Leo J. Elders, SVD (Enkhuizen, 7 augustus 1926 - Teteringen, 14 oktober 2019) was een Nederlandse scholastieke thomist, priester van het Gezelschap van het Goddelijk Woord (Societas Verbi Divini), professor in de filosofie en lid van de Pauselijke Academie van Sint Thomas van Aquino.
Snelle feiten Priester van de Rooms-Katholieke Kerk, Geboren ...
Sluiten
Leo Elders werd geboren in het gezin van Johanna Josepha Borst en Jan Elders die onder meer burgemeester was van Bovenkarspel. Hij was de broer van musicoloog Willem Elders en filosoof Fons Elders.
Na zijn studies filosofie en theologie van 1945 tot 1952 aan de studiehuizen van zijn congregatie in Helvoirt, Teteringen en in Sankt Augustin, vervolgde hij zijn filosofiestudies aan de Universiteit van Utrecht onder Cornelia de Vogel. Zijn priesterwijding ontving hij op 28 februari 1953 uit de handen van bisschop Wilhelm van Bekkum (1910-1998) in de kapel van het Missiehuis St. Jan te Soesterberg.
Van 1954 tot 1959 gaf hij klassieke talen aan het kleinseminarie van zijn congregatie te Granby, Quebec en studeerde hij filosofie aan de Harvard-universiteit en de Universiteit van Montréal. In 1959 verwierf hij, onder leiding van Vianney Décarie (1917-2009), een doctoraat in de filosofie met een dissertatie over Aristoteles, die in 1961 werd gepubliceerd onder de titel Aristotle's Theory of the One. A Commentary on Book X of the Metaphysics.[1]
In Japan werkte hij in de periode 1959-1971 aan de Universiteit van Nanzan, waar hij in 1966 ordinarius werd aan de leerstoel Antieke en Middeleeuwse wijsbegeerte en in 1966 decaan van het departement filosofie.
De Congregatie voor de Geloofsleer haalde hem in 1971 naar Rome om te werken voor de doctrinele sectie van deze Congregatie. Door zijn werk aldaar werd hij in 1973 benoemd tot vicesecretaris van de Pauselijke Bijbelcommissie, die onder direct gezag staat van de Congregatie voor de Geloofsleer. Naast zijn werk voor de Romeinse Curie doceerde hij vanaf 1972 aan de Pauselijke Lateraanse Universiteit en aan de Pauselijke Universiteit van Sint-Thomas van Aquino, het Angelicum. In 1980 werd hij benoemd tot lid van de Pauselijke Academie van Sint Thomas van Aquino.
In 1976 keerde Elders terug naar Nederland om vorm te geven aan het filosofie-onderricht aan het door bisschop Johannes Gijsen gestichte Grootseminarie Rolduc van het bisdom Roermond. Hij zou er doceren tot in 2016. Vanaf 1998 tot 2016 doceerde hij ook filosofie aan het Grootseminarie de Tiltenberg van het bisdom Haarlem-Amsterdam.
In deze periode vervulde hij vele leeropdrachten in Europa, Noord-Amerika en Latijns-Amerika waardoor hij Rolduc weleens "het centrum van mijn afwezigheid" noemde.[1]
In Duitsland doceerde hij van 1977 tot 1978 aan de Philosophisch Theologische Hochschule in Sankt Augustin en van 1981 tot 1987 in de Verenigde Staten voor het Center for Thomistic Studies van de Universiteit van Texas.
Elders was vanaf 1981 tot 2016 professor aan de Faculté libre de philosophie comparée in Parijs, waar hij in 1990 de leerstoel metafysica kreeg. Vanaf 1988 doceert hij 'geschiedenis van de wijsbegeerte' aan de Staatlich anerkannte Hochschule Gustav-Siewerth-Akademie in Weilheim-Bierbronnen, waar hij ook tot lid van de senaat is benoemd, en is hij 'visiting professor' aan de Universiteit van Navarra, in Spanje.
In 2016 nam hij afscheid van zijn lesopdrachten aan de seminaries Rolduc en Tiltenberg.[2][3] Hij ging wonen in zorgcentrum Zuiderhout te Teteringen. Pater Elders overleed na een kort ziekbed op 93-jarige leeftijd.[4]
De aard van zijn werk is steeds historisch-systematisch, dat wil zeggen de actuele, systematisch betekenis van het werk van de bestudeerde auteurs en in het bijzonder van Sint Thomas van Aquino, blijkt uit de bestudering van deze auteurs in hun historische context.
Zijn werk kan men indelen in volgende deelgebieden:
- De studie van Aristoteles en de receptie van diens denken
- De bronnen, methode en receptie van het werk van Thomas van Aquino
- De natuurfilosofie
- De metafysica
- De theologie met als bijzondere specialismen:
- De apologetiek
- De dogmatiek
- De moraaltheologie
- De missiologie
Ter gelegenheid van zijn gouden priesterjubileum in 2003 ontving hij een academische Festschrift getiteld: Indubitanter ad veritatem. Studies offered to Leo J. Elders SVD in Honor of the Golden Jubilee of his Ordination to the Priesthood (Damon, Budel) met een voorwoord van kardinaal Joseph Ratzinger. Deze laatste schrijft over Leo Elders: "Er kennt Thomas durch und durch; wer Thomas kennt und gründlich studiert, kennt aber nicht nur Thomas, sondern die vielfältigen Flüsse philosophischen und theologischen Denkens, die er zum Strom zusammengeführt und denen er die Richtung in die Zukunft – die Richtung zu ihrem Ziel hin gewiesen hat: zur ewigen Weisheit, die zu suchen Sinn alles philosophischen Fragens ist. Pater Elders kennt Thomas und die große philosophische Überlieferung und findet darin den Horizont seines Denkens. Er kennt die leitenden Fragen und Einsichten, die im Ringen der Jahrhunderte gewachsen sind, aber er findet auch den Mut, sich den Herausforderungen von heute zu stellen, und gerade das war ja das Große des Aquinaten, das er von seinen Schülern immer wieder fordert."[5]
In 2006 ontving hij de Life Time Achievement Award vanwege de American Maritain Association.
In 2009 ontving hij de Order of St. Thomas door het Center for Thomistic Studies aan de University of St. Thomas (Houston, TX) vanwege "“his superb contribution to the study of St. Thomas Aquinas and his generosity to the Center for Thomistic Studies.”[6]
Ter gelegenheid van zijn afscheid als docent aan de Nederlandse seminaries en zijn aanstaande negentigste verjaardag werd Leo Elders op 24 juni 2016 een liber amicorum aangeboden, getiteld Libenter praeceptorum laudes celebrarem. Stories and Reflections in honor of Leo Elders s.v.d. on his Ninetieth Birthday. Paus Emeritus Benedictus XVI schrijft daarin: "In einer Zeit, in der die Wahrheitsfähigkeit des Menschen bezweifelt wird und eine Diktatur des Relativismus sich ausbreitet, haben Sie von Thomas von Aquin her die Pilgerschaft zur Wahrheit immer neu unternommen und im Suchen das Finden und im Finden das Suchen festgehalten."[7]
Op 20 augustus 2020 werd de Leo J. Elders Stichting opgericht. De stichting heeft als doel "de geschreven en gedrukte materialen van en over het gehele oeuvre van prof. dr. Leo J. Elders s.v.d. te bewaren en te bevorderen, met name (maar niet uitsluitend) door middel van de uitgave en vertaling van zijn (onuitgegeven) geschriften en wil als zodanig de geestelijke, wetenschappelijke en maatschappelijke waarden van dit werk bevorderen."[8]
Als een van de eerste vruchten verscheen in 2023 'Reading Aristotle with Thomas Aquinas. His Commentaries on Aristotle's Major Works', een volledig herziene editie, op basis van de laatste stand van het manuscript, van het in 2018 verschenen werk het Frans.
Meerdere heruitgaves zijn in voorbereiding.
- Reading Aristotle with Thomas Aquinas. His Commentaries on Aristotle's Major Works, ed. by Jörgen Vijgen, Washington D.C.: The Catholic University of America Press, 2023, 560 p., ISBN 9780813235790
- Les Noms Divins de Denys le Pseudo-Aréopagite selon Saint Thomas d’Aquin, Les Presses universitaires de l’IPC, Paris 2019, 224 p. ISBN 979-10-93043-29-6
- Thomas Aquinas and His Predecessors .The Philosophers and the Church Fathers in His Works, Washington, D.C. : Catholic University of America Press, 2018, 400 p. ISBN 9780813230276
- Aristote et Thomas d'Aquin, Les Presses universitaires de l'IPC, Paris, 2018, 650 p. ISBN 979-10-93043-23-4
- Entrer dans les mystères de la foi avec saint Thomas d’Aquin, Les Presses universitaires de l’IPC, Paris, 2016, 300 p. ISBN 979-10-93043-20-3
- Thomas van Aquino. Over hoofdthema’s van het christelijk geloof, Parthenon, Almere, 2016, 302 p. (Studia Rodensia VII). ISBN 9789079578818
- Thomas d'Aquin et ses prédecesseurs. La présence des grands philosophes et Pères de l'Église dans les oeuvres de Thomas d'Aquin, Les Presses universitaires de l'IPC, Paris, 2015, 412 p. ISBN 979-10-93043-12-8
- Thomas d’Aquin. Une introduction à sa vie et à sa pensée, Les Presses universitaires de l’IPC, Paris, 2013, 264 p. ISBN 979-10-93043-01-2
- Thomas van Aquino. Een inleiding tot zijn leven en denken, Parthenon Uitgeverij, Almere, 2012, 240 p. (Studia Rodensia VI) ISBN 9789079578436
- Éducation et instruction selon saint Thomas d'Aquin. Parole et Silence/Presses Universitaires de l'IPC, Paris, 2012, 160 p. ISBN 978-2-88918-106-3
- La vie morale selon saint Thomas d’Aquin. Une éthique des vertus. Parole et Silence/Presses Universitaires de l’IPC, Paris, 2011, 336 p. ISBN 978-2-84573-974-1.
- Die Ethik des Thomas von Aquin. (Gustav-Siewerth-Akademie, Weilheim-Bierbronnen) 381 p. ISBN 3-928273-18-3
- Introducción a la filosofía y teología de Santo Tomás de Aquino, Educa, Buenos Aires, 2009, 246 p.
- Conversaciones filosoficas con Santo Tomás de Aquino, Ediciones del Verbo Encarnado, San Rafael, Mendoza, 2009, 434 p.
- Sur les traces de saint Thomas d'Aquin : Étude de ses commentaires bibliques. Thèmes théologiques, Parole et Silence/Presses Universitaires de l'IPC, Paris, 2009, 590 p. ISBN 978-2-84573-813-3
- Au coeur de la philosophie de saint Thomas d'Aquin, Parole et Silence, Paris, 2009, 357 p. ISBN 978-2-84573-792-1
- Conversaciones teológicas con Santo Tomás de Aquino, Ediciones del Verbo Encarnado, San Rafael, Mendoza, 2008, 408 p. ISBN 978-987-9438-13-8
- L'éthique de saint Thomas d'Aquin. Une lecture de La Secunda Pars de la Somme de Théologie, L'Harmattan/l'IPC, 2005, 372 p. [Cens.: Trigo, T.: Scripta Theologica 38/3 (2006) 1147-1148; S.-T. Bonino : Revue Thomiste 107 (2007) 268-269].
- Gespräche mit Thomas von Aquin, hrsg. David Berger und Jörgen Vijgen, Franz Schmitt Verlag, Siegburg, 2005, 303 p. (Quaestiones non disputatae X) [Cens.: Scripta Theologica 38 (2006) 296; Maeyaert, J.: Tijdschrift voor Filosofie 68/3,(2006) 657-658; Vanneste, A.: EthL 82 (2006) 505-506; Counet, J.-M.: RPhL 105 (2007) 483-484; Te Velde, R.: Bijdragen 68 (2007) 491-492]
- The Ethics of St. Thomas Aquinas, Peter Lang, Frankfurt am Main, 2005, 313 p. [Cens.: Dougherty, J. P.: The Review of Metaphysics 59/2 (2005) 416-417; Vijgen, J.: The Thomist 69/4 (2005) 641-643; Kries, D.: Philosophy in Review (Comptes rendus philosophiques), vol. 26, no. 4, August 2006; Vijgen, J.: Alpha Omega: Rivista di Filosofia e Teologia dell'Ateneo Pontificio Regina Apostolorum 9 (2006) 194-195].
- Die Naturphilosophie des Thomas von Aquin: Allgemeine Naturphilosophie - Kosmologie - Philosophie der Lebewesen - Philosophische Anthropologie, Verlag der Gustav-Siewerth-Akademie, Weilheim-Bierbronnen, 2004, 434 p. [Cens.: Berger, D.: Forum katholische Theologie 21/3 (2005) 213-219: 'Hoffnungslos veraltet oder zeitlos gültig? : zu einer Einführung in die Naturphilosophie des Aquinaten von Leo Elders'].
- Filosofie přírody u Sv. Tomáše Akvinského. Příroda, vesmír, člověk, Oikúmené, Oikoymenh, 2003, 480 p. (=Czech translation of The Philosophy of Nature) [Cens.: Dvorák, P.: Filosoficky Casopis 52 (2003/2)]
- Korean transl., Catholic Publishing House, Seoul, 2003. (= Korean translation of The Philosophical Theology of St. Thomas Aquinas)
- Elahiyyat-e Falsafi-ye Thomas Aquinas (The Philosophical Theology of st.Thomas Aquinas). Translated by Shahaboddin Abbasi from English into Persian. Tehran: The Library, Museum and Documentation Center of the I.R.IRAN Islamic Consultative Assembly, 1381 A.H. / 2002, first edition. 318 pp.
- Kyokai, Shingaku, Fukui (Church, Theology, Evangelization at the Treshold of a New Age) (in Japanese), Tokyo 2000, pp. 127.
- De ethiek van Thomas van Aquino, Colomba, Oegstgeest, 2000, pp. 320.
- Hombre, Naturaleza y Cultura, Ediciones de la Universidad Católica Argentina, Buenos Aires 1998, pp. 170 ; 2003², pp. 174. [Cens.: Carrasco, A.: The Review of Metaphysics 2000]
- The Philosophy of Nature of St. Thomas Aquinas. Nature, the Universe, Man, Peter Lang, Frankfurt am Main, 1997 [Cens.: Pope, S. J.: Zygon 39/3 (2004) 718-719; Bosley, R.: Religious Studies and Theology 1998 (17) 85-89;Stone, M.: Religious Studies 34 (1998) 369; David R. Foster, Review of Metaphysics 52 (1999/3) 674-676].
- La filosofia della natura. Filosofia della natura in generale, Cosmologia, Filosofia della natura organica, Antropologia filosofica, Città del Vaticano, 1996
- La théologie philosophique de saint Thomas d'Aquin , Téqui, Paris, 1995 [Cens.: M. Bastit: Revue Thomiste 96 (1996) 693]
- La metafisica di San Tommaso d'Aquino in prospettiva storica, Città del Vaticano, 1995. [Cens.: Perini, G.: Doctor communis 49 ( 1996/3) 256-280: 'La metafisica di S. Tommaso in una nuova presentazione dottrinale e storica']
- La teologia filosofica di san Tommaso d'Aquino, Città del Vaticano, 1995 [Cens.: L. Romera, Acta Philosophica 5 (1996) 180-182]
- La philosophie de la nature de saint Thomas d'Aquin, Téqui, Paris, 1994 [Cens.: Hubert, B., Revue Thomiste 95 (1995) 326-334]
- La métaphysique de saint Thomas d'Aquin dans une perspective historique, Vrin, Paris, 1994 [Cens.: M. Bastit: Revue Thomiste 96 (1996) 693; J. Zufferey, Revue de théologie et de philosophie 127 (1995/2) 167-168 ; Lambert, M., Revue Internationale de Philosophie 52 (1998) 329-330]
- Filozofia Boga. Filozoficzna Teologia, sw. Tomasza z Akwinu, Warszawa, 1992
- Sobre el método en santo Tomás de Aquino, Sociedad Tomista Argentina, Buenos Aires, 1992, pp. 101 [Cens.: Beuchot, M.: Analogía, 8 (1994/2) 191-192; Vibrac, D.: Doctor Communis, 47 (1994) 101 ff; Widow, J.A., Philosophica 15 (1992) 292 ff]
- The Metaphysics of St.Thomas Aquinas in a Historical Perspective, (Studien und Texte zur Geistesgeschichte des Mittelalters, 34) Brill, Leiden, 1992 [Cens.: M. Bauer in: ACPhQ 69 (1995) 101-103]
- The Philosophical Theology of St.Thomas Aquinas, (Studien und Texte zur Geistesgeschichte des Mittelalters, 26) Brill, Leiden, 1990 [Cens.: Dewan, L.: Science et Esprit 44 (1992) 205-220; Ross, J. F.: Speculum 68 (1993) 1109-1110; Garcia Cuadrado, J. : Scripta Theologica 23 (1991) 1090-1092 ; Borel, J. : Revue de théologie et de philosophie 124 (1992) 347-348 ; Carabine, Deirdre, International Journal of Philosophical Studies 1 (1993) 164]
- Santo Tomás de Aquino Hoy y Otros Estudios, Sociedad Tomista Argentina, Buenos Aires 1989, pp. 78.
- De natuurfilosofie van Sint-Thomas van Aquino: Algemene natuurfilosofie, Kosmologie, Filosofie van de organische natuur, Wijsgerige mensleer, Uitgeverij Tabor, Brugge 1989, pp. 436. [Cens.: Vansteenkiste, Cl.: RLT 25 (1992) 116-122]
- Die Metaphysik des Thomas van Aquin in historischer Perspektive. II.Teil: Die Philosophische Theologie, Universitätsverlag Anton Pustet, Salzburg - München, 1987 [Cens.: Owens, J.: The Thomist 53 (1989) 337-339; Müller, G.-L.: Theologische Revue 84 (1988) 269-276; Maryniarczk, A.: Zeszyty Naukowe KUL 32 (1989) 1-4, 76-79]
- De metafysica van St.Thomas Aquino in historisch perspectief, II: Filosofische godsleer, Uitgeverij Tabor, Brugge, 1987, pp. 504. [Cens.: Revue Thomiste 88 (1988) 508-510; C. Vansteenkiste: RLT 23 (1990) 231-236; A. Maltha: KatholiekNieuwsblad 13-3-1987, p. 2]
- Autour de saint Thomas d'Aquin. Recueil d'études sur sa pensée philosophique et théologique, tome I: Les commentaires sur les oeuvres d'Aristote; La métaphysique de l'être, Fac-Editions, Paris, Uitgeverij Tabor Brugge, 1987, pp. X + 246
- Autour de saint Thomas d'Aquin. Recueil d'études sur sa pensée philosophique et théologique, tome II: L'agir moral; Approches théologiques, Fac-Editions, Paris, Uitgeverij Tabor, Brugge, 1987, pp. 229. [Cens.: van Steenberghen,F.:RPhL 86 (1988) 255]
- Die Metaphysik des Thomas von Aquin in historischer Perspektive, I. Teil: Das ens commune, Universitätsverlag Anton Pustet, Salzburg - München, 1984 [Cens. Owens, J.: The Thomist 50 (1986) 463-465; Maryniarczyk A.: Studia Philosophiae Christianae 26 (1990/2) 118-121]
- De metafysica van St. Thomas van Aquino in historisch perspectief, I, Uitgeverij Tabor, Brugge, 1982, pp. 325. [Cens.: Revue Thomiste 83 (1983) 128-129; Dudley, J. : RPhL 82 (1983) 283]
- Jean-Paul Sartre. El Ser y la Nada, Madrid, 1977, pp. 262.
- Faith and Science. An Introduction to St. Thomas ' Expositio in Boethii De Trinitate, Herder, Roma, 1974, pp. 146. [Cens.: Bronk, A.: Roczniki Filozoficzne 23 (1975/1) 176-179]
- Aristotle's Theology. A commentary on book Lambda of the Metaphysics, Van Gorcum, Assen, 1972, pp. VII + 309. [Cens.: Pattin, A.: Revue Phlosophique de Louvain 71 (1973) 165; Effe, B.: Gnomon 47 (1975) 9-15 ;Slezak, Th.: Göttingische Gelehrte Anzeigen 229 (1977) 45-57]
- Aristotle's Cosmology. A commentary on the ‘De Caelo', Van Gorcum, Assen, 1966, pp. XII + 370 [Cens.: Lefèvre, Ch.: Revue Philosophique de Louvain 68 (1970) 242-243 ; Des Places, Ed. : Recherches de science religieuse 1968 (56/4) 617-621 ; Longrigg, J. : The Classical Review 18 (1968) 166-168]
- Aristotle's Theory of the One. A commentary on book X of the Metaphysics, Van Gorcum, Assen, 1961, pp. XVII + 218.
Bronnen, noten en/of referenties
- Indubitanter ad veritatem. Studies offered to Leo J. Elders SVD in Honor of the Golden Jubilee of his Ordination to the Priesthood, J. Vijgen (ed.), Damon, Budel, 2003, pp. 5-28.
- ‘My life as a disciple of St. Thomas’, in: J. Vijgen (ed.), Libenter praeceptorum laudes celebrarem. Stories and Reflections in Honor of Leo J. Elders s.v.d. on His Ninetieth Birthday, Kerkrade – Vogelenzang, 2016, pp. 1-12
- www.leoelders.org, de website van de Leo J. Elders Stichting
(de) Vijgen, Jörgen (2020). Deus providebit’. Nachruf auf Pater Leo Elders S.V.D.. Theologisches 50: 47-57
J. Ratzinger, “Grußwort”, in: J. Vijgen (Red.), «Indubitanter ad veritatem», Studies offered to Leo Elders SVD in Honor of the Golden Jubilee of his Ordination to the Priesthood, Damon, Budel 2003, p. 11.
Libenter praeceptorum laudes celebrarem. Stories and Reflections in honor of Leo Elders s.v.d. on his Ninetieth Birthday, ed. by J. Vijgen, Kerkrade - Vogelenzang, 2016, p. vi
