Tunis

Tunis (arabisk تونس, Tūnis) er hovudstaden i Tunisia. Han ligg nær middelhavskysten i den nordlege delen av landet. Talet på innbyggarar er berekna til 767 000 ie år 2010, med 2,4 millionar innbyggarar i heile storbyområdet. Tidlegare vart namnet Tunis feilaktig nytta om heile Tunisia.^[2]

Tunis
by
Land	Tunisia
Areal	212 630 000 km²
Folketal	602 560 (1. januar 2022)[1]
Tunis 36.800833333333°N 10.18°E / 36.800833333333; 10.18
Wikimedia Commons: Tunis

Geografi

Tunis ligg ved Tunissjøen, ei grunn lagune. Sentrum i Tunis med den historiske gamlebyen (medina) og nybyen, den siste oppbygt under kolonitida, ligg mellom Tunissjøen og innsjøen Sebkhet Sedjoumi. Kring bysenteret ligg dei indre forstadene; i vest villa- og regjeringskvartalet Le Bardo med mange ulike museum, i nord kvartalet Belvédère-Hügel og dei nyare bustadområda El Menzah og Ariana, i sør industriområda Megrine og Ben Arous. Under kolonialtida bygde franskmennenene ei 10 km lang bybane over Tunissjøen, ei vidareføring av Avenue Habib Bourguiba midt i gamlebyen heilt fram til hamnebyen La Goulette. Nord for La Goulette strekker forstadene Qartāj, med den internasjonale lufthamna, og Sidi Bou Said, La Marsa og Gammarth langsved kysten. Badebyen Hammam-Lif ligg i søraust.

Historie

Tunis, på gresk Tynes,^[3] vart grunnlagd av fønikarar^[4] og er truleg eldre enn Kartago, som byen låg under.^[2] Då Kartago vart øydelagd i år 146 f.Kr., vart også Tunis lagt i ruinar. Byen vart bygt oppatt av romarane under namnet Thuni, som seinare vart til Tunes.^[3] Fyrst etter arabarane erobra byen, vart han økonomisk og politisk makt.^[2] Han var landingsplass for pilgrimar frå Andalusia til Kairouan, og ein av dei aghlabidiske fyrstane sine residensstader.^[2] På 900-talet vart Tunis fleire gonger plyndra, då fatimidar låg i strid mot sunnittar.^[2] På 1200-talet var byen eit viktig sentrum i hafsidane sitt rike.^[3]

År 1534 vart Tunis ein del av det ottomanske riket, og mellom 1535 og 1569 samt 1573-74 høyrde det til Spania.^[4] I 1705 gjorde beyen av Tunis byen de facto-sjølvstendig frå ottomanarane^[4] og grunnla eit lokalt dynasti.^[5] Etter at Frankrike invaderte Tunisia i 1881 vart byen sete for ein fransk generalguvernør. Under 2. verdskrigen okkuperte Tyskland byen vinteren 1942-1943.^[4] År 1956 vart byen hovudstad i det sjølvstendige Tunisia.^[4]

Næringsliv og kommunikasjonar

Tunis er det store handels- og industrisenteret i Tunisia;^[6] halvdelen av industrien ligg i og ikring byen. Framstilling av kjemikaliar,^[6] sement,^[6] konserves^[6] og tekstilar er store næringar. Ei anna viktig næring er turisme,^[6], mellom anna til dei helsebada som finst.^[3] Frå hamnebyen La Goulette, som har samband med Tunis via ein kanal, går transportar ut i Middelhavet og vidare ut i verda. Tunis har flyplass med utlandsruter.^[6]