From Wikipedia, the free encyclopedia
La quarantena consistís a isolar de personas, animals, o vegetals pendnet lo temps que cal, en cas de suspicion de malautiás contagiosas, per empachar lor propagacion. Empachant las personas d'aver de contactes amb d'individús sans se trapant a l'exterior de la zona de confinhament, se fa contagion impossibla e las malautiás infecciosas despareisson d'esperelas. Es una mesura barrièra ; un dels metòdes de prevencion e de gestion dels riscs ligats a las malautiás infectiosas (epidèmia, pandèmia per exemple).
Al figurat lo mot designa tanben la condicion d'una persona plaçada volontàriament a l'escart (ostracisme).
Per extension, aquest tèrme es tanben utilizat dins lo domèni de la securitat informatica.
La separacion e l'interdiccion socialas se plaçava d'en primièr dins l'encastre del sagrat, amb la nocion de tabó, per exemple lo tabó alimentari. La separacion del pur e de l'impur al subjècte de las malautiás es manifèsta dins la Bíblia :
| “ | Parlatz als Israelitas, lor digatz: quand un òme a un escolament sortissent de son còs, aqueste escolament es impur Vaquí en que consistirà son impuretat del moment que ten aqueste escolament: que sa carn daissa escapar l'escolament o que lo retengua, es impur |
” |
| — La Bíblia, Levitic 15:2-5 | ||
Aqueste passatge foguèt interpretat coma la descripcion d'una gonorrèa amb « declaracion obligatòria de malautiá contagiosa » e « isolament e desinfeccion ». En medecina ebraïca, de tèxtes mencionan las malautiá de pèl amb isolament social temporari, o amb exclusion definitiva (discriminacion dels loproses).
L'idèa del nombre 40 coma periòde decisiu de temps vendriá d'Ipocrates, qu'indica qu'una malautiá aguda se manifèsta dins l'espaci de 40 jorns. D'autres mencionan Pitagòras qu'atribuís al chifre 4 de las vertuts misticas. Aqueste periòde de 40 jorns es adoptat pels primièrs tèxtes crestians (lo june de 40 jorns de Jèsus Crist dins lo desèrt)[1].
En França, la separacion sociala e l'exclusion dels leproses es regit per l'ordonança reiala del 21 de junh de 1321. Lo rebut dels leproses es pertot la nòrma, mas d'aplicacion locala plan variada. Fòrça vilas an una leprosariá situada a l'escart, amb limitacion o contraròtle del desplaçament dels leproses. Los motius d'origina son primièr religioses e morals : la lèpra es unea malautiá de l'alma que se manifèsta per una mòrt lenta del còrs.
Amb l'arribada de la pèsta negra, los motius sanitaris apareisson al primièr plan. Las mesuras presas son lo fach de las autoritats municipalas que se pièja sul sens comun d'una contagiositat, nocion de pauc d'importança per la medecina medievala. Las mesuras mai ancianas d'isolament de ls pestiferats consistís a embarrar los pestiferats (e lor familha) dins lor ostal (sequestracion), una autra es l'expulsion fòra de la vila. Aquestas mesuras, d'òrdre juridic mai que medical, son adocidas a partir del sègle XVI Mai rarament, las maulauts son autorizadas a circular, mas essent portaires de signes distinctius.
D'estructuras son realizadas per conciliar l'isolament e lo suènh: cabanas de fusta fòra de la vila (1348 a Avinhon pel papa Clamenç VI), espital dels pestiferats (Venècia en 1403). De leproserias son convertidas en espital pels pestiferats (Marselha en 1476).
La quarantana maritima (isolament preventiu) es instaurada lo 27 de julhet de 1377, pel Grand Conselh de Ragusa qu'interdit l'accès de la vila o de son districte a aquestes « qu'arriaban d'una zona infestada per la pèsta, al mens sián demorats primièr a Mrkan o a Cavtat per s'i purgar pendent un mes », instituissent atal la primièra quarantena oficiala reconeguda coma tala,.
Ongan, Venècia adòpta lo procediment de Ragusa (isolament sus una illòta pròche). Sus l'avís dels mètges, la durada es portada a 40 jorns, segon la doctrina ipocratica dels jorns critics, ont una malautiá que passa 40 jorns pòt èsser de segur una malautiá cronica. La quaranta s'espandís dins los pòrts italians, es adoptada per Marselha en 1383, Barcelona en 1458, edimborg en 1475. L'aplicacion de la quarantena es enforçada per la fondacion de lasarets, que lo primièr, aqueste de Venècia (1403), servís de modèls per d'autres pòrts (Gènoa 1469, Marselha 1526).
La quarantena sus tèrra es d'en primièr adoptada en Provença (Brinhòla, 1464). Lo sistèma de quarantenas es enforçat per las patentas per las merças, e los bilhets de santat per las personas. S'agís de certificats atestant la provenéncia d'una vila sana.
Lo sistèma de las quarantenas e lasarets ven una administracion permanenta a partir del sègle XVI en Itàlia. Malgrat lors rivalitats, las ciutats estats italianas son ligadas per un ret d'informacions sanitàrias venent de França, de Soïssa, e dems Balcans. Aqueste exemple es seguit per las ciutats germanicas; alara qu'endacòm mai, en França, en Espanha o en Angletèrra, las quarantenas son pas que de mesuras temporàrias.
A partir de la fin del sègle XVII, lo sistèma de quarantena e de contraròtle de las epidèmias es transferit progressivament de la citutat al plan nacional. La santat ven una question governamentala. La coordinacion mai avançada es alara aqueste de la Prussa e d'autres estats germanics, ont l'expression polícia medicala es utilizada pel primièr còp en 1764 ear Wolfgang Thomas Rau (1721-1772).
En Anglatèrra, los primièrs reglaments de quarantenas (nivèl governamental) son establits en 1663. En França, lo conselh del Rei plaça tota la Provença en quarantena a l'escasença de la pèsta de Marselha (1720) en 1720-1722. Pendent lo sègle XVIII un ret de vigiléncia s'establís entre los grands pòrts mediterranèus d'Euròpa e del Levant[1].
A las Americas, la primièra quarantena maritima es aquesta de Sant Domengue en 1519 contra la variòla. En America del nòrd, la quarantena es tanben aplicada contra la variòla, lo primièr còp en 1647, per la colonia de la baia del Massachussetts per las naus arribant de las illas Barbada. Puèi contra la fèbre jauna, per las vilas de Nòva York (1688) e Boston (1691). En 1799, lo congrès american transferís l'autoritat de las quarantenas (del nivèl de cada Estat) al nivèl federal (secretariat del tresaur fins a 1876),.
La segonda pandèmia de colèra toca l'Euròpa en 1830 e l'Amrica del nòrd en 1832. L'estrategia oficiala es alara d'enforçar los metòdes utilizats contra la pèsta: quarantenas, lasarets e cordons sanitaris, mas aquestas se revèlan pauc eficacias contra lo colèra, çò que provòca de tensions socialas e trebles politics. Las politicas de quarantenas varian segon los païses, pòdon servir de pretèxte politic (per restrénher las libertats de l'adversari – desplaçament, escambi, correspondéncia...–) o economic (proteccion comerciala)[1],[2].
En 1834, la França demanda una estandardizacion internacionala de las politicas de quarantena. En 1838, un Conselh Sanitari Internacional es fondat a Constantinòble per coordonar las mesuras frontalièras contra las epidèmias. En 1851, la primièra conferéncia sanitària internacionala se debana a París, ont lo primièr reglament sanitari internacional es adoptat. impausa als Estats signataris las mèsmas mesuras quarantenas contra la pèsta e lo colèra, mas sus les 12 païses participants a aquesta primièra conferéncia, tres solament son signatairis: França, Portugal e Sardenha.
Las conferéncias seguentas son a vegada lo luòc de violentas discussions, coma aquesta de la conferéncia de Roma en 1885, al respècte de las quarantenas relizadas sul canal de Suèz per las naus venant d'Índia. Lo real conflicte èra pas d'òrdre sanitari, mas politic (dominacion britanica o francesa sus la region)[2].
Als EUA, la politica de quarantena, dependenta del departament del tresaur, es jutjada mal aplicada, e una novèla legislacion federala de quarantena es adoptada en 1878. L'autoritat de las quarantenas es transferida al Marine Hospital Service, precedent lo Servici de santat publica dels EUA. L'administracion d'una quarantena deu èsser medicalizada, e sa durada deu se basar sul periòde d'incubacion especific a la malautiá.
En 1893, los EUA rejongan lo concèrt sanitari europèu. Las tres malautiás de quarantenas internacionalas son alara lo colèra, la pèsta e la fèbre jauna.
.jpg)
Las primièras mesuras concrètas, aplicadas per un grand nombre de païses signataris son aquestas de la 11a conferéncia internacionala de París en 1903 (adopcion d'una convencion de 184 articles). En 1907, l'Ofici Internacional de l'Igièn Public es fondat a París, reünissent 12 païses. Ven après la primièra guèrra mondiala, lo Comitat d'Igièn de la Societat de las Nacions (SDN). En 1926, la lista de las malautiás de quarantenas es portada a cinc, amb en mai variòla e lo tifus.
Dins lo primièr tèrç del sègle XX las mesuras de quarantenas son medicalizadas. Lo novèl saber microbiologic permet de destriar los cas confirmats, los cas suspèctes e los subjèctes indemnes, atal que los mòdes de transmission e la durada d'incubacion especificas per cada malautiá infeciosa. Se vei que la quarantena pòt èsser eficaça per limitar unas malautiás, mas tanben inutila o nefasta per d'autras.
Après la segonda guèrra mondiala, l'OMS fondada en 1948, remplaça lo Comitat d'Igièn de la SDN. L'expression « malautiá de quarantenas » ven « malautiás jos contraròtle internacional » inscrichas dins un reglament sanitari internacional, adoptat per 181 païses, e donant una declaracion obligatòria. En 1951, son al nombre de 6 : colèra, pèsta, fèbre jauna, variòla, tifus e fèbre recurrenta.
Dins la segonda mitat del sègle XX, l'importança relativa de la quarantena decréis, aparéis coma un dels metòdes, amb fòrça d'autras, utilizadas dins un sistèma mai general de vigiléncia e de contraròtle de las malautiá. Als EUA, en 1967, 55 « estacions de quarantena » son regidas per los CDC e situadas dins lo pòrts e aeropòrts internacionals. En 1992, demoran pas que 8. Tanben dins las annadas 1980 lo CDC listava 26 malautiás per la dintrada als EUA, en 1992 aquesta es reducha a 7 malautiás: fèbre jauna, colèra, difteria, tuberculòsi, pèsta, suspicion de variòla (bioterrorisme) e fèbre emorragica virala.
Pareissiá alara que la quarantena es pas una panacèa, qu'a sas limitas, coma dins l'aparicion del sida, per de rasons biomedicalas, mas tanben juridicas e eticas. Dins d'autres cas, pòt èsser validada per de malautiás o de contèxtes particulars. La quarantena « modèrna » es alara un mejan, non pas indistincte o generalizat, mas « talhat sus mesuras » e sempre discutible. Coma foguèt lo cas per l'epidèmia de SARS de 2003, o de la pandèmia A(H1-N1) de 2009,.
Dempuèi 2000, los retorns d'experiéncias de las epidèmias de H5N1, SRAS, del MERS, e dels modèls epidemiologics, menèron a detalhar los protocòlss de quarantena, per unas malautiás, e un encastre internacional foguèt produch en 2005 par l'OMS. Atal:
Lo plaçament en quarantena se limita sovent a isolar un sol individú o un cluster (familial per exemple) que la patologia es ja declarada o suspectada a causa de l'aparicion de simptòmas, alara qu'un autre objectiu de la quarantena es de plaçar a l'escart totes los portaires potencials de germes, e quitament se se manifèsta pas cap de signe clinic, pendent una durada que cal per cobrir lo periòde d'incubacion de la malautiá suspectada. L'objectif d'aqueste isolament essent que la malautiá pòsca eventualament se declarar dins un mitan ja protegit, empacant atal sa propagacion potencialament exponenciala.
Exemples de mesuras de quarantena :
Dins son reglament sanitari internacional (RSI, 2005), article 1, l'OMS definís una quarantena coma « la restriccion de las activitats e/o de la mesa a l'escart de las personas suspèctas que son pas malautas o dels bagatges, conteneires, mejans de transpòrt o mèrças suspèctes, de biais a prevenir la propagacion eventuala de l’infeccion o de la contaminacion ».
Lo plaçament en quarantena pòt far partit de las recomandacions de l'OMS facha als Estats-membres, que pòdon èsser temporàrias (d'una durada de tres meses renouvelable) o permanentas (d'aplicacion sistematic o periodic). Una quarantena se realiza segon los principis enonciats dins lo RSI (articles 1 et18), per exemple al subjècte del respècte de la dignitat de las personas e de lors drechs fondamentals (article 32).
Una quarantena pòt consistir a « isolar o tractar se cal las personas tocadas; cercar los contactes de las personas suspèctas o tocadas; refusar la dintrada de las personas suspèctas e tocadas; refusar la dintrada de personas non tocadas dins de zonas tocadas; e sometre a un depistatge las personas venent de zonas tocadas e/o lor aplicar de las restriccions de sortida » (article 18).
Aquesta recomandacions son pas constrenhentas, cada país garda la decision d'aplicar o pas una quarantena segon sa situacion epidemiologica particulara, tot en avent l'obligacion de donar a l'OMS los motius de sa decision (articles 3 e 43).
L'instauracion d'una quarantena deu d'en primièr èsser epidemiologicament bastida e justificada per de besonss de santat publica, coma per exemple la causida de personas de metre en quarantena; per exemples lo virus Ebola es pas espandit per de personas asimptomaticas, mas l'SARS-CoV-2 o la gripa pòt l'èsser.
La quarantena deu èsser plan explicada, coerenta, e coordonada sovent plan al delà de las frontièras jurisdiccionalas localas.
Dins lo contèxte d'una globalizacion creissenta e de l'acceleracion dels transpòrts, deu far partit d'un ensems mai larg d'estrategias amb per objectiu de prevenir l'introduccion, la transmission e la propagacion de la malautiá transmissibla en causa.
Segon un estudi recent (2020) quand una quarantena es jutjada necessària, las autoritats deurián vigilar a çò que sa durada passe pas lo temps que cal, de plan informar la populacion sus las rasons e protocòls d'aqueste isolament, tot en vigilant que los provesiments sián sufisents et apropriats (noiritura, medicaments, suènhss medicals...). Cridar a l'altruisme e remembrant lo benefici de la quarantena per l’interés general e la santat de totes pòdon ajudar a son bon debanament
Las personas sanas trabalhant al contacte dels individís confinadas dins un luóc de quarantena — coma lo personal medical — devon adoptar las melhoras practicas en tèrmes de proteccion individuala e collectiva (masqueta, combinason, lavatge sistematic de las mans, bona gestion dels excreta…) en vigilant tant que se pòt al ben èsser de las personas confinadas.
Juridicament parlant, una mesa en quarantena impausada es une limitacion provisòria de la libertat personala de viatjar e de proximitat d’altrú, justificada per l’interès general.
Una de las condicions d'acceptabilitat de la quarantena es que respècta lo Drech, internacional per exemple. Missionada per l'ONU, l'Organizacion mondiala de la santat (OMS) establiguèt un règlament sanitari internacional (RSI 2005, qu'es lo novèl encastre juridic, constrenhent, per la gestion internacionala de las malautiás emergentas e tornant emergir e d'autres riscs per la santat. Son article 1 definís una quarantena coma « la restriccion de las activitats e/o de la mesa a l’escart de las personas suspectadas que son pas malautas o de bagatges, contenidors, mejans de transpòrt o merças suspèctas, de biais a prevenir la propagacion eventuala de l’infeccion o de la contaminacion ».
Los païses o d'autras jurisdiccions (Euròpa, regions, vilas...) pòdon declinar aqueste règlament amb unas marges de liberat; un constat es que las directivas (provisòrias) sus la quarantena son a vegada ambigüas o varian d'una jurisdiccion à l'autra (segon las politicas de santat e de seguretat publicas, las culturas o los budgetsper exemple).
Que que siá deu pas èsser utilizada coma mesura punitiva,,, per exemple dins un contète de violacion dels drechs de l'Òme o de las libertats civilas.
La disparicion de las epidèmias de lèpra e de pèsta en Euròpa demora mal explicat; n'es lo mèsme per l'eficacitat relativa de las quarantenas e autras mesuras de segregacion. Dins lo cas de la lèpra, pels istorians modèrnes, la rigor dels tèxtes istorics sus la segregacion dels leproses concòrda pas amb la realitat (mesuras pauc o diversament aplicadas). La disparicion de la lèpra en Euròpa se fa progressivament e sens bruch, una disparicion que dependèt pas de la medecina o de l'administracion. A contrario, la persisténcia de fogals leproses en Escandinàvia fins al sègle XIX pausa los mèsmes problèmas d'interpretacion.
Al contrari, per las epidèmias de pèsta, los istorians acòrdan mai sovent una importança a las quarantenas coma mejan de contraròtle de las epidèmias. Es eficaça s'es plan articulada a sistèma coordonat al nivèl dels Estats. Selon Biraben, l'exemple probant es l'Empèri otoman en 1841 qu'elimina las grandas epidèmias de pèsta en unas annadas en aplicant estrictament las mesuras presas pels païses europèus. Tanben l'eradicacion de la variòla venguèt possible per la vaccinacion e tanben per una politica de containment (isolament, confinament).
Per d'autras malautiás, l'aplicacion de la quarantena « per mimetisme » se revelèt pauc eficaç. foguèt per exemple lo cas pel colèra, la fèbre jauna, la tifoïda, o la poliomielita, per ignorança, a l'epòca, de caractèrs reals de la malautiá (mòde de transmission, portaires sans...),.
L'OMS e lo RSI reconeisson que la mondializacion fa las accions de quarantena mens eficaças e mens aisidas a realizar. Mai d'un còp, en fasa primièra d'epidèmia de tendéncia pandemica, l'OMS torna a una recomandacion de limitar pas los viatges o lo comèrci internacional
L'isolament al domicili o endacòm dedigat a la quarantena a d'efièchs psicologic.
Aquestas escomesas son materialas, financièras organisacionalas; pòrtan sus de causidas rapidas dels luòcs adaptats, la separacion rapida e eficienta (e donc de contunh metre a jorn) d'individús isolats d'aquestes que son en quarantena; e dels subjèctes simptomatics d'aquestes que son asimptomatics (en incubacion o sans), o alara, una transmission aumentada pòt resultar d'una promiscuitat mal gerida. En efièch, per exemple, se de patients asimptomatics mas contagioses son mesclats amb de personas sanas, la transmission del virus pòt èsser mai aisida dins la zona confinada. Dins lo cas dels virus aeroportats, lo sistèma de climatizacion deu pas far circular lo virus.
Lo transpòrt, lo triatge, l'alimentacion, los suènhs, la gestion dels excreta, dels degalhs e dels cadavres pausan de problèmas logistics especifics.
A vegada, un risc de nosocomialitat se deu anticipar: quand de pacients simptomatics an en realitat una malautiá que limita la malautiá d'interès (ex : lo paludisme alara que se pensa qu'an Ebola) ; riscan d'atrapar una autra malautiá se son coortats amb de personas infectadas.
Dins un sens mai larg, se designa par zona de quarantena los locals servissent a la sèrva, a l'estudi o a la transicion d'elements biologics nonimplantats dins l'environament dels quita locals. L'objectiu èra pas unicament sanitari, mas subretot ecologic: la dispersion d'aquestes organismes exotics essent susceptible de menar a una invasion. De talas zonas pòdon se trapar dins los aeropòrts, mas tanben dins los centres de recercas o los pargues zoologics.
Metaforicament se parla de « foncion quarantena » d'un logicial antivirus [3].
Permet de mantenir un fichièr infectat per un virus informatic dins una zona blanca sens ligam amb lo còr del sistèma, per l'empachar d'agir sus l'ordinator de la victima. Pasmens, i a pas cap de mejan de suprimir lo o los fichièrs infectats, que tota manipulacion realizada sus un d'aquestes fichièrs lor ofrís de nòu la possibilitat d'agir, lo melhor mejan essent de far una restauracion complèta per tornar lo sistèma sota un jorn melhor, o de biais mai radical, de tornar installar entièrament lo sistèma en avent prealablament destruch las particions del disc e en installant lo sistèma sus una novèla basa, sana.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
