Elisabeth Couperus-Baud
Nederlands schrijfster (1867-1960) Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Nederlands schrijfster (1867-1960) Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Elisabeth Wilhelmina Johanna Couperus-Baud (Batavia, 30 oktober 1867 - Den Haag, 18 maart 1960[1]) was een Nederlands vertaler en letterkundige, ook bekend geworden als echtgenote van de schrijver Louis Couperus (1863-1923).
| Elisabeth Wilhelmina Johanna Couperus-Baud | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Elisabeth Wilhelmina Johanna Couperus-Baud en haar echtgenoot in 1921 op de boot naar Indië | ||||
| Algemene informatie | ||||
| Volledige naam | Elisabeth Wilhelmina Johanna Couperus Baud | |||
| Geboren | 30 oktober 1867 Batavia | |||
| Overleden | 18 maart 1960 's-Gravenhage | |||
| Nationaliteit | Nederlands | |||
| Beroep | Vertaalster en letterkundige | |||
| Bekend van | Echtgenote van Louis Couperus | |||
| ||||
Elisabeth Wilhelmina Johanna Couperus-Baud werd op 30 oktober 1867 geboren te Batavia als Elisabeth Wilhelmina Johanna Baud, oudste kind en dochter van J.C.W.R.Th. Baud (1838-1883), oud 1e luitenant-artillerie van het Oost-Indische Leger, assistent-resident van Meester Cornelis, en J.W.P. Steenstra Toussaint (1844-1927).[2] Haar vader was zoon van Guillaume Louis Baud (1801-1891), minister van Koloniën en lid van de Raad van State, en W.J.Th. Couperus (1818-1899), een zus van de vader van Louis Couperus (1863-1923).[3] Haar moeder was een dochter van dr. A.J.D. Steenstra Toussaint (1813-1876), onder andere stadsgeneesheer van Batavia, en E.W.P. Couperus (1821-1889), de laatste ook een tante van Louis Couperus.[4] Zij was zowel via haar vader, een kleinkind van een tante van Couperus, als haar moeder, ook een kleinkind van een tante van Couperus, familie van Louis Couperus met wie zij in 1891 trouwde. Zij was oudste van vier kinderen, maar uit het huwelijk van haar ouders was ook nog een doodgeboren en een jong overleden zoon voortgekomen. Ze groeide op in Batavia, vanaf haar tiende jaar op Deli. In 1883, na het overlijden van haar vader, vertrok haar moeder met het gezin naar Den Haag om bij haar grootouders van vaders zijde te gaan wonen aan de Sophialaan. In 1886 volgde zij literatuurlessen bij haar achterneef Louis Couperus; in het voorjaar van 1888 las de laatste zelfs bij haar en een nichtje en vriendin, delen uit zijn nog niet verschenen roman Eline Vere voor.
Tegen het einde van zijn leven was Louis Couperus dan wel een beroemd schrijver, maar zijn boeken verkochten slecht. Couperus had de rechten voor zijn boeken verkocht en voor herdrukken een vast bedrag bedongen. Van de honoraria van tijdschriften en boeken kon het echtpaar jarenlang in Italië en Frankrijk leven maar voor de financiële zekerheid van Elisabeth had Couperus tijdens zijn leven onvoldoende gezorgd. Zelf bezat zij geen vermogen[5]
In 1890 maakte zij haar debuut met een eigen verhaal in het tijdschrift Groot Nederland, overigens door bemiddeling van haar latere echtgenoot. Met de schrijver trouwde zij in 1891. In 1893 vertaalde ze haar eerste boek, en nog wel het beroemde Het portret van Dorian Gray van Oscar Wilde waarvan binnen korte tijd een 3e druk verscheen. In 1899 publiceerde ze de eerste van een reeks reisbrieven in het tijdschrift Hollandia, maar het bleef uiteindelijk bij die ene brief. Vanaf hun huwelijk trokken zij samen op als echtpaar, reisden veel en woonden vanaf 1900 in Nice. In die laatste plaats dreef het echtpaar enige tijd een pension.
Ze functioneerde ook min of meer als secretaresse van haar man door onder andere zijn kladhandschriften voor het drukken over te schrijven in nethandschrift.
Het echtpaar Couperus is kinderloos gebleven.
Na de terugkeer van het echtpaar naar Nederland in 1915 begon Elisabeth Couperus met het maken van twee toneelbewerkingen, beide naar werk van haar man: Psyche en Eline Vere. Ze ging ook weer vertalen. In 1923 overleed haar man; Elisabeth zou hem 37 jaar overleven. Daarna hield zij zich nog vaak bezig met uitgaven van haar man, maar vertaalde zij zelf ook nog werk. Zij was ook betrokken bij het (eerste) Louis Couperus Genootschap, waarvan zij erevoorzitter was, en nam in 1952 het eerste deel van de Verzamelde Werken van Louis Couperus in ontvangst.
Rond Couperus' zestigste verjaardag hadden vrienden en bewonderaars een huis in De Steeg laten bouwen. Dat werd aan Couperus geschonken. Na de onverwachte dood van haar man, kort na zijn zestigste verjaardag, heeft zijn weduwe De Steeg weer verlaten.
Zij woonde in de door veel oud-Indiëgasten bewoonde flat Arendsburg aan de Wassenaarseweg in Den Haag. In de Tweede Wereldoorlog werd de inmiddels al oude dame naar Arnhem geëvacueerd. Na de bevrijding woonde zij "in de grootst mogelijke eenvoud", wat volgens Frédéric Bastet een "eufemisme voor fatsoenlijke armoede" was, in het Haagse pension van de dames Teillers en Stracke aan de Prins Hendrikstraat.[6]
Aanvankelijk woonde zij er samen met Marie Vlielander Hein, die echter vóór haar, in 1955, is heengegaan. Op 18 maart 1960 is Elisabeth Johanna Wilhelmina Baud daar, tweeënnegentig jaar oud, gestorven
Van herdrukken en aanvullende honoraria voor het werk van haar man zou het lange tijd niet of nauwelijks komen. Couperus' werk was niet langer populair. Elisabeth Couperus was dan ook verarmd.
Zij overleed op 18 maart 1960 en haar as werd bijgezet bij haar man op de begraafplaats Oud Eik en Duinen te Den Haag.
In 2001-2002 wijdde het Louis Couperus Museum een tentoonstelling aan haar. Bij die gelegenheid verscheen een publicatie over leven en werk van Elisabeth Couperus-Baud.
