Loading AI tools
Beethoven Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Pianosonate nr. 30 (opus 109) in E-majeur (uit 1820) van Ludwig van Beethoven is de eerste in de serie van de drie grote, en laatste sonates die Beethoven schreef. Deze drie sonates omvatten opus 109, 110, en 111.
| Pianosonate nr. 30 | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Handschrift van de openingsmaten van het eerste deel | ||||
| Componist | Ludwig van Beethoven | |||
| Soort compositie | pianosonate | |||
| Gecomponeerd voor | pianoforte | |||
| Toonsoort | E majeur | |||
| Opusnummer | 109 | |||
| Compositiedatum | 1820 | |||
| Opgedragen aan | Maximiliana Brentano | |||
| Duur | ca. 20' | |||
| Vorige werk | 25 Schotse liederen op. 108 | |||
| Volgende werk | Pianosonate nr. 31 op. 110 | |||
| Oeuvre | Oeuvre van Ludwig van Beethoven | |||
| ||||
In de zomer van 1819 vroeg Moritz Schlesinger, van de firma Schlesinger muziekuitgevers uit Berlijn, Beethoven om enige composities. Na wat onderhandelingen per brief, en ondanks de klachten van de uitgever over het feit dat Beethoven de publicatierechten wilde behouden voor uitgave in Engeland en Schotland, ging Schlesinger akkoord met het kopen van een stel liederen voor 60 dukaten en drie pianosonates voor 90 dukaten. (Beethoven vroeg aanvankelijk 120 dukaten voor de sonates.) In mei 1820 ging Beethoven akkoord. Hij had de liederen toen al beschikbaar voor publicatie (het betrof de 25 Schotse Liederen, geschreven in 1818, opus 108) en beloofde de sonates binnen 3 maanden na te leveren. Dit betrof de drie sonates opus 109, 110 en 111.
Beethoven werd verhinderd de drie beloofde sonates op tijd te leveren. Opus 109 werd wel in 1820 geleverd, maar correspondentie laat zien dat opus 110 midden december 1821 nog niet af was, en het werk werd pas op 25 december 1821 door Beethoven als 'klaar' ondertekend. De sonate werd vermoedelijk kort daarop aan de uitgever geleverd, want in januari 1822 ontving Beethoven er 30 dukaten voor. In 1822 werd opus 111 pas gepubliceerd.
Aan het einde van zijn leven, in zijn zogeheten laatste of derde periode, ontwikkelde Beethoven een stijl, die meer in de richting van sereniteit, subtiliteit en introspectie ging. De muziek verliest iets (maar niet alles) van het vroegere heroïeke. De controle over contrast en muzikale voortgang wordt echter machtiger dan daarvoor. Er is sprake van een opvallende mate van 'concentratie'. Dit wordt in de vorm gegoten van vrijere gestalten, en een groter wordende individuele expressie. De eerdere werken van Beethoven lijken in deze late periode samen te vloeien in een nieuwe zachtheid, duidelijkheid, beknoptheid en spiritualiteit. Dit blijkt niet enkel doordat de grote orkestrale werken als symfonieën en ouvertures meer op de achtergrond treden en de voorkeur voor de pianosonate en het strijkkwartet meer prominent worden. Als pianist ontwikkelde de jonge Beethoven zich als virtuoos die grootse en meeslepende muziek ten gehore bracht en schreef. Op latere leeftijd trad Beethoven veel minder uitvoerend op, en zijn doofheid begon hem parten te spelen. Desondanks bleef hij in staat om nieuwe klankkleuren te ontwikkelen op pianogebied, en zijn 'innerlijk oor' bleef zich richten op vernieuwing van de mogelijkheden van de pianomuziek, met een maximaal gevoel van intimiteit en flexibiliteit. In dit licht verwondert het niet dat de Sonate op. 109 als de sonate van de intimiteit wordt gezien. De lichtvoetige en heldere toonsoort E-majeur draagt aan dat beeld bij. Deze sonate werd voltooid in 1820.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
