Scribonia

Scribonia (ten laatste in 65 v.Chr. - na 16 n.Chr.) was de tweede echtgenote van Gaius Julius Caesar (Octavianus), de latere Augustus.

Scribonia
Augusta
Scribonia in Promptuarii Iconum Insigniorum
Geboortedatum	ca. 70 v.Chr.
Sterfdatum	na 16 n.Chr.
Tijdvak	40 – 39 v.Chr.
Persoonlijke gegevens
Dochter van	Lucius Scribonius Libo
Moeder van	Publius Cornelius Lentulus Marcellinus, Julia, Cornelia
Gehuwd met	Augustus (II), Gnaeus Cornelius Lentulus Marcellinus ?
Lijst van Romeinse keizers
Portaal    Romeinse Rijk

Ze was dochter van Lucius Scribonius Libo (mogelijk praetor in 80 v.Chr.^[1]) en een zekere Sentia^[2]. Volgens Suetonius was ze voor haar huwelijk met Octavianus met twee mannen gehuwd geweest, die het beide tot consul schopten.^[3] Haar eerste man is onbekend. Na zijn dood was Scribonia met een zekere Cornelius gehuwd, wiens identiteit echter niet geheel duidelijk is; misschien gaat het om Gnaius Cornelius Lentulus Marcellinus (consul in 56 v.Chr.), of diens zoon, die vermoedelijk met een consul suffectus van 35 v.Chr. kan worden geïdentificeerd, van wiens naam slechts „Publius Cornelius“ bekend is.^[4] Scribonia had uit dit huwelijk een zoon, Cornelius Marcell(inus)^[5], mogelijk te vereenzelvigen met Publius Cornelius Lentulus Marcellinus (consul in 18 v.Chr.) en een dochter Cornelia, die met Paullus Aemilius Lepidus (consul in 34 v.Chr.) huwde en in het jaar stierf, waarin haar broer het consulaat bekleedde.^[6]

Octavianus huwde Scribonia, nadat hij van zijn eerste vrouw Claudia, een stiefdochter van Marcus Antonius, was gescheiden, waarschijnlijk in 40 v.Chr. (tussen de oorlog van Perusia en het verdrag van Brundisium) omwille van politieke redenen, om de banden met Sextus Pompeius aan te halen. Scribonia's broer Lucius Scribonius Libo (de latere consul van 34 v.Chr.) was schoonvader en een van de vertrouwelingen van Sextus Pompeius.^[7]

Scribonia werd de moeder van Julia, die Augustus’ enige kind zou blijven. Slechts een jaar later, kort na Julia's geboorte, verstootte Octavianus zijn vrouw om met Livia Drusilla te kunnen trouwen. Hij verweet Scribonia een verdorven levenswandel.^[8]

Toen Julia in 2 v.Chr. door haar vader in ballingschap werd gestuurd, begeleidde Scribonia haar dochter.^[9] Volgens Seneca was ze ten tijde van de zogenaamde samenzwering van haar (achter)neef Marcus Scribonius Libo Drusus tegen Tiberius in 16 n.Chr. in leven.^[10]

Noten

1. Vgl. B.W. Frier, Urban Praetors and Rural Violence: The Legal Background of Cicero’s Pro Caecina, in TAPhA 113 (1983), pp. 221–241, in het bijzonder p. 223.
2. CIL VI 31276: Sentia Lib[onis] mater Scr[iboniae] Caes[aris]. Men vindt soms de bewering terug, dat ze de dochter van een Cornelia zou zijn geweest, die een kleindochter van Sulla en Pompeius zou zijn (en dus een dochter van Faustus Cornelius Sulla moet zijn geweest), is op basis van chronologische gronden onmogelijk. Haar (achter-)neef Drusus Libo zou weliswaar achterkleinzoon van Pompeius zijn geweest (Tacitus, Annales II 27), de verwantschap was echter met zekerheid langs moederskant. Vgl. R. Syme, The Augustan aristocracy, Oxford, 1986, pp. 256–257.
3. Suetonius, Augustus 62.2: mox Scriboniam in matrimonium accepit nuptam ante duobus consularibus, ex altero etiam matrem.
4. Vgl. J. Scheid, Scribonia Caesaris et les Cornelii Lentuli, in Bulletin de Correspondence Hellénique 100 (1976), pp. 485–491. Deze meent dat van de drie personen die in aanmerking komen als haar tweede echtgenoot (buiten de reeds vermeldde Cornelli, ook noch Lucius Cornelius Lentulus, consul suffectus in 38 v.Chr.) de consul suffectus van 35 v.Chr. de meest waarschijnlijk kandidaat is.
5. CIL VI 26033: Libertorum et familiae Scriboniae Caesar(is) et Corneli Marcell(ini) f(ilii) eius.
6. Propertius, IV 11.65–66.
7. Cassius Dio, XLVIII 16, Appianus, Bell. Civ. V 53.
8. Suetonius, Augustus 63: „pertaesus,“ ut scribit [sc. Octavianus], „morum perversitatem eius“.
9. Velleius Paterculus, II 100.5, Cassius Dio, LV 10, 14.
10. Seneca, epistulae 70, 10, die haar amita van Libo noemt, wat echter niet enkel „tante“, maar ook „oudtante“ kan betekenen. Vgl. R. Syme, The Augustan aristocracy, Oxford, 1986, p. 256. De verwantschap wordt ook vermeld in Tacitus, Annales II 27, waarbij echter niet wordt gezegd of Scribonia noch in leven was.

Referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Scribonia op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
• E.F. Leon, Scribonia and her daughters, in TAPhA 82 (1951), pp. 168–175.
• J. Scheid, Scribonia Caesaris et les Julio-Claudiens: Problèmes de vocabulaire de parenté, in MEFRA 87 (1975), pp. 349-375.
• J. Scheid, Scribonia Caesaris et les Cornelii Lentuli, in Bulletin de Correspondence Hellénique 100 (1976), pp. 485–491.
• G. Winkler, art. Scribonius (II 7), in KP 5 (1975), p. 55.