Citadis

De Citadis is een productreeks van lagevloertrams van Alstom Transport, die rondrijdt in meerdere Europese steden, waaronder Parijs en Straatsburg, maar ook in onder andere Australië en Noord-Afrika. In Nederland rijden Citadis type 302 trams in Rotterdam en op de RandstadRail tussen Den Haag en Zoetermeer. Wereldwijd zijn meer dan 2.500 exemplaren verkocht.^[1]

Alstom Citadis
Citadis 402 op lijn T3a, de terugkeer van de tram in het Parijse centrum
Aantal	> 2.500
Aantal bakken	3 tot 9
Fabrikant	Alstom
Spoorwijdte	1435 mm (Normaalspoor)
Lengte over buffers	23 / 30 / 32 / 36 / 40 / 43 / 45 / 55 m
Breedte	2,40 / 2,65 m
Stroomsysteem	bovenleiding, APS
Voedingsspanning	750 V
Aandrijving	elektrisch
Portaal    Verkeer & Vervoer

Twee Citadis in Mulhouse

In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Combino van Siemens is de Citadis geen standaardproduct, maar gaat het om een aantal verschillende trams die tot dezelfde familie behoren. Het principe van de rijtuigbak-constructie, met uitzondering van de RegioCitadis, is echter wel in alle gevallen identiek. De Citadistrams worden gebouwd met een gedeeltelijk lage vloer (xx1-serie) of een 100% lage vloer (xx2-serie). Alstom heeft voor bijna elke stad een andere kopvorm ontwikkeld. Tevens is er een onderscheid tussen trams met vlakke zijkanten (Rotterdam, Melbourne) en rondere zijkanten.

Typen

• Citadis 100 - 3-delige tram met gedeeltelijk lage vloer^[2]
• Citadis X-01 - Eerste generatie
  • Citadis 301 - 3-delige tram met gedeeltelijk lage vloer (o.a. Orléans)
  • Citadis 401 - 5-delige tram met gedeeltelijk lage vloer (Montpellier en Dublin)
• Citadis X-02 - Tweede generatie
  • Citadis 202 - 3-delige tram met 100% lage vloer (Melbourne)
  • Citadis 302 - 5-delige tram met 100% lage vloer (o.a. Parijs (T2), Rabat, Valenciennes en Rotterdam)
  • Citadis 402 - 7-delige tram met 100% lage vloer (Bordeaux, Grenoble, Parijs (T3a/T3b) en tram van Lyon (tramlijn 3)^[3]
  • Citadis 502 - 9-delige tram met 100% lage vloer (Dublin)
• Citadis 403 - 7-delige tram met 100% lage vloer, met loopdraaistellen aan de uiteinden van de tram (ontwikkeld voor Straatsburg)
• Citadis X-04 - 3-delige tram met 100% lage vloer, bedoeld als low-cost-tram voor Midden- en Oost-Europa (ook geleverd aan Istanboel)
• Citadis X-05 - multi-delige tram met 100% lage vloer, gepresenteerd in 2015 (ook geleverd aan Frankfurt)^[4]

Verwante typen

• RegioCitadis: 3-delige tram van Alstom met 70% lage vloer, echter in een andere vorm en vooral bedoeld als regiotram en sneltram.
• Citadis Dualis: 3/4/5-delige tram van Alstom met 100% lage vloer, echter bedoeld als Tramtrein of Lightrail;
• Citadis Compact: 3-delige tram van Alstom met 100% lage vloer, echter met een lengte van 22 meter.
• Citadis Classic:^[5] voorheen ruim twintig jaar lang verkocht als Flexity Classic.

Rotterdam

Citadis van Rotterdam.

Zie Rotterdamse Citadis voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In het kader van het HOV-concept "Tramplus", heeft de RET 60 Citadis 302-trams (5-delig) aangeschaft. Op 25 augustus 2003 werd de Citadis officieel gepresenteerd aan het publiek. Sindsdien worden deze trams ingezet op tramlijn 20, later ook op andere lijnen. In 2007 zijn nog eens 53 trams besteld. Het totaal komt daarmee op 113. De Rotterdamse versie van de Citadis heeft een 100% lage vloer, is 2,40 meter breed en biedt aan 63 reizigers een zitplaats. Met 31,5 meter was dit lange tijd de langste trams van Nederland.^[6] Bij de HTM in Den Haag rijdt sinds 2 november 2015 de Siemens Avenio. Deze tram is met 35 meter nog langer dan de Rotterdam Citadis.

Overzicht Citadis

Land	Stad	Type	Serie	Aantal	Jaar	Lengte (m)	Breedte (m)	Opmerkingen
Algerije	Algiers	302	101—141	41	2010
Algerije	Constantine	302		27	2011	40?
Algerije	Oran	302		30	2010	30
Australië	Melbourne	202	3001—3036	36	2001	23,0	2,65
Brazilië	Brasilia	402		16	2014
Duitsland	Kassel	RegioCitadis	701—718	18	2004—2005	37	2,65
Duitsland	Kassel	RegioCitadis	751—760	10	2004—2005	37	2,65	Hybride trams met dieselmotor
Duitsland	Frankfurt	X05		58	2022—	31,5/38,0	2,65
Frankrijk	Angers	302		17	2009	32,4	2,40
Frankrijk	Aubagne	Compact		8	2013	22		Eerste order voor de Citadis Compact
Frankrijk	Bordeaux	402	2201—2262	62		43,9	2,40
Frankrijk	Bordeaux	302	2301—2312	12		32,8	2,40
Frankrijk	Brest	302	101—120	20		32	2,40	Qua uiterlijk gelijk aan de trams van Dijon
Frankrijk	Dijon	302		33		32	2,40	Qua uiterlijk gelijk aan de trams van Brest
Frankrijk	Grenoble	402	6001—6035	35	2005	40 ~
Frankrijk	Le Havre	302		22	2011—2012
Frankrijk	Le Mans	302	01—23	23	2007	32,0	2,40
Frankrijk	Lyon	302	0801—0847	38	2000	32,4	2,40
Frankrijk	Lyon	302	0848—0857	10	2006	32,4	2,40	T3
Frankrijk	Lyon	302	0858—0870	13	2009	32,4	2,40	T4
Frankrijk	Montpellier	301	2001—2028	28	1999—2000	40,9		T1, In 2002 en 2003 verlengd van 29,8 naar 40,9 m
Frankrijk	Montpellier	301	2029—2030	2	2000	40,9		T1, In 2002 en 2003 verlengd van 29,8 naar 40,9 m
Frankrijk	Montpellier	302	2031—2033	2	2006—2007	32,5		T1
Frankrijk	Montpellier	302	2041—2064	24	2006—2007	32,5		T2
Frankrijk	Montpellier	402		23	2012	42		T3
Frankrijk	Mulhouse	302	01-27	27		32,5		2 trams naar Buenos Aires, 1 in 2007 naar Utrecht en 5 naar Melbourne
Frankrijk	Nice	302	01—20	20	2006—2007	33
Frankrijk	Orléans	301	39—60	22	2000	30	2,40	Lijn A
Frankrijk	Parijs	302	0401—0413	13	2002	32,2		T2
Frankrijk	Parijs	302	0414—0426	13	2003	32,2		T2
Frankrijk	Parijs	302	0427—0460	34	2007	32,2		T2
Frankrijk	Parijs	302		16	2009			T2
Frankrijk	Parijs	402	0301—0321	21	2006	43,7	2,65	T3a/T3b "Tramway des Maréchaux"
Frankrijk	Parijs	402	0322—0346	25	2012	43,7	2,65	T3a/T3b "Tramway des Maréchaux"
Frankrijk	Parijs	302		19	2013	32	2,40	T7
Frankrijk	Parijs	302		20	2014	32	2,40	T8
Frankrijk	Reims	302	101—118	18	2010	32,4	2,40
Frankrijk	Rouen	402	831—857	27	2011—2012	43,92	2,40
Frankrijk	Straatsburg	403	2001—2041	41	2005	45,1	2,65
Frankrijk	Toulouse	302		18	2009	32,4	2,40
Frankrijk	Valenciennes	302		30	2006	33	2,40
Kazachstan	Nur-Sultan			40	2014
Ierland	Dublin	301	3001—3026	26	2003—2004	40	2,40	Rode lijn, in 2007 verlengd van 30 tot 40 m
Ierland	Dublin	401	4001—4014	14	2003—2004	40	2,40	Groene lijn
Ierland	Dublin	402	5001—5026	26	2009
Israël	Jeruzalem	302		46	2009
Marokko	Rabat	302		22	2010
Marokko	Casablanca	302		37	2012
Nederland	Den Haag	RegioCitadis	4001—4054	54	2006	37	2,65	Tweerichtingstram, rijden voor RandstadRail (onder meer HTM  3   4  )
Nederland	Den Haag	RegioCitadis	4055—4072	18	2011	37	2,65	Tweerichtingstram, rijden voor RandstadRail (onder meer HTM  3   4  )
Nederland	Rotterdam	302	2001—2060	60	2003	31,6	2,4	Tram 2035 is na een ernstig ongeluk gesloopt.
Nederland	Rotterdam	302	2101—2153	53	2011	30	2,4	Eenrichtingstram
Spanje	Barcelona	302		19	2004	32	2,65	Trambaix-netwerk
Spanje	Barcelona	302		18	2007	32	2,65	Trambesos-netwerk
Spanje	Madrid	302		70	2007			6 trams naar Adelaide
Spanje	Tenerife	302		20	2007	32,2	2,4
Tunesië	Tunis	302	401—430	30	2007	30	2,47	Tweerichting met 1 cabine; rug-aan-rug gekoppeld
Turkije	Istanboel	301(X-04)	801—837	30	2009	28	2,65
Verenigde Arabische Emiraten	Dubai	402		11		44

Totaal: >1500

Galerij

• 
  Citadis 202 in Melbourne
• 
  Citadis 302 in Le Havre
• 
  Citadis 302 in Rotterdam
• 
  Citadis 401 in Montpellier
• 
  Citadis 402 in Dublin
• 
  1000ste citadis in speciale goudkleur in Lyon

Referenties

1. Alstoms Citadis trams arrive in Dublin from La Rochelle, geraadpleegd op 2022-01-09. Gearchiveerd op 9 januari 2022.
2. (en) Ground Level Power Supply: Railway Vision for the Future, geraadpleegd op 2025-05-23.
3. website ferro-lyon
4. (en) Citadis-X05-Product-Sheet, geraadpleegd op 2024-05-14.
5. (en) Citadis Classic articulated tram: High-quality and proven trams for European brownfield networks, geraadpleegd op 2024-06-18.
6. Brochure met informatie over Citadis in Rotterdam

Mediabestanden

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Citadis op Wikimedia Commons.