JFK (film)

JFK is een Amerikaanse samenzweringsthriller uit 1991 onder regie van Oliver Stone. Hij baseerde het verhaal hiervan op dat uit de boeken On the Trail of the Assassins van Jim Garrison en Crossfire: The Plot That Killed Kennedy van Jim Marrs, over de moord op John F. Kennedy. Stone verwerkte zijn bronmaterialen zelf tot filmscenario.

JFK
(Filmposter op en.wikipedia.org)
Regie	Oliver Stone
Producent	A. Kitman Ho Oliver Stone
Scenario	Oliver Stone Zachary Sklar
Gebaseerd op	On the Trail of the Assassins van Jim Garrison Crossfire: The Plot That Killed Kennedy van Jim Marrs
Voice-over	Martin Sheen
Hoofdrollen	Kevin Costner Kevin Bacon Tommy Lee Jones Laurie Metcalf Gary Oldman Michael Rooker Jay O. Sanders Sissy Spacek
Muziek	John Williams
Montage	Joe Hutshing Pietro Scalia
Cinema­tografie	Robert Richardson
Productie­bedrijf	Le Studio Canal+ Regency Enterprises Alcor Films
Distributie	Warner Bros.
Première	19 december 1991 (Dallas) 28 februari 1992
Genre	Politieke thriller
Speelduur	188 minuten 206 minuten (director's cut)
Taal	Engels
Land	Verenigde Staten
Budget	US$ 40 miljoen
Opbrengst	US$ 205,4 miljoen[1]
Officiële website
(en) IMDb-profiel
MovieMeter-profiel
(mul) TMDb-profiel
(en) AllMovie-profiel
Portaal    Film

JFK werd genomineerd voor acht Oscars, waarvan het die voor de beste montage en die voor beste cinematografie daadwerkelijk won. Daarnaast kreeg de film onder meer de Golden Globe voor beste regie, twee BAFTA Awards en een Blue Ribbon Award toegekend.

Boek

De film is gebaseerd op het strafrechtelijk onderzoek van officier van Justitie Jim Garrison. Garrison trok in 1968 (jaren na de moord) een aantal aanwijzingen en tips na, in een poging de mysteries rond Kennedy's dood te ontrafelen. Het onderzoek van de aanklager leidt uiteindelijk tot de arrestatie van Clay Shaw, wat een van de kopstukken van de samenzwering moest zijn. Garrisons zaak tegen Shaw was ontstellend zwak, doordat een andere hoofdverdachte, David Ferrie, om het leven was gebracht. Uiteindelijk oordeelde de publieksjury dat Shaw onschuldig is. Garrison schreef een boek, waarin hij uitgebreid verslag deed van het onderzoek. Op dat boek, On the Trail of the Assassins, is de film gebaseerd. Een ander boek van auteur Jim Marrs The Crossfire that Killed Kennedy werd eveneens gebruikt voor andere elementen in de film.

Plot

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.

JFK betoogt dat de moord op Kennedy nooit gepleegd kan zijn door één enkele schutter en dat er derhalve sprake moet zijn geweest van een complot. Een van de bewijsmaterialen die openbaar aanklager Garrison hierbij aanhaalt is de Zapruderfilm, het enige beeldmateriaal waarop de moord is vastgelegd. Garrison wil de zaak ophelderen en komt tot de conclusie dat de aanhouding van Lee Harvey Oswald als enige schutter berust op een complot waarin mensen uit de hoogste politieke kringen betrokken zijn geweest. Hij acht het bewezen dat Kennedy werd neergeschoten vanuit een driehoeksformatie en door drie schutters vanaf verschillende standpunten onder vuur is genomen.

Wanneer Garrisons familieleden worden bedreigd en zijn kantoor wordt afgeluisterd, voelt hij zich enkel gesterkt in zijn overtuiging dat de aanslag alleen op bevel van hooggeplaatsten kan zijn uitgevoerd. Daarom zet hij zijn onderzoek voort en komt op het spoor van inmenging van onder meer de CIA, FBI en de maffia.

Rolverdeling

Acteur	Personage
Costner, Kevin Kevin Costner	Jim Garrison
Bacon, Kevin Kevin Bacon	Willie O'Keefe
Lee Jones, Tommy Tommy Lee Jones	Clay Shaw / Clay Bertrand
Metcalf, Laurie Laurie Metcalf	Susie Cox
Oldman, Gary Gary Oldman	Lee Harvey Oswald
Rooker, Michael Michael Rooker	Bill Broussard
O. Sanders, Jay Jay O. Sanders	Lou Ivon
Spacek, Sissy Sissy Spacek	Liz Garrison
Pesci, Joe Joe Pesci	David Ferrie
Poźniak, Beata Beata Poźniak	Marina Oswald Porter
Lemmon, Jack Jack Lemmon	Jack Martin
Matthau, Walter Walter Matthau	Senator Russell B. Long
Sutherland, Donald Donald Sutherland	Mr. "X"
Asner, Ed Ed Asner	Guy Banister
Doyle-Murray, Brian Brian Doyle-Murray	Jack Ruby
Candy, John John Candy	Dean Andrews
Kirkland, Sally Sally Kirkland	Rose Cheramie
Knight, Wayne Wayne Knight	Numa Bertel
Taylor Vince, Pruitt Pruitt Taylor Vince	Lee Bowers
Plana, Tony Tony Plana	Carlos Bringuier
D'Onofrio, Vincent Vincent D'Onofrio	Bill Newman
Dye, Dale Dale Dye	Generaal "Y"
Davidovich, Lolita Lolita Davidovich	Beverly Oliver
Larroquette, John John Larroquette	Jerry Johnson
Oltmans, Willem Willem Oltmans	George de Mohrenschildt
Milián, Tomás Tomás Milián	Leopoldo
Grubbs, Gary Gary Grubbs	Al Oser
Rifkin, Ron Ron Rifkin	Mr. Goldberg / Spiesel
Maloney, Peter Peter Maloney	Kolonel Finck
Finnegan, John John Finnegan	Rechter Haggerty
Tippit, Wayne Wayne Tippit	FBI-agent Frank
Gunton, Bob Bob Gunton	Nieuwsanker
Whaley, Frank Frank Whaley	Nep-Oswald
Garrison, Jim Jim Garrison	Earl Warren

Trivia

• Willem Oltmans speelt baron George de Mohrenschildt in de film. In werkelijkheid vermoedde Oltmans dat De Mohrenschildt meer van de moord wist en interviewde hij hem meerdere malen voordat De Mohrenschildt zelfmoord pleegde.
• Het personage Earl Warren, voorzitter van de Commissie-Warren, wordt gespeeld door de echte Jim Garrison, terwijl Kevin Costner aanklager Jim Garrison speelt.

Bronnen, noten en/of referenties

1. (en)  JFK op Box Office Mojo

Films van Oliver Stone

Als regisseur:

Seizure (1974) · The Hand (1981) · Salvador (1986) · Platoon (1986) · Wall Street (1987) · Talk Radio (1988) · Born on the Fourth of July (1989) · The Doors (1991) · JFK (1991) · Heaven & Earth (1993) · Natural Born Killers (1994) · Nixon (1995) · U Turn (1997) · Any Given Sunday (1999) · Comandante (2003) · Alexander (2004) · World Trade Center (2006) · W. (2008) · Wall Street: Money Never Sleeps (2010) · Savages (2012) · Snowden (2016)

Als scenarist:

Seizure (1974) · Midnight Express (1978) · The Hand (1981) · Conan the Barbarian (1982) · Scarface (1983) · Year of the Dragon (1985) · Salvador (1986) · Platoon (1986) · 8 Million Ways to Die (1986) · Wall Street (1987) · Talk Radio (1988) · Born on the Fourth of July (1989) · The Doors (1991) · JFK (1991) · Heaven & Earth (1993) · Natural Born Killers (1994) · Nixon (1995) · Evita (1996) · Any Given Sunday (1999) · Comandante (2003) · Alexander (2004)