
- 1954 : Lo flum de la mòrt (El Río y la Muerte)
- 1955 : La vida criminala d'Archibald de la Cruz (Ensayo De Un Crimen)
- 1956 : Aquò se nomena primalba (Así es la aurora)
- 1956 : La Mòrt dins aquel jardin (La Muerte En Este Jardín)
- 1958 : Nazarin (Nazarín)
- 1959 : Los Ambicioses o La fèbre monta a El Pao (Los Ambiciosos)
- 1960 : La joventa (La Joven)
- 1961 : Viridiana
- 1962 : L'Àngel exterminador (El Ángel Exterminador)
- 1963 : Lo Jornal d'una cambrièra segon lo roman d'Octave Mirbeau
- 1964 : Simon del desèrt (Simón del desierto)
- 1967 : Polida del jorn
- 1968 : Lo Camin de Sant Jacme
- 1969 : Tristana
- 1972 : La Gràcia discreta de la borgesiá
- (1972 : Lo Monge, realizat per Ado Kyrou, scenari de Luis Buñuel e Jean-Claude Carrière, segon lo libre de Matthew Gregory Lewis)
- 1974 : Lo Fantauma de la libertat
- 1977 : Aquel escur objècte del desir
Bibliografia
òbras d'en Luis Buñuel
- Luis Buñuel (amb Jean-Claude Carrière)... Mon dernier soupir... edicions Robert Laffont 1981 (en francés)... / version castelhana revirada per Ana María Fuente Mi último suspiro... Random House Mondadori colleccion Del Bolsillo Barcelona 1982
- Luis Buñuel: Obra literaria... editor literari Agustín Sánchez Vidal edicions del Heraldo de Aragón Saragòssa 1982 (en castelhan)
- Luis Buñuel: Escritos de Luis Buñuel... ed. Manuel López Villegas Páginas de espuma Madrid 2000 (idem)
a l'entorn de l'òme de de l'òbra
- Michael Schwarze: Buñuel... Rowohlt Reinbek 1981 (en alemand)
- Max Aub: Conversaciones con Buñuel seguidas de 45 entrevistas con familiares, amigos y colaboradores... Aguilar Madrid 1985 (en castelhan)
- Agustínj Sánchez Vidal: Buñuel, Lorca, Dalí.El enigma sin fin... Planeta Barcelona 1988 / 2nda edicion (idem)
- José Rubia Barfcia: Con Luis Buñuel en Hollywood y después... Eiciós do Castro Sada La Coronha 1992 (id)
- T. Pérez Torrent & J. De la Colina: Luis Buñuel: prohibido asomarse al exterior Joaquín Moritz/Planeta Ciutat de Mexic 1986... ( paregut en Espanha amb lo títol Buñuel por Buñuel Plot Ediciones Madrid 1993 (id)
- Petger William Evans: The Films of Luis Buñuel.Subjectivity and Desire... Oxford University Press Nòva York 1995 (en anglés)
- E.Camacho, J. Pérez Bazo, M. Rodríguez Blanco et al...: Buñuel, 100 años Instituto Cervantes The Museum of Modern Art Nòva York 2001 (en castelhan)
- B. Krohn & P. Duncan: Luis Buñuel: The Complete Films... Taschen Colonha 2004 (en anglés)
- Agustín Sánchez Vidal: Luis Buñuel... Cátedra Madrid id (en castelhan)
- Deutsche Kinemathek... : Luis Buñuel.Essays, Daten, Dokumente... Bertz & Fischer Berlin 2008 (en alemand)
Vejatz tanben
Ligams extèrnes
Ligams videografics
- sus YouTube... mai de 2960 documents subre en Luis Buñuel en picar coma clau Luis Bunuel
Nòtas & referéncias
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.