Mòrt
arrèst permanent de las fonccion vitalas d'un èsser / From Wikipedia, the free encyclopedia
La mòrt es la fin permanenta de las foncions biologicas que definisson un èsser vivent. Se referís tant a la terminason d'esperela coma a l'estat posterior de l'ancian organisme. La vertadièra natura de çò que ven aprèp la mòrt foguèt d'arreu millenari una preocupacion centrala de las tradicions religiosas e filosoficas pertot dins lo monde. Fòrça religions an fe o ben en un en delà o bon en la reïncarnacion. Per monde, l'efèit de la mòrt fisica sus l'esperit o arma s'existisson demòra una question dubèrta. Per la sciéncia contemporanèa, la mòrt d'un organisme es la fin.
Gaireben sens cap d'excepcion (vejatz Hydra), los animals acaban per morir de vielhiment. Qualques fenomèns intervenon qu'abitualament causan una mòrt prematura coma la malnutricion, la predacion, la malautiá, los accidents que provòcan de traumatismes terminals o, dins de circonstàncias extrèmas, una grèva perturbacion d'un ecosistèma. Las activitats umanas volontàrias que provòcan la mòrt son per exemple lo suicidi, l'omicidi e la guèrra. Cada jorn mòron aperaquí 150 000 personas dins lo monde.[1] La mòrt dins monde natural tanben se pòt produire coma un resultat indirècte de l'activitat umana: una causa creissenta de l'apagament d'espècias fins a la destruccion de sistèmas ecologics qu'es la consequéncia de l'expansion de la tecnologia industriala.[2]
L'objectiu principal de la medecina es de retardar e evitar la mòrt. En aquel contèxte, la mòrt es vista mai coma un procèssus que un evenement futur; de condicions qu'abans èran consideradas indefungible de mòrt son actualament reversiblas.[3] Quand se traça una linha separant la vida e la mòrt, cal tenir en compte entre autres factors de la preséncia o abséncia de signes vitals. En general, la mòrt clinica es pas necessària e sufisenta per determinar la mòrt legala. Un pacient amb un còr e palmons foncionals qu'es en estat de mòrt cerebrala se pòt declarar legalament mòrt sens qu'arribe la mòrt clinica. En fach, la definicion medicala precisa de la mòrt ven pus problematica, paradoxalament, a mesura del progrès de la coneissença scientifica e de la tecnologia.