Remove ads
Ailsa Craig (skotsk-gælisk Creag Ealasaid) er ei øy i ytre Firth of Clyde i Skottland der det vart hogge ut granitt for å lage curlingsteinar. Øya oppstod frå ein vulkanplugg etter ein utdøydd vulkan og er ikkje busett.
- Denne artikkelen handlar om øya i Skottland. For øya i Antarktis, sjå Ailsa Craig i Sør-Orknøyane.
| Ailsa Craig Lokalt namn Creag Ealasaid | |
|---|---|
 Ailsa Craig sett frå nord | |
| Geografi | |
  | |
| Stad | Firth of Clyde |
| Koordinatar | 55.25°N 5.11°W |
| Øygruppe | Øyane i Firth of Clyde |
| Areal | 0,99 km² |
| Høgaste punkt | 338 moh. |
| Administrasjon | |
| Land | Skottland |
| Region | South Ayrshire |
| Demografi | |
| Folketal | 0 |
Øya var ein fristad for den katolikkar under den skotske reformasjonen på 1500-talet, men er i dag eit fuglereservat med store koloniar havsule og stadig fleire lundefugl.
Remove ads
Øya ligg 15 km vest for Girvan. Ho har ein omkrins på 3 km og ei høgd på 340 meter over havet. Heile øya er ein gammal vulkanplugg frå ein utdøydd vulkan som kan ha vore aktiv for om lag 500 millionar år sidan.[1]
Øya er administrativt ein del av South Ayrshire, i det gamle soknet Dailly.
Fyret på austsida av øya vender inn mot det skotske fastlandet, og oppfor fyret ligg ruinane av fyrvaktarbustaden.
Ailsa Craig var ein fristad for romersk-katolske under den skotske reformasjonen. I 1597 tok katolikken Hugh Barclay frå Ladyland over Ailsa Craig, og han meinte å nytte ho som proviantering og stoppestad for ein spansk invasjon som skulle gjennopprette den katolske trua i Skottland. Han vart oppdaga av den protestantiske ministeren Andrew Knox og han prøvde då anten å rømme eller drukna seg sjølv med vilje i sjøen utanfor Ailsa Craig.[2]
I 1831 vart den tolvte jarlen av Cassillis den første markien av Ailsa, og tok tittelen frå denne øya, som han eigde.
Frå midten av 1800-talet til midten av 1900-talet vart det hogge ut sjeldan granittstein med riebeckitt (kjend som «ailsitt») frå øya. Desse vart nytta til å lage curlingsteinar. I 2004 var 60-70 % av alle curlingsteinar laga av granitt frå øya.[3] Golvet i Thistle-kapellet i St Giles-katedralen i Edinburgh er òg laga av denne steinen.
Ailsa Craig er ikkje lenger busett og fyret her har vore automatisert sidan 1990.[4] Det er ikkje lenger lov å drive steinbryting på øya, men lause granittsteinar frå øya har nyleg vorte nytta til å lage curlingsteinar av.[5]
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads