Jusieus

Lei jusieus o judieus (var. josieus, judius) son leis aderents au judaïsme. Ne son tanben lei membres dau pòble d'Israèl (am yisrael), apelats tanben enfants d'Israèl (Benei Yisrael)^[1]. I a en fach una distincion entre lei doas definicions, la Halaḥà (la lei religiosa ortodòxa) indicant qu'un demòra jusieu (membre dau pòble) mai se un n'es pus jusieu (apertenent au judaïsme)^[2].

Albert Einstein, Maimonides, Golda Meir e Emma Lazarus.

Forman un grop que sa definicion coïncidís parcialament amb lei categorias usualas de grop culturau, etnic, nacionau o religiós. Son compausats o lo pòble jusieu es un grop etnicoreligiós venent deis israelitas de Judèa en Orient Mejan e d'aquelei que se convertiguèron a sa religion au cors dei sègles.

La definicion que leis israelitas e puei lei jusieus an donat d'elei-meteis a variat dins lo temps. L'idèa que lei jusieus son un pòble, lo « pòble d'Israèl », apareis dempuei lei primiers libres de la Bíblia^[3], e s'es afirmada au cors dei sègles. La definicion religiosa au contrari a evoluit: la Bíblia e l'arqueologia descrivon quitament d'israelitas politeïstas ai periòdes mai ancians^[4]. L'idèa de «reiaume d'Israèl», que data de la Bíblia, a tanben variat amb lo temps e es largament mesa de costat per leis autoritats religiosas a partir dau sègle II, e reïntroducha per lei laïcs e per quauquei religiós sota la forma de Sionisme au sègle XIX. Enfin, la diaspòra jusieva fòrça diversificada entre culturas diferentas dins l'espaci e lo temps a encara complicat l'apròcha de l'identitat jusieva.

Lo nombre totau de jusieus es malaisat d'estimar amb precision, e fa l'objècte de controvèrsias. Segon un recensament fach en 2018^[5], seriá d'aperaquí 14 milions, que la majoritat viu en America dau Nòrd, en Euròpa e en Israèl.

Referéncias

1. Lo tèrme am yehudí (pòble jusieu) es un emprunt modèrne ai lengas occidentalas.
2. T.B Sanedrin 44a.
3. Per exemple, Genèsi 46:5
4. Vejatz per exemple lo segond livre dei reis, 23:4 e seguents, o La Bíblia desvelada d'Israël Finkelstein e Neil Asher Silberman, pagina 276.
5. Recensament fach en 2018.

Portal de la cultura jusieva e del judaïsme