Remove ads
Johan (Jan) Martin Jozef Jambon (Genk, 26 april 1960) is een Belgisch Vlaams-nationalistisch politicus voor de N-VA, die van 2 oktober 2019 tot 30 september 2024 minister-president van Vlaanderen was.[2] Van 11 oktober 2014 tot 9 december 2018 was Jambon vicepremier en minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met de Regie der Gebouwen in de regering-Michel I.
| Jan Jambon | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Foto: Paul van Welden | ||||
| Geboren | Genk, 26 april 1960 | |||
| Kieskring |  Antwerpen | |||
| Regio |  Vlaanderen | |||
| Land | .svg){kind=small} België | |||
| Partij | ?-1988: Volksunie 2005-heden: N-VA | |||
| Vlaams minister-president, bevoegd voor Cultuur, Buitenlands Beleid en Ontwikkelingssamenwerking | ||||
| Aangetreden | 2 oktober 2019 | |||
| Einde termijn | 30 september 2024 | |||
| Regering | Jambon | |||
| Voorganger | Liesbeth Homans (Vlaams minister-president) Lydia Peeters (Cultuur) Ben Weyts (Buitenlands Beleid) | |||
| Opvolger | Matthias Diependaele (Vlaams minister-president en Buitenlandse Zaken) Caroline Gennez (Cultuur) | |||
| Federaal vicepremier | ||||
| Aangetreden | 11 oktober 2014 | |||
| Einde termijn | 9 december 2018 | |||
| Regering | Michel I | |||
| Federaal minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met de Regie der Gebouwen | ||||
| Aangetreden | 21 mei 2015 | |||
| Einde termijn | 9 december 2018 | |||
| Regering | Michel I | |||
| Voorganger | Hijzelf | |||
| Opvolger | Pieter De Crem (als minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken) Koen Geens (als minister van Regie der Gebouwen) | |||
| Federaal minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met de Regie der Gebouwen | ||||
| Aangetreden | 11 oktober 2014 | |||
| Einde termijn | 21 mei 2015 | |||
| Regering | Michel I | |||
| Voorganger | Melchior Wathelet, Binnenlandse Zaken Jean-Pascal Labille, Grote Steden Servais Verherstraeten, Regie der Gebouwen | |||
| Opvolger | Hijzelf (voor Binnenlandse zaken en Regie der gebouwen), Elke Sleurs (voor Grote Steden) | |||
| Functies | ||||
| 1984-1992 | Accountmanager IBM | |||
| 1993-1996 | Regiodirecteur SD Worx | |||
| 2000-2003 | Regionaal commercieel directeur Solvus Resource Group | |||
| 2000-2003 | Regionaal commercieel directeur Creyf's Interim | |||
| 2000-2006 | Directeur BCC | |||
| 2006-2007 | Algemeen directeur BCC | |||
| 2007-heden | Gemeenteraadslid Brasschaat | |||
| 2007-2012 | Schepen Brasschaat | |||
| 2013-heden | Burgemeester Brasschaat | |||
| 2007-2014 | Volksvertegenwoordiger[1] | |||
| 2008-2014 | Fractievoorzitter Kamer van volksvertegenwoordigers | |||
| 2014-2018 | Vicepremier | |||
| 2014-2018 | Minister van Binnenlandse Zaken, Veiligheid belast met Regie der Gebouwen | |||
| 2018-2019 | Volksvertegenwoordiger | |||
| 2019-2024 | Minister-president van Vlaanderen | |||
| 2024-heden | Vlaams Parlementslid | |||
| https://janjambon.n-va.be/ | ||||
| ||||
Sinds 2013 is hij burgemeester van Brasschaat. In november 2014 werd hij als waarnemend burgemeester vervangen door Koen Verberck (N-VA), nadat hij was toegetreden tot de nieuwe federale regering.
Remove ads
Jambon is afkomstig uit Genk, waar hij studeerde aan het Sint-Jan Berchmanscollege. Aan de Vrije Universiteit Brussel studeerde hij in 1984 af als licentiaat in de informatica. Hij volgde in 1999-2000 nog een MBA te Antwerpen. In 1981 schreef Jambon als toenmalige preses van de Wetenschappelijke Kring hun huidige clublied.[3]
Van 1984 tot 1992 was hij accountmanager bij IBM, waarna Jambon overstapte naar humanresourcesmanagement. Voor SD Worx, een sociaal secretariaat, stuurde hij van 1993 tot 1996 als regiodirecteur de verkoop van de Antwerpse regio aan. Voor VUM, uitgever van De Standaard, Het Nieuwsblad en Het Volk reorganiseerde hij vervolgens de klantendienst. Bij Creyfs, een uitzendbureau, kreeg hij vanaf 2000 de opdracht om als regiodirecteur de omzet van de Antwerpse regio te doen stijgen. In 2002 maakte hij de overstap naar de financiële sector en werd hij algemeen directeur van de Bank Card Company, de uitgever van de kredietkaarten VISA en MasterCard. In die jaren bouwde hij goede contacten in het Vlaamse bedrijfsleven op, met Voka en de Vlaamse Management Associatie.
Remove ads
Jan Jambon begon zijn politieke carrière bij de Volksuniejongeren (VUJO) in Limburg en de Volksunie. Van 1985 tot 1988 was hij lid van het hoofdbestuur van de nationale Volksuniejongeren en hoofdredacteur van het maandblad WIJ-Jongeren.[4] Hij behoorde in de partij tot de rechtervleugel. Hun standpunt over de plaatsing van kernwapens stond haaks op het officiële VU-partijstandpunt. Jambon liet die partij in 1988 achter zich, toen er van de zogenaamde Derde Fase van de staatshervorming niets in huis kwam. Ook de verruimingsoperatie onder leiding van Hugo Schiltz en Jaak Gabriëls bleek voor hem moeilijk te verteren, evenals de verkiezing van de 'linkse' volksvertegenwoordiger Herman Lauwers, nationaal voorzitter Scouts VVKSM, uit Brasschaat.
Vlaams Blok?
Eind jaren 1980 verliet Jambon samen met Luc Sevenhans en Walter Maes de Volksunie. Na de breuk zouden Jambon en Sevenhans op aanraden van Gerolf Annemans de Vlaams Blok-afdeling van Brasschaat hebben opgericht. Jambon zou daarna actief in die nieuwe afdeling zijn gebleven, zij het achter de schermen omdat hij zijn professionele loopbaan niet in het gedrang wilde brengen. Ook Vlaams Blok-boegbeeld Filip Dewinter zou daarbij betrokken zijn geweest. Die kon niet bevestigen of Jambon ook effectief lid werd van de partij.[5] Annemans sprak getuigenissen van Sevenhans en Dewinter hierover echter tegen en beweerde Jambon nooit in de afdeling te hebben gezien.[6] Jambon ontkent deze gegevens zelf ook.[7] Sevenhans bleef echter bij zijn verhaal.[8]
Vlaamse Volksbeweging
Samen met Peter De Roover stapte hij over naar de Vlaamse Volksbeweging. Onder De Roover koos de VVB voor Vlaamse onafhankelijkheid[9], werd de Europese Unie een thema[10] en verschoof de aandacht naar Vlaams-Brabant.[11]
Halfweg de jaren 1990 wierp Jambon zich samen met De Roover in de strijd om het politieke karakter van de jaarlijkse IJzerbedevaart in Diksmuide te beïnvloeden. Hij richtte, onder meer met Lieven Van Gerven, toen voorzitter van het Davidsfonds, het IJzerbedevaardersforum op. Dit forum stierf een stille dood in 1996 nadat de veel radicalere Werkgroep Radicalisering IJzerbedevaart, bestaande uit onder andere Voorpost, VNJ, NSV, daarna de huidige IJzerwake in Steenstrate en Ieper opstartte.
In 1992 schreef Jan Jambon samen met Peter De Roover het boek Vlaanderen staat in Europa en werd hij lid van de onafhankelijkheidsdenktank In de Warande.
Vanaf 1992 was hij jarenlang voorzitter van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen en tevens nationaal bestuurslid van de Vlaamse Volksbeweging, waar hij in oktober 1998 verkozen werd tot penningmeester en nadien politiek en administratief secretaris werd. Vanaf 1991 was hij bestuurslid van het Algemeen Nederlands Zangverbond.
Remove ads
Op 18 februari 2006 nam Jambon afscheid bij de Vlaamse Volksbeweging, om zich langs partijpolitieke weg via de Nieuw-Vlaamse Alliantie in te zetten voor de splitsing van België.
Op 8 december 2005 richtte Jambon in de Antwerpse gemeente Brasschaat een afdeling van de N-VA op. Bij de gemeenteraadsverkiezingen op 8 oktober 2006 haalde Jambon er 565 voorkeurstemmen en vanaf januari 2007 was hij er schepen van financiën en lokale economie. Hij stelde zich medio maart 2007 in Antwerpen kandidaat op de gemengde lijst van N-VA en CD&V voor de federale parlementsverkiezingen, waarbij hij als eerste opvolger 9.099 voorkeurstemmen behaalde.
Op 28 juni 2007 werd hij parlementslid in de Belgische Kamer van volksvertegenwoordigers, als opvolger van Kris Peeters op de kartellijst CD&V/N-VA. Na de stemming over de splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde op 7 november 2007 verklaarde Jambon dat de N-VA niet in een oranje-blauw noodkabinet stapte, wanneer er geen uitzicht op een staatshervorming was. Bij de verkiezingen van 13 juni 2010 en verkiezingen van 25 mei 2014 werd hij als respectievelijk lijsttrekker en lijstduwer van de Antwerpse N-VA-Kamerlijst herkozen. In de Kamer was hij van 2008 tot 2014 N-VA-fractieleider.
Binnen de muren van het parlement richtte Jambon een 'Diamantclub' op. Jan Jambon werd voorzitter, Willem-Frederik Schiltz van Open Vld en Servais Verherstraeten van CD&V werden ondervoorzitter. Hun bedoeling was de belangen van de diamantsector te behartigen op parlementair niveau. Het was opmerkelijk dat volksvertegenwoordigers zo openlijk opriepen in een ‘informele club’ de belangen van één bedrijfssector te verdedigen.
In 2011 was hij in twintig functies actief, waaronder drie betaalde. Zo was hij bestuurder van VPRTI, de Vereniging Vlaamse Mandatarissen, het Vormingscentrum Lodewijk Dosfel en Jambon NV, lid van het partijbestuur en de partijraad van de N-VA[12] en kernlid van de denkgroep Res Publica, een denkgroep met ideeën over het Vlaams-nationalisme en een republiek. In januari 2012 trad hij toe tot het beschermcomité van de Vlaamse denktank Libera!.[13] Ten slotte werd hij lid van de Marnixring, waarvan hij een tijdlang hoofdbestuurslid was.
Bij de provincieraadsverkiezingen van 2012 was Jambon lijstduwer in het kanton Antwerpen.[14] In de gemeente Brasschaat was hij lijsttrekker, waar de N-VA in 2012 39 procent van de stemmen behaalde. Vervolgens werd hij op 1 januari 2013 burgemeester van de gemeente. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 behaalde de N-VA met 44 procent een absolute meerderheid in de gemeenteraad van Brasschaat,[15] waardoor hij burgemeester kon blijven.
In 2014 werd hij opgenomen in de regering-Michel I, waar hij vicepremier en minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met Grote Steden en de Regie der Gebouwen werd. Koen Verberck werd dienstdoend burgemeester van Brasschaat, Jambon bleef echter wel titelvoerend burgemeester. Op 21 mei 2015 werd de bevoegdheid van grootstedenbeleid overgedragen aan Elke Sleurs.[16] Na de aanslagen in Brussel op 22 maart 2016 boden Jambon en minister van Justitie Koen Geens hun ontslag aan, maar dit werd door premier Charles Michel geweigerd.
Met de regeringscrisis rond het VN-migratieverdrag viel de regering-Michel I en kwam op 9 december 2018 een einde aan het ministerieel mandaat van Jambon. Hij werd vervolgens opnieuw Kamerlid en nam zijn rol als burgemeester vanaf 2019 weer op.[17]
Bij de federale verkiezingen van mei 2019 was hij N-VA-lijsttrekker in de kieskring Antwerpen. Hij was eveneens de kandidaat-premier voor zijn partij.[18] Hij werd herkozen in de Kamer met 187.826 voorkeurstemmen en zetelde er tot begin oktober 2019. Op 12 augustus 2019 werd bekend dat hij de onderhandelingen voor de vorming van een nieuwe Vlaamse Regering zou gaan leiden. Jambon nam daarmee de plaats in van zijn partijvoorzitter Bart De Wever, die tijdens de verkiezingscampagne kandidaat-minister-president was.[19] De regering-Jambon werd uiteindelijk begin oktober gevormd met Jambon als minister-president. Daarnaast werd hij ook bevoegd voor Cultuur, Buitenlands Beleid, Ontwikkelingssamenwerking, ICT en Facilitair Management. Hij bleef minister-president en Vlaams minister tot in september 2024.
Jambon werd Antwerps lijsttrekker voor N-VA bij de Vlaamse verkiezingen van juni 2024. Hij raakte met 97.780 voorkeurstemmen verkozen in het Vlaams Parlement.
Remove ads
Na de aanslagen van 22 maart 2016 beweerde Jambon als minister van Binnenlandse Zaken in een interview met De Standaard dat "een significant deel van de moslimgemeenschap danste naar aanleiding van de aanslagen".[20] Hiervoor kon hij geen concrete aanduidingen geven van feestende moslims, maar verwees hij naar informatie van de Nationale Veiligheidsraad waaruit bleek dat de incidenten die zich hebben voorgedaan marginaal waren en geen significant deel van de moslimgemeenschap betrof.[21]
Nadat Jambon Vlaams minister-president werd, volgde in oktober 2019 een debat over de regeerverklaring. Vooraf had Jambon beweerd dat hij de begrotingscijfers al had, maar die nog niet aan het parlement wilde geven omdat het debat over de inhoud zou gaan. Hij gaf de cijfers effectief niet, waarop de oppositie protesteerde en Jambon hen onder meer toesneerde "da gade gij nie bepalen" ("dat ga jij niet bepalen").[22] De voltallige oppositie stapte op. Tijdens het debat dat daarop volgde zonder oppositie, speelde hij het spelletje Toy Blast op zijn smartphone. De oppositie zag daarin een teken van dedain tegenover het parlement.[23][24]
In december 2019 rapporteerde De Tijd over twee gelegenheden waarbij Jambon, met betrekking tot het systeem waarbij vluchtelingen na hun erkenning het kindergeld gestort krijgen van de hele periode waarin hun aanvraag liep, beweerde "het verhaal gehoord te hebben van een familie die meteen een huis kon kopen van dat kindergeld". De Tijd berekende dat dit onmogelijk is, aangezien zo maximaal € 32.000 aan kindergeld kan verkregen worden, wat onvoldoende is voor het aanschaffen van een huis in Vlaanderen.[25] Later bleek uit cijfers van de bevoegde minister dat, voor de periode van 2014 tot en met 2019, 41 uitbetalingen tussen de 40.000 en 90.000 euro en één uitbetaling van 91.309 euro (in een gezin met een gehandicapt kind en zonder erkende vluchtelingen) hadden plaatsgevonden.[26] Die bedragen gingen echter grotendeels niet naar asielzoekers, maar naar Belgen.[27]
Verjaardag van het Sint-Maartensfonds
Als vertegenwoordiger van de Vlaamse Volksbeweging sprak Jambon op 5 mei 2001 op het 50 Jaar Jubileumfeest van het Vlaamse Oostfrontgemeenschap Sint-Maartensfonds v.z.w., een voormalige organisatie van Vlaamse oud-vrijwilligers van het Vlaams Legioen en de Waffen-SS. Jan Jambon werd later bekritiseerd omdat hij een toespraak hield.
Dit werd in 2007 voor de eerste keer door Karel De Gucht op de VRT naar buiten gebracht, in een verkiezingsdebat met Yves Leterme, die toen samenwerkte met CD&V en N-VA. Het feit werd een tweede keer naar buiten gebracht in 23 oktober 2013 door het extreemrechtse Nieuw-Solidaristisch Alternatief, maar deze keer met fotomateriaal. Het VRT-programma Terzake wijdde op 24 oktober 2013 extra aandacht aan de zaak en het nieuws werd overgenomen door de belangrijkste Vlaamse media, in De Tijd en De Standaard Avond, de online avondeditie van De Standaard, die er op 25 oktober 2013 zijn voorpagina aan wijdde. Toenmalig Vlaams minister Johan Sauwens moest in mei 2001 ontslag nemen nadat bleek dat hij aan diezelfde bijeenkomst had deelgenomen. Sauwens verliet deze bijeenkomst toen hij Jambon op het spreekgestoelte hoorde zeggen dat de Vlamingen zich niet moesten verontschuldigen voor hun collaboratie met de Duitse bezetter.
In 2014, drie dagen na zijn benoeming tot federaal minister gaf hij een interview met de Franstalige kranten La Libre Belgique en La Dernière Heure, waar hij zich wilde verantwoorden voor zijn aanwezigheid op de verjaardag van het Sint-Maartensfonds. Tijdens het interview noemde hij de collaboratie een vergissing, zeggende het volgende: "Het is gemakkelijk praten achteraf. De mensen die met de Duitsers collaboreerden, hadden hun redenen. Ik leefde niet in die periode."
Per persbericht aan het agentschap Belga bood Jan Jambon zijn excuses aan. Maar de gemaakte opmerkingen vielen slecht bij de Franstalige partijen cdH en PS.[28]
Zaak-Chovanec
In augustus 2020 kwam Jambon in opspraak omdat hij in 2018 als minister van Binnenlandse Zaken zou hebben nagelaten op te treden na een incident of de luchthaven van Charleroi. Bij dat incident kwam een Slovaakse man, Jozef Chovanec, om het leven in een politiecel na een optreden door de luchtvaartpolitie (een deel van de federale politie). Tweeënhalf jaar na het incident kwamen van het politieoptreden bewakingsbeelden naar buiten, die maatschappelijk ophef veroorzaakten. In een vergadering met de Kamercommissies Justitie en Binnenlandse Zaken gaf minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem te kennen dat Jambon toentertijd op de hoogte was van het incident, wat hij eerder zou ontkend hebben.[29][30] Jambon beweerde na de onthulling van De Crem er zich niets meer van te herinneren en dat uit het dossier blijkt dat hij noch zijn kabinet te weten is gekomen dat de politie problematisch was opgetreden.[31][28]
Enkele dagen later gaf hij evenwel toe dat de toenmalige Slovaakse ambassadeur persoonlijk ontmoet had na het incident, maar hij wist naar eigen zeggen niet meer wat er gezegd was en verwees naar de omstandigheden, te weten de schietpartij in Luik van 29 mei 2018, daags voordien.[32]
Remove ads
- Belgische federale verkiezingen van 10 juni 2007 - 1e opvolger kieskring Antwerpen - CD&V/N-VA - Vervangt Kris Peeters nadat deze beslist zijn mandaat als Kamerlid niet op te nemen
- Vlaams Parlement 7 juni 2009 - 5e opvolger kieskring Antwerpen - N-VA
- Kamer van volksvertegenwoordigers 13 juni 2010 - 1e plaats kieskring Antwerpen - N-VA
- Provincieraad 14 oktober 2012 - lijstduwer provinciedistrict Antwerpen
- Kamer van volksvertegenwoordigers 25 mei 2014 - lijstduwer kieskring Antwerpen - N-VA
- Provincieraad 14 oktober 2018 - lijstduwer provinciedistrict Antwerpen - N-VA
- Kamer van volksvertegenwoordigers 26 mei 2019 - 1e plaats kieskring Antwerpen - N-VA
- Vlaams Parlement 9 juni 2024 - 1e plaats kieskring Antwerpen - N-VA
Remove ads
Jambon is gescheiden. Hij heeft vier kinderen. Zijn zoon Wouter werd preses van het Antwerpse KVHV.[33]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads