From Wikipedia, the free encyclopedia
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Kárpathos (gresk Κάρπαθος, italiensk Scarpanto, tyrkisk Kerpe) er ei øy i Hellas som høyrer til Dodekanesane i Egearhavet.
| Kárpathos Lokalt namn Κάρπαθος | |
|---|---|
 Levkós på Kárpathos | |
| Geografi | |
 | |
| Stad | Egearhavet |
| Koordinatar | 35°35′N 27°08′E |
| Øygruppe | Dodekanesane |
| Areal | 324,1 km² |
| Administrasjon | |
| Land | Hellas |
| Periferi Periferieining | Dei sørlege egeiske øyane Kárpathos-Kásos |
| Største busetnad | Kárpathos (2 815 innb.) |
| Demografi | |
| Folketal | 6 567 (2021[1]) |
| Folketettleik | 20,3 /km² |
Tidlegare hadde øya to kommunar, men frå 2011 er Kárpathos ein kommune, og øya høyrer administrativt til under periferieininga Kárpathos-Kásos i periferien Dei sørlege egeiske øyane.[2] Kárpathos er hovudstad i periferieininga.
Folketalet er på vel 6 000, men vert meir enn dobla i sommarmånadane då mange turistar kjem her. Stundom kan det vere opp mot 20 000 folk på øya.
Kommunen vart danna i 2011 ved at ein slo saman dei tidlegare kommunane
Dei to tidlegare kommunane er no kommunaleiningar.[2]
Ved folketeljinga i 2021 hadde kommunen 6 567 innbyggjarar, medan kommunaleininga Kárpathos hadde 6 037 og tettstaden med same namn 2 815 innbyggjarar.[1]
Øya ligg 47 km sørvest for Ródos i delen av Egearhavet kalla «Det karpathiske havet» (Carpathium Mare). Kárpathos har mange landsbyar som har bevart den tradisjonelle stilen på øya. I søraust ligg Pigádia, eller Kárpathos by. Rundt Pigádia ligg landsbyane Menetés, Arkása, Apéri, Voláda, Óthos og Pylés. I nord finn ein Mesokhóri, Spóa og Ólymbos. Det er to hamner på øya, ein i Kárpathos by og den andre i nord nær Ólymbos kalla Diafáni.
Flyplassen på øya, med relativt stor rullebane, ligg på sørsida av Kárpathos. Ferjer går til både dei omliggande øyane og til fastlandet.
Like nord for Kárpathos ligg øya Saría og ute i havet mot nordvest ligg Astakída og somme andre klippeøyar.
Krig og erobringar er ein vesentleg del av historia til Kárpathos. Karpatharane kjempa med Sparta i peloponnesarkrigen i 431 fvt. og mista sjølvstendet sitt til Ródos i 400 fvt. I 42 fvt. vart øya ein del av Romarriket. Dei neste hundreåra vart Kárpathos styrt etter tur av arabarar, den genuesiske sjørøvaren Moresco, venetianarar og Det osmanske riket.
I både antikken og mellomalderen var ho nært knytt til Ródos, og vart eigd av adelsfamliar frå Venezia, mest kjend er Cornarofamilien frå 1306 til 1540, då ho til slutt vart ein del av Det osmanske riket. Som ei ganske fjerntliggande øy har Kárpathos halde sine eigne stilartar innan klede, vanar og dialekt. Dialekten liknar mest på den ein finn på Kreta og Kypros. Det osmanske styret enda då Italia erobra øya, i lag med resten av Dodekanesane, under den tyrkisk-italienske krigen i 1912. Kárpathos vart styrt av italienarane fram til under den andre verdskrigen. Kárpathos vart ein del av Hellas igjen i 1948.
Dei største byane og tettstadene i kommunen er:
Dei andre busetnadene på øya er:
|
|
|
|
Småøyar i kommunen:
