Remove ads
La nocion de classa sociala designa, dins son sens mai larg, un grop social de grand espandiment (çò que lo diferencia de las simplas professions), pres dins una ierarquia sociala de fach e non de drech (çò que lo diferencia dels òrdres e de las castas). Se constituís un motiu central de la critica marxista del capitalisme, li es pas pròpre: aquela nocion fa partit del lexic sociologic corrent. Los debats pòrtan sus la natura dels rapòrts entre classas socialas, sul critèri de lor diferenciacion, e sus la quita pertinéncia del concèpte a la vista de las transformacions sociologicas que coneguèron las societats (post)industrialas.
Remove ads
Karl Marx[1] dins sos analisis de la societat industrializada revelèt l'existéncia de classas socialas, gropaments d'individús partejant d'intereses comuns. Lo nombre d'aqulas classas socialas foguèt pas estrictament definit. Aquò depend dels seus obratges e de l'epòca de lor redaccion. Lo nombre considerat variava de tres a sèt. Dins son obratge Las Luchas de las classas en França, definís sèt classas socialas[2] :
- l'aristocracia financièra
- la borgesiá industriala
- la borgesiá comercianta
- la pichona borgesiá
- la païsanaria
- lo proletariat
- lo sosproletariat
Mas Marx considerèt totjorn que las doas classas mai importantas èran lo proletariat, e la borgesiá capitalista (proprietària dels mejans de produccion), que son los dos pòls antagonistas actors de la lucha de las classas dins la societat industrializada. Distinga la classa en se (ligada a une organizacion objectiva) e la classa per se (ligada a la consciéncia collectiva). Sa concepcion de la Societat foguèt inspirada per l'estudi de l'istòria segon una metodologia, la concepcion materialista de l'istòria. Aqueles rapòrts de dominacion/somission travèrsan las edats mercé a la transmission de la posicion sociala per eretatge. Qualques marxistas del sègle XX, definisson ara une classa sociala coma una classa d'equivaléncia per una relacion sociala. Per exemple, la relacion « far partit de la Categoria socioprofessionala dels obrièrs » definís la classa sociala dels obrièrs coma un dels elements del quocient de la populacion (l'ensems dels individús) par la relacion sociala (aver la mèsma categoria socioprofessionala).
Lo filosòf Louis Althusser aprigondiguèt l'idèa de Marx[3] estimant que la formacion sociala genèra un invariant estructural que la subredetermina pel fach que coma ierarquia de concèpte, procura la definicion e l'òrdre d'apareisson dels concèptes (çò que revèla un apròche estructuralista de la nocion de classa sociala).
Per Joan Jaurés, que seguís Marx sus aquel punt, «lo sistèma capitalista, lo sistèma de la proprietat privada dels mejans de produccion, divisa los òmes en doas categorias, divisa los intereses en dos vasts grops, necessàriament e violentament opausadas. I a, d'un costat, aqueles que detenon los mejans de produccion e que pòdon atal far la lei als autres, mas i a de l'autre costat aqueles que, avent sonque, possedant pas que lor fòrça de trabalh e podent l'utilizar sonque pels mejans de produccion detenguts precisament per la classa capitalista, son a la discrecion d'aquela classa capitalista. Entre las doas classas, entre los dos grops d'intereses, es una lucha de contunh del salariat, que vòl auçar son salari e del capitalista que vòl lo reduire; del salariat que vòl afirmar sa libertat e del capitalista que vòl lo tener dins la dependéncia.»[4].
Per Vilfredo Pareto, las classas socialas naisson de l'oposicion de massa d'individús e dels elèits governamentals al poder. Atal, tot poder implica aquela separacion antagonista[5]. Pasmens estima que los grops son eterogenèus, entre autre per que los individús aderisson a de valors diferentas, e que son evolutius: los elèits cambian donc coma las limitas d'aquela separacion antagonista.
Per Nicos Poulantzas, l'Estat fa perdurar aquelas estructuras socialas pel fach que la classa dirigenta favoriza los intereses de la classa dominanta. L'Estat es alara la condensacion materiala de rapòrts de fòrças entre classas[6].
Remove ads
Per Max Weber, las classas son pas d'òrdre social (foncion del prestigi), nimai d'òrdre politic (foncion del mòde de contraròtle de l'Estat) mas d'ordre estrictament economic, es a dire foncion del mòde de distribucion dels revenguts e del patrimòni[7]. Aquela idèa es contradicha per Joseph Schumpeter qu'estima que la classa sociala nais de la foncion exercida[8] (ja Platon aviá desvolopat l'idèa[9] coma ideal social).
Per Maurice Halbwachs, las classas socialas son pas automaticament antagonistas mas forman de cercles concentrics segon sa teoria del fuòc de camp par la dominacion d'un modèl cultural orthodòxe[10]. L'instruccion, la riquessa e lo nivèl d'integracion forman de cercles concentrics generant de classas qu'implican pas automaticament d'intereses divergents[11].
Per Ralf Gustav Dahrendorf[12], las classas socialas venon pas automaticament de rapòrts antagonistas obèrts. Los conflictes d'intereses genèran una granda diversitat de classas socialas. Lo nivèl de mobilitat sociala que provòca una libertat de manòbra rend las classas socialas tradicionalas mai difusas e divèrsas. Los conflictes racials e de religion pòdon tanben generar de cambiaments socials. Part dels principis de cambiaments exogèns de l'istòria e de possiblas negociacions novèlas al sen de la societat.
Henri Mendras descriu la societat coma una « baudufa » compausada de « constellacions »: la majoritat de la populacion s'agrèga dins una « constellacion populara » (50 % de la populacion) e una « constellacion centrala » (25 %), que constituisson, amb los independents (15 %), lo « ventre » de la baudufa; en dejós e al dessús, la « pauretat » (7 %) e « l'elèit » (3 %), minoritàris, ne constituisson las punchas[13]. Dins aquela modelizacion, los grops socials son fluctuants, las frontièras socialas son porosas, e l'estratificacion sociala tend cap a la mejanizacion e l'estructuracion per classa d'edat. La diminucion de las capacitats d'accion autonòna mena en efièch a la mejanizacion de las classas socialas. La classa mejana ven una realitat sociologica (consciéncia de grop) quand es animada per un sentiment d'apartenença a ladicha classa e la volontat de far subreviure aquela classa.
La quita existéncia de las classas socialas es a vegada contestada, per causa qu'una classa sociala li caldriá una consciéncia de classa per èsser definida[14].
Remove ads
Segon lo sociològ Louis Chauvel, las classas socialas en França se presentan d'aquel biais[15] :
- las classas popularas que representan 60 % de la populacion, amassant 20 % « situats fòra de l'emplec establa e valorizat », e 40 % constituissent una « classa populara salariada establa » ;
- las « classas mejanas salariadas », que representan 25 % de la populacion ;
- una « classa de confòrt », que representa 15 % de la populacion ;
- fin finala, una « classa titulada » de mens d'1 % de la populacion, que pòt èsser assimilada a una « classe possedanta », « a condicion de comprendre qu'aquela possession es pas sonque economica », correspondent a la « nauta borgesiá ».
Existís dans la societat francesa d'ecarts de revenguts importants, mas concernant lo patrimòni, « l’espaci entre los obrièrs e los cadres es badièr »[16], lo quocient entre los 10 % mai rics e los 10 % mai paures essent d'1 a 70[17]. Segon Louis Chauvel, « l’impermeabilitat de las classas » demora « un fenomèn central »[18].
| Classa ressentida | Actius avent un emplec | Retirats | Ensems dels adults |
|---|---|---|---|
| Classa mejana | 42 % | 36 % | 40 % |
| Classa obrièra | 24 % | 24 % | 23 % |
| Borgesiá | 3 % | 7 % | 4 % |
| Classa desfavorizada | 7 % | 7 % | 8 % |
| Classa privilegiada | 8 % | 5 % | 8 % |
| Un grop professional | 11 % | 11 % | 9 % |
| Un grop social | 2 % | 3 % | 2 % |
| Autre | 3 % | 7 % | 6 % |
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads