Pantelosaurus

Pantelosaurus^[1] (wat 'volledige hagedis' betekent) is een geslacht van uitgestorven basale synapside sphenacodonten bekend uit het Vroeg-Perm (Asselien) van Saksen, Duitsland. Het bevat als enige soort Pantelosaurus saxonicus.

Pantelosaurus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Vroeg-Perm
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia Stam: Chordata Klasse: Synapsida Orde: Pelycosauria Onderorde: Eupelycosauria Infraorde: Sphenacomorpha Superfamilie: Sphenacodontia Familie: Palaeohatteriidae
Geslacht
Pantelosaurus von Huene, 1925
Typesoort
Pantelosaurus saxonicus
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Portaal    Biologie

Ontdekking

Pantelosaurus is bekend van ongeveer zes individuen, waaronder schedels en gedeeltelijke postcraniale skeletten. Het eerste daarvan, 'Numero 1', werd aangewezen als holotype.

De zes skeletten

Alle exemplaren werden verzameld in de plaats Königin-Carola-Schacht in Dresden, uit het bovenste deel van de Döhlen-formatie, lagere Rotliegend-groep (Döhlen-bekken), daterend uit het Asselien van het Cisuralien, ongeveer 299–296,4 miljoen jaar oud.

Classificatie

Pantelosaurus werd voor het eerst beschreven door Friedrich von Huene (1925) als een pelycosauriër. In 1940 herzagen Alfred Sherwood Romer en Llewellyn Ivor Price de taxonomie van pelycosauriërs en maakten Pantelosaurus synoniem met Haptodus, waardoor de nieuwe combinatie Haptodus saxonicus ontstond. Na het beschrijven van een nieuwe soort van Haptodus in 1977, synoniemiseerde Currie (1979) alle Europese haptodontines, evenals Cutleria wilmarthi, met het type van het geslacht, Haptodus baylei. Later beschouwde Laurin (1993 en 1994) Haptodontinae als een polyfyletische graad van basale sphenacodonten, en revalideerde Pantelosaurus onder andere geslachten en soorten. Zijn herziening is inmiddels geaccepteerd. Slechts drie fylogenetische analyses omvatten Pantelosaurus. Laurin (1994), Fröbisch et al. (2011) en Benson (2012) herstelden het als een basale sphenacodont, meer afgeleid dan Haptodus garnettensis (Currie, 1977) of in een polytomie ermee.

Fylogenie

Het onderstaande cladogram toont de fylogenetische positie van Pantelosaurus naast andere synapsiden na Benson (2012).

	Tseajaia campi Limnoscelis paludis Amniota Captorhinus spp. Protorothyris archeri Synapsida Ophiacodontidae Varanopidae Caseasauria Ianthodon schultzei Edaphosauridae Sphenacodontia Haptodus garnettensis Pantelosaurus saxonicus Therapsida Sphenacodontidae Cutleria wilmarthi Secodontosaurus obtusidens Cryptovenator hirschbergeri Dimetrodon spp. Sphenacodon spp.

Spindler (2016) gebruikte de naam Palaeohatteriidae voor de clade bestaande uit Palaeohatteria en Pantelosaurus.

Etymologie

Pantelosaurus werd voor het eerst beschreven en benoemd door Friedrich von Huene in 1925 en de typesoort is Pantelosaurus saxonicus. De geslachtsnaam is afgeleid van het Griekse woord pantelos 'compleet, voltooid' in verwijzing naar de bijna complete staat van de oorspronkelijke fossiele exemplaren, die informatie geven over de schedel van het dier en het grootste deel van zijn skelet. De soortaanduiding is afgeleid van de naam van de Vrijstaat Saksen waarin het holotype werd gevonden.

Bronnen, noten en/of referenties

1. Fossilworks: Pantelosaurus. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 31-01-2023.

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Pantelosaurus op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.