Sogn

Sogn er ei fellesnemning for kommunane og landområdet kring Sognefjorden. Sogn var tidlegare delt i fogderia Indre Sogn og Ytre Sogn, som saman med Sunnfjord og Nordfjord utgjorde Nordre Bergenhus Amt, fekk seinare namnet Sogn og Fjordane fylke som frå 2020 ligg i Vestland fylke.

Kart over Sogn og Fjordane med Sogn avmerkt i gult, Sunnfjord i raudt og Nordfjord i blått.

Harald Hårfagre arva Sogn og området var soleis det fyrste riket i samlinga hans av Noreg til eit rike. Kaupanger var hovudsete i Sogn frå vikingtid til langt opp i mellomalderen. Her var handel til frå utlandet og innlandet, fylkesting, sysselmannsete med meir.

Heilårsvegen aust - vest gjekk over Filefjellet som er den lettaste og sikraste fjellovergangen vinterstid. Der går vegen den dag i dag der Kong Sverre fekk Kongevegen lagt oppover Lærdalsdalen til Filefjellet.

Vik i Sogn.

Kommunane Aurland, Gulen, Hyllestad, Høyanger, Luster, Lærdal, Sogndal, Solund, Vik og Årdal ligg i Sogn. Gulen høyrde til Nordhordland i kyrkjesaker til på 1700-talet, medan Bø i Hyllestad tidlegare har høyrd til Sunnfjord. Oppheim, som no høyrer til Voss, høyrde tidlegare til Aurland prestegjeld og Sogn.

Frukt- og bærdyrking i Sogn

Sogn er det eldste fruktområdet i Noreg. Det første vitnesbyrd om epledyrking skriv seg heilt tilbake til slutten av 1100-talet, då kong Sverre gjekk i land nedanfor Aldinshagen i Vik (sjå tekst om fruktdyrking i Sogn og Fjordane). Opp gjennom historia har det vore eit stort mangfold av frukt- og bærdyrking i Sogn. I Luster dyrka dei også tobakk i ein periode. På dei beste stadene kan vi dyrka aprikos og druer berre 3 mil frå Jostedalsbreen.^[1] Dei siste ti åra har noko av næring endra seg til å kombinera tradisjonell fruktdyrking med turisme. Den fyrste norske fruktruta, Sogn fruktrute er eit prosjekt og nettverk som frukt og bær med turisme.

Vidareforedling har alltid vore viktig i Sogn, og er i dag representert ved mellom anna Lerum, Tine Vik, Balholm og mange mindre produsentar. 85 % av bringebæra i Noreg kjem frå dette fjordlandskapet. Frukta frå Sogn får spesielt god smak og aroma fordi mogninga skjer langsomt med jamn temperatur og mykje lys.

Kjelder

1. arkivkopi, arkivert frå originalen 10. august 2018, henta 3. september 2011

Denne geografiartikkelen som har med Vestland å gjere, er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.