From Wikipedia, the free encyclopedia
Lo mildió de la trufa, Phytophthora infestans, es una malautiá criptogamica causada per un oomycèta de la familha de las Pythiaceae[1], Phytophthora infestans, microorganisme eucariòta d'en primièr considerat coma una mycota. Espandit pel mond entièr, aquela malautiá es l'enemic màger de las culturas de las trufas, e foguèt responsable de la Granda Famina en Irlanda e en Euròpa dins los ans 1840. Aquela espècia tanben tòca las culturas de tomatas e autras Solanaceae[2].
Las espòras d'aquel oomyceta ibernan sus de tuberculs infectats, subretot aqueles que demorèt sul sol après la culhida de l'an precedent, o conservats en molons, e son rapidament espandits per temps caud e umid[3]. Aquò pòt aver d'efièch devastators destruisent de culhidas entièras.
Los espòras se desvolopan sus las fuèlhas, se difusant dins la cultura quand la temperatura passa 10 °C e lo taus d'umiditat 75 % pendent al mens dos jorns. La pluèja pòt menar los espòras dins lo sol ont pòdon infectar los joves tuberculs. Los espòras se pòdon tanben transportats per aura sus de longas distanças.
Los primièrs estadis del mildió passan inapecebuts, e totas las plantas son pas tocadas al meteis temps. Los primièrs simptòmas son l'apareisson de tascas negras al tèrme de las fuèlhas e las cambas. Una moisidura blanca pòt aparéisser a la fàcia inferiora de las fuèlhas per temps umid e la planta tota pòt rapidament s'aflaquir. Los tuberculs infectats desvelopan de tascas grisas o negras que venon brun-rogenc jos la pel, e poirissent rapidament dins una farineta d'odor fetida jps l'efièch d'infeccion secondària per de poiriment bacterians flacs. De tuberculs en aparéncia sanitós pòdon poirir mai en sèrva.
Lo sequenciatge genomic de Phytophthora infestans s'acabèt en 2009. Foguèt constatat qu'aque genòma es fòrça mai grand (240 Mb) qu'aquel de las autras espècias de Phytophthora que lo genòma ja èra sequenciat; Phytophthora sojae a un genòma de 95 Mb e Phytophthora ramorum de 65 Mb. Conten tanben una varietat diferenta d'elements transposables e de fòrça familhas genicas codificant per d'efectors (proteïnas) qu sont implicats dins las proprietats patogènas de l'oomyceta. Aquelas proteïnas son divisada en dos grops màgers segon que son produchas per l'oomycèta dins lo simplasme (a l'interior de las cellulas vegetalas) o dins l'apoplasme (entre las cellulas vegetalas). Las proteïnas formadas dins lo simplasme comprenon las proteïnas RXLR, que contienon una sequéncia arginina-X-leucina-arginina (ont X pòt èsser quina que siá sequéncia d'aminoacids) a la terminason aminada de la proteïna. Las proteïnas RXLR son de proteïnas d'aviruléncia, çò que significa que pòdon èsser detectadas per la planta e provocar una responsa ipersensibla, tuant l'oomycèta. Foguèt decobèrt que Phytophthora infestans conten gaireben 60 % mai d'aquelas proteïnas que d'autras espècias de Phytophthora e aquò pòt permetre de véncer las defensas de l'òste mai rapidament. Aquelas trobadas dins l'apoplaste comprenon d'idrosas coma las proteasas, lipasas e glicosilasas que destruson los teissuts de las plantas, d'inibitors d'enzimas per la proteccion contra los enzimas de defensa de l'òste e de toxinas necrosantas. Globalament, lo genòma a un contengut repetitiu fòrça naut (gaireben 74 %) e una distribucion dels gèns inabituala qu'unas zonas contienon fòrça gèns alara que d'autras ne contienon fòrça pauc[4],[2].
Alara que la trufa foguèt introducha en Euròpa dempuèi l'altiplan andin a la fin del sègle XVI, lo mildió èra desconegut en Euròpa e en America del Nòrd fins a la mitat del sègle XIX. L'airal d'origina de Phytophthora infestans se situa benlèu dins los altiplans del centre de Mexic. Una autra ipotèsi es una origina dins los altiplans andins o lo mildió de la trufa èra benlèu present abans son arribada en Euròpa. Los arguments que militan per una origina mexicana son la granda diversitat genetica de las socas presentas al Mexic e l'existéncia dins lo Mexic central de resisténcia per de plantas del genre Solanum, subretot las espècias Solanum demissum e Solanum stoloniferum que foguèron utilizadas per introduire de gèns de resisténcia al mildió per la trufa cultivada[5],[6],[7].
La malautiá del mildió sus trufa, que sembla èsser d'origina andina[8] foguèt observada pel primièr còp als Estats Units d'America près de Filadèlfia en 1843.
Enseguida apareguèt en Euròpa, en Belgica en 1845. Lo vector d'aquela migracion es benlèu de tuberculs contaminats[9]. Lo mildió es una de las causas de la Granda famina en Irlanda dels ans 1845–1851 que provòca la mòrt de fam de mai d'un milion de personas e l'emigracion de dos autres milions d'Irlandeses. L'espècia es geneticament diversificada[10],[11],[12],[13] e fòrça adaptabla[14] e contorna las defensas de son òste e lo pesticids successivament inventats o utilizats, realizant de possiblas e periodicas resorgéncias[15], que los fitopatologistas ensejan de seguir o anticipar[16][17]. Pel meja de la genomica tanb en se cerca a comprene melhor los factors de viruléncia en causa[18].
Tanben recentament s'observèt en Anglatèrra e dins lo nòrd-oèst europèu l'apareisson al sen de la populacion de P. infestans una linhada emergissenta, envasissenta e agressiva dicha « 13_A2 »; genotipe novèl presentent un taus naut de polimorfisme de sequéncia e d'un nivèl remarcable de variacion de l'expression dels gèns pendent l'infeccion, e per exemple de gèns efectors que se supausa que jògan un ròtle màger dins la patogenicitat del parasit. Aquela linhda tòca de cultivars de trufa precedentament resistantas[19].
Lo mildió de la trufa foguèt un dels mai de 17 agents que los Estats Units d'America estudièron coma armas biologicas potencialas abans que lo programa d'armas biologicas siá suspendut[20]. França, Canadà, los Estats Units d'America e l'Union sovietica tanben faguèron de recercas sus Phytophthora infestans coma arma biologica dins los ans 1940 e 1950[21].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
