Zesdaagse

Voor het begrip zesdaagse in de motorsport, zie International Six Days Enduro

Een zesdaagse is een wielerwedstrijd die over zes dagen wordt verreden tussen teams bestaande uit twee man. Op een overdekte wielerbaan komen teams van twee man tegen elkaar uit. Het team dat aan het einde de meeste ronden heeft gereden en/of de meeste punten heeft verzameld is de winnaar. In de loop van de dagen worden er verschillende deelwedstrijden ingelast, waarmee extra punten en premiegeld te verdienen is.

Sfeerbeeld in de zesdaagse van Dortmund 2007

Verslag van de Zesdaagse van Amsterdam in 1969 door het Polygoon-journaal

Historiek

Het is niet precies bekend wanneer de eerste zesdaagse heeft plaatsgevonden. In 1875 vond in Birmingham een test voor vélocipèdes plaats, die als wedstrijd werd verreden. Over het algemeen wordt aangenomen dat de eerste individuele zesdaagse plaatsvond op 25 februari 1878 in Londen. In 1879 werd het idee overgebracht naar de Verenigde Staten. Het evenement werd pas populair toen in 1891 de eerste zesdaagse werd gehouden in Madison Square Garden in New York.

In 1893 werd voor het eerst toegestaan om op andere fietsen te rijden. Omdat dit veel sneller bleek te gaan werden vanaf dat moment enkel nog gewone fietsen gebruikt. In 1898 werd het 24 uur fietsen als een te zware belasting gezien en stelden de staten New York en Illinois een maximum van 12 uur in. Promotors zagen dit als kans en voerden teams van twee rijders in. De eerste wedstrijd voor koppels vond plaats in Madison Square Garden in New York.

Het succes van de zesdaagsen in de Verenigde Staten leidde tot een introductie in Europa. De eerste vond plaats in 1906 in Toulouse. Dit werd geen succes. De zesdaagse van Berlijn, in 1909 in de Berliner Zoo, was wel succesvol. Al snel volgden andere Duitse steden, Brussel in 1912 en Parijs in 1913.

In Nederland vond de eerste zesdaagse plaats in Amsterdam. Deze eerste editie werd verreden van 18 tot en met 24 november 1932 in het gebouw van de Oude RAI aan de Ferdinand Bolstraat. Deze wedstrijd werd gewonnen door het befaamde Nederlandse koppel Jan Pijnenburg - Piet van Kempen.

In Nederland werd de organisatie min of meer overgenomen van de Duitse zesdaagsen, omdat deze in nazi-Duitsland werden verboden als verderfelijk amusement. Na de Tweede Wereldoorlog kwam Duitsland echter weer volop in beeld als zesdaagseland.

De steden waar in de loop van deze periode meer dan 40 zesdaagsen werden gereden zijn: Berlijn, New York, Dortmund, Gent, Antwerpen, Brussel, Kopenhagen, Keulen, Chicago, Zürich, Parijs en Bremen.

Vaak werd het einde van deze traditie voorspeld en in de jaren tachtig van de twintigste eeuw leek dat ook bewaarheid te worden. Rond de eeuwwisseling is er echter een kleine revival ingezet; bijvoorbeeld, 16 jaar na de vorige editie werd de zesdaagse van Rotterdam vanaf 6 januari 2005 weer verreden in Ahoy.

Lijst van zesdaagsen

Huidige zesdaagsen

Zesdaagse Winnaars	Fiorenzuola	Londen	Gent	Rotterdam	Bremen	Berlijn	Kopenhagen
Periode	Juni/juli	Oktober	November	December/eind januari	Midden januari	Eind januari/begin februari	Eind januari/begin februari
2024/2025	Driedaagse	Driedaagse	Benjamin Thomas Fabio Van den Bossche	Michael Mørkøv Tobias Aagaard Hansen	Vierdaagse	Driedaagse	Driedaagse
2023/2024		Niet georganiseerd (failliet)	Lindsay De Vylder Robbe Ghys	Yoeri Havik Jan-Willem van Schip
2022/2023			Lindsay De Vylder Robbe Ghys	Yoeri Havik Niki Terpstra	Vierdaagse niet georganiseerd
2021/2022			Kenny De Ketele Robbe Ghys	Niet georganiseerd vanwege de coronapandemie	Niet georganiseerd vanwege de coronapandemie	Niet georganiseerd vanwege de coronapandemie
2020/2021	Stefano Moro Davide Plebani	Niet georganiseerd vanwege de coronapandemie	Niet georganiseerd vanwege de coronapandemie				Driedaagse niet georganiseerd
2019/2020	Davide Plebani Michele Scartezzini	Simone Consonni Elia Viviani	Kenny De Ketele Robbe Ghys	Yoeri Havik Wim Stroetinga	Kenny De Ketele Nils Politt	Wim Stroetinga Moreno De Pauw	Driedaagse
2018/2019	Liam Bertazzo Francesco Lamon	Yoeri Havik Wim Stroetinga	Iljo Keisse Elia Viviani	Niki Terpstra Thomas Boudat	Jasper De Buyst Iljo Keisse	Roger Kluge Theo Reinhardt	Kenny De Ketele Moreno De Pauw
2017/2018	Morgan Kneisky Benjamin Thomas	Cameron Meyer Callum Scotson	Kenny De Ketele Moreno De Pauw	Kenny De Ketele Moreno De Pauw	Kenny De Ketele Theo Reinhardt	Yoeri Havik Wim Stroetinga	Michael Mørkøv Kenny De Ketele
2016/2017	Michele Scartezzini Elia Viviani	Kenny De Ketele Moreno De Pauw	Mark Cavendish Bradley Wiggins	Christian Grasmann Roger Kluge	Marcel Kalz Iljo Keisse	Yoeri Havik Wim Stroetinga	Michael Mørkøv Lasse Norman Hansen
2015/2016	Alex Buttazzoni Elia Viviani	Kenny De Ketele Moreno De Pauw	Iljo Keisse Michael Mørkøv	Sebastián Mora Albert Torres	Kenny De Ketele Christian Grasmann	Kenny De Ketele Moreno De Pauw	Jesper Mørkøv Alex Rasmussen
2014/2015	Alex Buttazzoni Marco Coledan	Niet georganiseerd	Jasper De Buyst Kenny De Ketele	Iljo Keisse Niki Terpstra	Alex Rasmussen Marcel Kalz	Leif Lampater Marcel Kalz	Michael Mørkøv Alex Rasmussen

Huidige overige meerdaagses

Er worden ook verschillende wedstrijden gehouden met dezelfde opzet als een zesdaagse, echter duren deze wedstrijden slechts drie of vier dagen.

Meerdaagse Winnaars	Fiorenzuola (3-daagse)	Alkmaar (3-daagse)	Aigle (3-daagse)	London (3-daagse)	Kopenhagen (3-daagse)	Genève (4-daagse)	Bremen (4-daagse)	Berlijn (2/3-daagse)
Periode	Juni/juli	Oktober	Oktober	Oktober	November	November	Midden januari	Eind januari/begin februari
2024/2025		Niet georganiseerd	Alleen losse onderdelen	Elia Viviani Simone Consonni	Michael Morkov Tobias Hansen	Matteo Constant Simon Vitzthum
2023/2024				Niet georganiseerd (failliet)	Michael Morkov Niklas Larsen	Joseph Berlin-Sémon Robin Juel Skivild	Theo Reinhardt Roger Kluge	Yoeri Havik Jan-Willem van Schip
2022/2023	Filippo Ganna Michele Scartezzini		Benjamin Thomas Donavan Grondin		Fabio Van Den Bossche Lindsay De Vylder	Simon Vitzthum Lukas Rüegg	Vierdaagse niet georganiseerd	Roger Kluge Theo Reinhardt
2021/2022	Donavan Grondin Benjamin Thomas		Kenny De Ketele Fabio Van Den Bossche		Michael Morkov Lasse Norman Hansen	Yoeri Havik Tristan Marguet	Niet georganiseerd vanwege de coronapandemie	Zesdaagse niet georganiseerd vanwege de coronapandemie
2020/2021	Zesdaagse		Robin Froidevaux Théry Schir	Niet georganiseerd vanwege de coronapandemie	Niet georganiseerd vanwege de coronapandemie	Niet georganiseerd vanwege de coronapandemie
2019/2020		Moreno De Pauw Niki Terpstra	Donavan Grondin Benjamin Thomas	Zesdaagse	Yoeri Havik Jan-Willem van Schip	Morgan Kneisky Kévin Vauquelin	Zesdaagse	Zesdaagse
2018/2019		Cees Bol Yoeri Havik	Julius Johansen Lasse Norman Hansen		Zesdaagse	Tristan Marguet Loïc Perizzolo
2017/2018		Yoeri Havik Wim Stroetinga	Niet georganiseerd			Tristan Marguet Loïc Perizzolo
2016/2017		Niet georganiseerd	Mark Stewart Oliver Wood			Niet georganiseerd
2015/2016			Julio Amores Sebastián Mora
2014/2015			Tristan Marguet Théry Schir

Algemeen overzicht

Dikgedrukt zijn de zesdaagsen die nog steeds worden gehouden.

Zesdaagse van	Aantal edities	Eerste editie	Laatste editie	Record winnaar(s) (aantal overwinningen)
Aarhus	9	1954	1961	Nielsen (4)
Adelaide	6	1960	1967	Patterson en Solari (2)
Aguascalientes	4	2001	2007	Arriagada, Caberera, Gilmore, Lombardi, Macías, Marvulli, McGrory en Rosa (1)
Algiers	1	1953	1953	Poblet en Terruzzi (1)
Amsterdam	23	1932	2016	Stam (4)
Antwerpen	52	1934	1994	Post (11)
Apeldoorn	1	2009	2009	Bartko, Ligthart en van Bon (1)
Atalanta	1	1909	1909	Fogler en Root (1)
Atlantic City	2	1909	1932	Giorgetti, Hehir, Peden en Root (1)
Barcelona	2	1952	1953	Bakker, Lakeman, Poblet en Terruzzi (1)
Bassano del Grappa	10	1986	2013	Clark (4)
Bendigo	1	1960	1960	Browne en Lawrie (1)
Berlijn	109	1909	2020	Bugdahl (9)
Bologna	1	1994	1994	Baffi en Bincoletto (1)
Bordeaux	7	1989	1997	Biondi en Villa (2)
Boston	16	1879	1933	Goullet, Hill en Hill (2)
Brisbane	2	1932	2019	Lamb en Standen (1)
Bremen	57	1910	2020	Pijnen (7)
Brussel	46	1912	1971	Van Steenbergen (8)
Buenos Aires	27	1936	2000	Bátiz (5)
Buffalo	16	1910	1948	Kilian (4)
Burnaby	3	2006	2008	Bell en Tuft (2)
Castelgomberto	1	1974	1974	Basso en Kemper (1)
Charleroi	3	1967	1969	Sercu (2)
Chicago	50	1915	1957	Kilian (6)
Cleveland	16	1933	1958	Kilian en Vopel (4)
Columbus	1	1940	1940	Kilian en O'Brien (1)
Cremona	1	2009	2009	Donadio en Pérez (1)
Delhi	1	1974	1974	Morbiato en Torre (1)
Des Moines	3	1913	1936	Mitten (2)
Detroit	8	1927	1973	Debaets en Peden (2)
Dortmund	67	1926	2008	Patrick Sercu, Aldag (8)
Dresden	3	1911	1912	Lorenz en Saldow (3)
Essen	8	1960	1967	Pfenninger en Post (3)
Fiorenzuola	22	1998	2019	Marvulli (4)
Frankfurt	37	1911	1983	Thurau en Sercu (5)
Gent	83	1922	2024	Sercu (11)
Grenoble	44	1971	2014	Marvulli (6)
Groningen	4	1970	1979	Bugdahl en Kemper (2)
Hamburg	1	1911	1911	Suter en Suter (1)
Hannover	10	1913	1981	Carrara (2)
Hasselt	4	2006	2009	Risi (3)
Herning	14	1974	1998	Frank (5)
Indianapolis	3	1913	1938	Drobach, Hehir, Kilian, Lepage, Vopel en Wambst (1)
Kansas City	4	1908	1937	Lawson, Maden, McNamara, Moran, Ottevaire, Peden, van Kempen en Winter (1)
Keulen	46	1928	1998	Fritz (6)
Kiel	3	1910	1952	Arend, Buren, Passenheim, Roth, Schallwig, Stabe, (1)
Kopenhagen	57	1933	2019	Clark en Morkov (8)
Launceston	21	1961	1987	Oliver (6)
Leipzig	4	1929	1998	Betschart, de Wilde, Gobel, Girardengo, Kappes, Negrini, Risi (1)
Lille	1	1960	1960	Tressider en Murray (1)
Londen	26	1923	2019	Sercu (8)
Los Angeles	7	1932	1973	Berti, Bollaert, Bollaert, Bugdahl, Crossley, Juner, Gilmore, Lafenetre, May, O'Brein, Rush, Testa, Walthour, Walthour (1)
Louisville	4	1935	1957	Audy, Gabell, Nauwens, Peden, Sheehan, Strom, Tressider, Yates (1)
Maastricht	13	1976	2006	Pijnen (6)
Madrid	14	1960	1984	Van Steenbergen (3)
Manchester	1	2019	2019	Havik ,Stroetinga (1)
Mar del Plata	1	1995	1995	Curuchet en Curuchet (1)
Marseille	4	1928	1932	Billiet, Blanchonnet, Buysse, Dayen, Faudet, Marcillac, van Kempen (1)
Maryborough	3	1961	1967	Clarke, Luttrell, Murray, Patterson, Ryan, Waddell (1)
Mainz	1	1911	1911	Ludwig en Rosellen (1)
Medellín	1	1995	1995	Martinello en Villa (1)
Melbourne	18	1912	2019	Faggin en Patterson (3)
Milaan	29	1927	2008	Moser (6)
Milwaukee	9	1932	1942	Kilian, Peden en Vopel (3)
Minneapolis	7	1931	1936	Peden (3)
Montréal	37	1929	1980	Peden (7)
Moskou	3	1991	2003	Aeschbach, Ganeiev, Khrabvzov, Marvulli, Nothstein, Oelkers
München	46	1933	2009	Risi (9)
Münster	34	1950	1988	Roth (5)
Newark	4	1910	1915	Drobach, Fenn, Goulet, Hehir, Hill, Kramer, Reginald McNamara, Robert Spears (1)
Newcastle	3	1961	1976	Tressider en Patterson (2)
Nice	1	1928	1928	Wambst en Lacquehay (1)
Nouméa	20	1977	2010	Sasson en Tessier (4)
New York	70	1899	1961	Goullet en Giorgetti (8)
Oakland	3	1935	1937	Dempsey (2)
Ottawa	1	1936	1936	Heaton, McDonald, Walthour (1)
Palma de Mallorca	2	2017	2018	De Ketele, De Pauw, Mora, Torres
Parijs	42	1913	1989	Aerts, Billiet, Bruneel, Schulte, Seres, van Kempen (3)
Perth	5	1961	1989	Campbell, Eriksen, Marcussen, Murray, Panton, Patterson, Sacchi, Stiefler, Waddell, Young (1)
Pittsburgh	8	1908	1940	Walthour (4)
Philadelphia	5	1902	1937	Letourneur (2)
Portland	1	1931	1931	DeFilippo en Peden (1)
Québec	3	1964	1966	Severeyns (2)
Rio de Janeiro	1	1956	1956	Rigoni en Sivilotti (1)
Rotterdam	39	1936	2024	Pijnen (11)
Saint-Étienne	12	1928	1953	Carrara, van Buggenhout, van Kempen (2)
Saint-Louis	4	1913	1937	Carpus, Coburn, Kilian, Krebs, Lepage, Peden, Vopel (1)
San Francisco	10	1917	1939	Yates en O'Brien (2)
São Paulo	2	1957	1959	Alba, Rosa, Rigoni en Sivilotti (1)
Stuttgart	31	1928	2008	Kappes (6)
Sydney	19	1911	1974	Ross (3)
Tilburg	2	2009	2011	Havik, Marguet, Marvulli, Stopler (1)
Toulouse	1	1906	1906	Georget en Georget (1)
Turijn	9	2001	2018	Villa (4)
Toronto	13	1912	1965	Peden (4)
Townsville	1	1962	1962	Lowe en Patterson (1)
Vancouver	3	1931	1934	Elder, Elliot, Testa, van Slembroeck, Yates, Zach (1)
Washington	2	1940	1948	Bruneau, Moretti, Pedersen, Peden (1)
Whyalla	3	1966	1968	Ciavola, Oliver, Patterson, Ryan, Waddell, Walsh (1)
Winnipeg	1	1948	1948	Bergna en Yates (1)
Wrocław	8	1921	1931	Rieger en van Kempen (3)
Würzburg	1	1911	1911	Hohe en Wilde (1)
Zuidlaren	2	2007	2008	Marvulli, Risi, Stam, Slippens (1)
Zürich	58	1954	2014	Risi (11)

Records

Individueel

Dik gedrukt zijn renners die nog actief zijn.

Nr.	Renner(s)	Aantal overwinningen
1	Patrick Sercu	88
2	Danny Clark	74
3	René Pijnen	72
4	Peter Post	65
5	Bruno Risi	61
6	Rik Van Steenbergen	40
7	William Peden Etienne De Wilde	38
9	Kurt Betschart Klaus Bugdahl	37
11	Albert Fritz Gustav Kilian	34
13	Fritz Pfenninger	33
14	Piet van Kempen Franco Marvulli Heinz Vopel	32
17	Dietrich Thurau	29
18	Silvio Martinello	28
19	Dieter Kemper	26
20	Emile Severeyns	25
21	Andreas Kappes Iljo Keisse Marco Villa	24
24	Rudi Altig Tony Doyle Sigi Renz Ferdinando Terruzzi	23
28	Robert Bartko Urs Freuler Alfred Letourneur Palle Lykke	21
32	Gert Frank	20
33	Reginald McNamara Gerrit Schulte	19
35	Kenny De Ketele	18
36	Donald Allan Gerard Debaets Matthew Gilmore Eddy Merckx Jan Pijnenburg	17
41	Reginald Arnold Leo Duyndam Sid Patterson Wilfried Peffgen Jean Roth Danny Stam Cecil Yates	16
48	Adriano Baffi Alfred Goullet Roman Hermann Francesco Moser Michael Mørkøv	15
52	Jules Audy Franco Giorgetti Scott McGrory Kay Werner Nielsen Jimmy Walthour jr	14
58	Jens Veggerby Armin von Büren Erik Zabel	13
61	Albert Billiet Achiel Bruneel Graeme Gilmore Rik Van Looy	12
65	Gregor Braun Walter Bucher Marcel Guimbretière Günter Haritz Alex Rasmussen Robert Slippens Yoeri Havik	11
72	Rolf Aldag Paul Broccardo Émile Carrara Albert Crossley Joe Fogler Lucien Gillen Henri Lepage Willy Lorenz Horst Oldenburg Wolfgang Schulze	10

Per koppel

Nr.	Koppel(s)	Aantal overwinningen
1	Kurt Betschart & Bruno Risi	37
2	Gustav Kilian & Heinz Vopel	29
3	Emile Severeyns & Rik Van Steenbergen Fritz Pfenninger & Peter Post Danny Clark & Tony Doyle Franco Marvulli & Bruno Risi	19
7	Silvio Martinello & Marco Villa	16
8	Eddy Merckx & Patrick Sercu Don Allan & Danny Clark	15
10	Peter Post & Patrick Sercu	14
11	Etienne De Wilde & Andreas Kappes Albert Fritz & Wilfried Peffgen	13
13	Robert Slippens & Danny Stam	11
14	Peter Post & Rik Van Looy Matthew Gilmore & Scott McGrory	10

Zesdaagsen in Europa (sinds 1945)

Huidige zesdaagsen:	Gent · Rotterdam
Huidige andere meerdaagsen:	Aigle (3-daagse) · Berlijn (2-daagse) · Bremen (4-daagse) · Genève (4-daagse) · Fiorenzuola d’Arda (3-daagse) · Londen (3-daagse) · Kopenhagen (3-daagse)

---

Voormalige zesdaagsen

Aarhus · Amsterdam · Antwerpen · Bassano del Grappa · Bordeaux · Brussel · Dortmund · Essen · Frankfurt · Grenoble · Hannover · Herning · Keulen · Maastricht · Madrid · Milaan · München · Münster · Nouméa · Parijs · Stuttgart · Turijn · Zürich