Aralish

Aralish eller arabish er arabisk skrive med arabisk chattealfabetet, ei tilpassing for å skrive arabisk med latinsk alfabet ved kommunikasjon på internett eller med tekstmeldingar. Slik kommunikasjon er ikkje alltid mogleg ved ordinær chat eller SMS. Dei som skriv aralish, har funne på løysingar for å transkribere nokre av dei bokstavane som ikkje finst i det latinske alfabetet. Aralish blir skrive frå venstre mot høgre, motsett skrivemåten i arabisk, sidan datamaskiner og mobiltelefonar er konstruert for å skrive fra venstre.

Historie

Dei siste tiåra, spesielt i 1990-åra, har vestleg kommunikasjonsteknologi spreidd seg til den arabarlanda gjennom datamaskiner, interentt, e-post, og mobiltelefonar. Denne teknologien kunne i utgangspunktet berre kommunisere med tal og latinske bokstavar, og teknologien er enno ikkje fullt utbygd for bruk av arabisk skrift. Som svar på dette måtte arabisktalande personar skrive om arabiske bokstavar til latinske. For arabiske bokstavar som ikkje hadde tilsvarande fonetisk bokstav i latinsk alfabet, brukte ein i staden tal eller andre bokstavar. For eksempel brukast talet "3" for å representere den arabiske bokstaven "ع" ("ayn").

Skrivemåten blir kalla "aralish" eller "arabish", sidan skrivemåten for mange framstår som ein blanding av arabisk og english.

Bruk

Aralish blir først og fremst brukt av arabisk ungdom i uformelle samanhengar. Mange unge i Midt-Austen, og unge arabiskspråklege europearar, brukar aralish når dei skriv arabisk. I arabiskspråklege miljø ser mange Aralish som eit trugsmål mot det reine arabiske språket. Andre meiner aralish tar vare på det arabiske språket, sidan mange arabisktalande som har innvandra til Europa ikkje meistrar dei arabiske skriftteikna. For dei er aralish eit alternativ til engelsk.^[1]

Jamføringstabell

isolert	initialt	medialt	finalt	Aralish	IPA
ﺀ	أ ؤ إ ئ ٵ ٶ ٸ, etc.			2	[ʔ]
ﺍ	—		ﺎ	a/i/u	olika, bland annat [aː]
ﺏ	ﺑ	ﺒ	ﺐ	b	[b]
ﺕ	ﺗ	ﺘ	ﺖ	t	[t]
ﺙ	ﺛ	ﺜ	ﺚ	th	[θ]
ﺝ	ﺟ	ﺠ	ﺞ	g / j	[ʤ] / [ɡ]
ﺡ	ﺣ	ﺤ	ﺢ	7	[ħ]
ﺥ	ﺧ	ﺨ	ﺦ	5 / 7' / kh	[x]
ﺩ	—		ﺪ	d	[d]
ﺫ	—		ﺬ	dh / z	[ð]
ﺭ	—		ﺮ	r	[r]
ﺯ	—		ﺰ	z	[z]
ﺱ	ﺳ	ﺴ	ﺲ	s	[s]
ﺵ	ﺷ	ﺸ	ﺶ	sh	[ʃ]
ﺹ	ﺻ	ﺼ	ﺺ	S / 9	[sˁ]
ﺽ	ﺿ	ﻀ	ﺾ	D / 9'	[dˁ]
ﻁ	ﻃ	ﻄ	ﻂ	T / 6	[tˁ]
ﻅ	ﻇ	ﻈ	ﻆ	Z / T' / 6'	[ðˁ] / [zˁ]
ﻉ	ﻋ	ﻌ	ﻊ	3	[ʕ] / [ʔˁ]
ﻍ	ﻏ	ﻐ	ﻎ	gh / 3'	[ɣ] / [ʁ]
ﻑ	ﻓ	ﻔ	ﻒ	f	[f]
ﻕ	ﻗ	ﻘ	ﻖ	q / 8	[q]
ﻙ	ﻛ	ﻜ	ﻚ	k	[k]
ﻝ	ﻟ	ﻠ	ﻞ	l	[l], [lˁ] (endast i Allah)
ﻡ	ﻣ	ﻤ	ﻢ	m	[m]
ﻥ	ﻧ	ﻨ	ﻦ	n	[n]
ﻩ	ﻫ	ﻬ	ﻪ	h	[h]
ﻭ	—		ﻮ	w	[w] , [uː]
ﻱ	ﻳ	ﻴ	ﻲ	i / y	[j] , [iː]

Døme

thahab ma3a alree7

standardarabisk: ذهب مع الريح

norsk: Borte med vinden

alsalam 3alikom wa ra7mato Allah wa barakatoh

standardarabisk: السلام عليكم ورحمة الله وبركاته

transkribering: Al-salam aleykum wa-raћmatu 'llah wa-barakatuh

norsk: Fred vere med deg og Guds nåde over deg!

ba9al aw 6ama6em / basal aw tamatem

standardarabisk: بصل أو طماطم

norsk: Løk eller tomat

bri6ania al3o'6ma / britanya el 3ozma

standardarabisk: بريطانيا العظمى

norsk: Storbritannia

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Arabiska chattalfabetet» frå Wikipedia på svensk, den 18. mai 2013.

1. NRK: Arabish, nytt internettspråk, arkivert frå originalen 3. oktober 2015, henta 18. mai 2013